Τα περιστατικά Greenwashing βαίνουν μειούμενα σε πολλές χώρες του κόσμου αλλά οι αγωγές αυξάνονται ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες επιδεικνύουν διαφορετική προσαρμογή στις νέες επιταγές της ΕΕ.
Πρόσφατη έκθεση της RepRisk για το greenwashing το 2024 δείχνει μια συνολική μείωση των περιπτώσεων για πρώτη φορά σε έξι χρόνια, ωστόσο η μείωση του greenwashing στην ΕΕ αντισταθμίζεται από την αύξηση κατά 30% των περιστατικών υψηλής σοβαρότητας.
Για πρώτη φορά εδώ και έξι χρόνια, οι ρυθμιστικές αρχές βλέπουν μείωση των περιστατικών όπου οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων υποπίπτουν σε τακτικές Greenwashing. Συγκεκριμένα, για το 2024 καταγράφεται μια μείωση κατά 12% στα περιστατικά Greenwashing στις εταιρείες, κάτι που σηματοδοτεί «μια σημαντική αλλαγή στην εταιρική συμπεριφορά». Ομοίως, καταγράφεται και υψηλό ποσοστό επαναληπτικότητας καθώς σχεδόν το 30% των εταιρειών που συνδέονταν με το greenwashing το 2023 καταγράφτηκαν ως «παραβάτες» και το 2024. Επομένως, η τάση είναι θετική, αλλά οι εταιρείες έχουν ακόμα περιθώρια βελτίωσης.
Τι συμβαίνει στην Ευρώπη – Ποιες χώρες επιδεικνύουν καλύτερη συμπεριφορά
Η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά Greenwashing, μια τάση που καταγράφεται εδώ και έξι χρόνια. Ακολουθούν η Ασία, η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική.
Το 2024, η ΕΕ σημείωσε μείωση των περιπτώσεων greenwashing λίγο περισσότερο από 20%. Ωστόσο, αυτή η μείωση πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο μιας απότομης αύξησης τα προηγούμενα χρόνια: τα κρούσματα αυξήθηκαν κατά 42% από το 2022 έως το 2023 και κατά 85% από το 2021 έως το 2022.
Η πτώση των κρουσμάτων greenwashing δεν είναι ομοιόμορφη στα κράτη μέλη της ΕΕ. Η Ολλανδία παρουσίασε τη μεγαλύτερη μείωση, με τα κρούσματα να μειώνονται κατά 48%, ακολουθούμενη από την Ιταλία με 39% και την Ισπανία με 28%. Η Γερμανία, από την άλλη πλευρά, σημείωσε πτώση κάτω του μέσου όρου λίγο πάνω από 15%. Η Γαλλία, από την άλλη, κατέγραψε αύξηση των περιπτώσεων greenwashing σχεδόν 11%. Αυτή η άνοδος συνδέεται εν μέρει με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στο Παρίσι, οι οποίοι τράβηξαν την προσοχή των περιβαλλοντικών οργανώσεων, ιδίως όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τα αεροπορικά ταξίδια που σχετίζονται με την εκδήλωση.
Ποιοι κλάδοι είναι «επιρρεπείς» στο Greenwashing
Από τις 3.868 εταιρείες που συνδέονται με παραπλανητική επικοινωνία, οι 2.213 (57%) συνδέονταν επίσης με περιβαλλοντικά ζητήματα.4 Οι ιδιωτικές εταιρείες αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος των περιπτώσεων Greenwashing: το 70% των εταιρειών που συνδέονται με το Greenwashing ήταν ιδιωτικές, σε σύγκριση με το 30% που ήταν δημόσιες.
Ο τομέας πετρελαίου και φυσικού αερίου δείχνει να καταγράφει αρνητική πρωτιά στις τακτικές Greenwashing. Το 2024, ο τομέας Πετρελαίου και Αερίου αντιπροσώπευε το μεγαλύτερο μερίδιο των περιπτώσεων greenwashing, ακολουθούμενος από τα Τρόφιμα και Ποτά και τις Τραπεζικές και Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες. Σε ό,τι αφορά τη μεταβολή σε ετήσια βάση, ο τομέας Τραπεζικών και Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση, κατά σχεδόν 27%, ακολουθούμενος από το Λιανικό Εμπόριο, τα Καταναλωτικά Αγαθά, που μειώθηκαν πάνω από 25%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κίνδυνος Greenwashing έχει αυξηθεί στον τομέα των ευρωπαϊκών αεροπορικών εταιρειών, εν μέρει λόγω της εισαγωγής νέων κανονισμών. Αυτοί οι κανόνες απαιτούν από τις εταιρείες όχι μόνο να αναφέρουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τις δεσμεύσεις τους, αλλά και να διασφαλίζουν ότι αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ακριβείς, επιστημονικά τεκμηριωμένοι, ενημερώνονται τακτικά και κοινοποιούνται με σαφήνεια τόσο στους καταναλωτές όσο και στους επενδυτές.
Κατά την τελευταία διετία, κάποιες ευρωπαϊκές χώρες έλαβαν μέτρα και κινήθηκαν νομικά κατά αεροπορικών εταιρειών για παραπλανητικούς περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς, ιδίως όσον αφορά στις προσπάθειες μείωσης των εκπομπών άνθρακα μέσω αντιστάθμισης άνθρακα ή τη μετάβαση σε ανανεώσιμα καύσιμα αεροσκαφών.
Ο ρόλος του νέου ρυθμιστικού πλαισίου
Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο εκτιμάται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποκλιμάκωση των περιστατικών Greenwashing. Η μείωση κατά 20% των περιστατικών στην ΕΕ συνέπεσε με την εισαγωγή ενός μεγάλου αριθμού νέων κανονισμών τους τελευταίους 12 μήνες που έδωσε νέα ώθηση στις επιχειρήσεις και στους οργανισμούς.
Για παράδειγμα, η νέα οδηγία της ΕΕ για τους πράσινους ισχυρισμούς (GCD) απαιτεί από τις εταιρείες να υποστηρίζουν ευρείες περιβαλλοντικές αξιώσεις, όπως "ουδετερότητα άνθρακα" ή "κατασκευασμένο από ανακυκλωμένα υλικά", με αξιόπιστα στοιχεία και αξιόπιστες μεθοδολογίες. Η μη συμμόρφωση μπορεί να οδηγήσει σε νομικές συνέπειες και οικονομικές κυρώσεις έως και 4% του κύκλου εργασιών μιας εταιρείας. Επιπλέον, η Οδηγία Ενδυνάμωσης των Καταναλωτών της ΕΕ, που τέθηκε σε ισχύ τον Μάρτιο του 2024, απαγορεύει ασαφείς περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς εκτός εάν υποστηρίζονται από σαφή στοιχεία. Περιορίζει επίσης τις ετικέτες βιωσιμότητας σε αυτές που εκδίδονται από δημόσιες αρχές ή βασίζονται σε εγκεκριμένα συστήματα πιστοποίησης. Επιπλέον, οι ισχυρισμοί περί κλιματικής ουδετερότητας ή οφελών από αντιστάθμιση του άνθρακα απαγορεύονται αυστηρά.
