Η πορεία των Επαγγελματικών Ταμείων στην Ελλάδα έχει θετικό «πρόσημο» που αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο, όπως καταγράφεται στα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Σύμφωνα με την ΤτΕ, το ενεργητικό κεφάλαιο των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) που υπάρχουν, αυξήθηκε κατά 45,8% την περίοδο 2015-2020. Ακριβέστερα ανήλθε στο 1,648 δισ. ευρώ το δ’ τρίμηνο του 2020, από 1,591 δισ. ευρώ που ήταν ένα τρίμηνο νωρίτερα, αλλά και από 1,612 δισ. ευρώ που είχε καταγραφεί το δ’ τρίμηνο του 2019.
«Ο δεύτερος πυλώνας στη χώρα μας παρουσιάζει ιδιαίτερη δυναμική τα τελευταία χρόνια. Αυτό φαίνεται όχι μόνο από την αύξηση του ενεργητικού των υπαρχόντων ΤΕΑ, αλλά κυρίως από το έντονο ενδιαφέρον που υπάρχει για ίδρυση νέων και μάλιστα από σημαντικούς οργανισμούς και μεγάλες επιχειρήσεις» επισημαίνει στο insider.gr o Χρήστος Νούνης, πρόεδρος της Ένωσης Επαγγελματικών Ταμείων (ΕΛΕΤΕΑ) και του ΔΣ του ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ.
Στην Ελλάδα αυτή την στιγμή υπάρχουν 26 ΤΕΑ, από τα οποία 23 είναι προαιρετικής και άλλα τέσσερα υποχρεωτικής ασφάλισης με συνολικό ενεργητικό που προσεγγίζει το 1,7 δισ ευρώ ή σε ποσοστό επί του ΑΕΠ μόλις 0,99%. Προσφέρουν συμπληρωματικές παροχές σε 184.769 ασφαλισμένους-εργαζόμενους, αριθμός που αντιστοιχεί στο 4,81% του συνόλου των απασχολουμένων στη χώρα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσω πανδημίας δημιουργήθηκαν 3 νέα Ταμεία (ΤΕΑ Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, ΤΕΑ Τράπεζας Πειραιώς και ΤΕΑ INTRUM), ενώ μέσα στο 2021 αναμένεται να εγκριθούν περί τα 10 νέα καταστατικά, γεγονός που δείχνει τη μεγάλη δυναμική του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα.
Νέο κοινωνικό συμβόλαιο
«Το σημαντικότερο στοιχείο που συμβάλλει στην ισχυροποίηση του δεύτερου πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης είναι η ανάγκη της κοινωνίας για συμπλήρωση του εισοδήματος κατά τα έτη συνταξιοδότησης από άλλες πηγές. Σε αυτή την ανάγκη τα ΤΕΑ αποδεδειγμένα πλέον αποτελούν μια βιώσιμη και αξιόπιστη απάντηση. Τα ΤΕΑ είναι καρπός της σύμπραξης των εργαζομένων με τους εργοδότες τους, για τη διασφάλιση και την ενίσχυση εισοδήματος στη συνταξιοδότηση, που πλέον συνοδεύεται και με πρόσθετες παροχές στον τομέα της υγείας, με ελάχιστο κόστος για τον οικογενειακό προϋπολογισμό και σαφώς πολύ ανταγωνιστικότερο από τις επιλογές που έχει κάθε εργαζόμενος χωριστά» επισημαίνει ο κ. Νούνης.
«Συνεπώς, η σημαντική άνθιση του κλάδου των επαγγελματικών ταμείων στη χώρα μας και τα μηνύματα που έχουμε για την ανάπτυξη του θεσμού, αποτελούν τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον για το θεσμό, προς όφελος των ασφαλισμένων. Η σύμπραξη εργοδοτών και εργαζομένων, αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι του νέου κοινωνικού συμβολαίου που απαιτείται για τη χώρα μας» τονίζει.
Η Ελληνική Ένωση Επαγγελματικών Ταμείων (ΕΛΕΤΕΑ), εκτός από το +45,8%, που καταγράφηκε την τελευταία πενταετία, διαπιστώνει μέση ετήσια απόδοση 4,9% στα υπό διαχείριση χαρτοφυλάκια, την περίοδο 2011- 2019, στα ίδια ακριβώς επίπεδα με το ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Σύμφωνα με την ΤτΕ, στο τέλος του 2020, 731 εκατ. ευρώ από τα κεφάλαια των ΤΕΑ, δηλαδή το 44,3% έχουν επενδυθεί σε ομόλογα (χρεωστικούς τίτλους). Σε μετοχές και μερίδια επενδυτικών οργανισμών, έχουν αξιοποιηθεί άλλα 388 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 23,5% του συνολικού κεφαλαίου. Οι συνολικές καταθέσεις των ΤΕΑ ανέρχονται σε 212 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 12,8% του ενεργητικού κεφαλαίου τους.
Πάντως, στην Ελλάδα το ενεργητικό των ΤΕΑ ισοδυναμεί μόλις με το 0,8% του συνολικού ΑΕΠ. Υπενθυμίζεται πως σε άλλες οικονομίες ανεπτυγμένων χωρών ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης είναι πολύ πιο ανεπτυγμένος. Για παράδειγμα, τα μεγέθη δεν είναι συγκρίσιμα με χώρες της Ευρώπης όπως η Δανία (219,7% του ΑΕΠ), η Ολλανδία (194,4% του ΑΕΠ), η Ισλανδία (178,2% του ΑΕΠ), ή ακόμα και ο Καναδάς, η Ελβετία, οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και το Ην. Βασίλειο, οι οποίες έχουν τα υψηλότερα συνολικά περιουσιακά στοιχεία σε συνταξιοδοτικά σχήματα με δείκτες υψηλότερους του 100% ως ποσοστό του ΑΕΠ τους.
Η ανάπτυξη του τρίτου πυλώνα
Το νομοσχέδιο για τη νέα επικουρική σύνταξη είναι στην τελική ευθεία, καθώς το υπουργείο Εργασίας σκοπεύει να το καταθέσει στη Βουλή εντός του καλοκαιριού.
Είναι τελικά «ανταγωνιστικοί» ο δεύτερος με τον τρίτο πυλώνα ασφάλισης, ή μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά;
«Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση που προωθείται από την κυβέρνηση βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση στον πυρήνα της. Η υιοθέτηση του κεφαλαιοποιητικού συστήματος αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την επάρκεια και τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος, ενώ αναμένεται να συμβάλλει θετικά και στην ανάπτυξη της οικονομίας.
Η εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα στον πρώτο πυλώνα (δηλαδή του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης) είναι ένα θετικό δείγμα. Μάλιστα δείχνει ότι το κράτος υιοθετεί το θετικό παράδειγμα του δεύτερου πυλώνα, αναγνωρίζοντας την αξία που έχει συνεισφέρει έως σήμερα.
Προς τη σωστή κατεύθυνση είναι και η θεσμοθέτηση μίας ενιαίας εποπτικής αρχής, η οποία αναμένεται να ευνοήσει σημαντικά το θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης και αναμένεται να ενισχύσει την αποτελεσματικότητά του» αναφέρει ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΕΑ.
Το δημόσιο αναδιανεμητικό σύστημα δοκιμάζεται στις σύγχρονες κοινωνίες, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα, που εχει πληγεί από μια μακρόχρονη κρίση και αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις του δημογραφικού προβλήματος και του κινδύνου μακροβιότητας.
«Κατά την προσωπική μου εκτίμηση, οι συνθήκες είναι περισσότερο ώριμες παρά ποτέ άλλοτε. Οι πολίτες έχουν πλήρη συναίσθηση πλέον, ότι ο αμιγώς δημόσιος χαρακτήρας δεν έχει ολοκληρωμένες απαντήσεις στις προκλήσεις και στους προβληματισμούς κάθε εργαζομένου ή συνταξιούχου. Επομένως, η κουλτούρα αυτή ακολουθεί τη λογική.
Επειδή όμως δεν πιστεύω ότι μόνο ο φόβος πρέπει να είναι η βασική αφετηρία για μεγάλες αποφάσεις στη ζωή μας, πιστεύω ότι το μεγάλο ζητούμενο είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών και ιδίως των νεότερων γενεών. Τα ΤΕΑ ως ο νεότερος πυλώνας, μεταξύ των τριών του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης έχει δώσει σημαντικά δείγματα γραφής, έχουν σημειώσει σημαντικές επιδόσεις και προσφέρει αξιοσημείωτα οφέλη προς τους ασφαλισμένους που τα εμπιστεύτηκαν. Παράλληλα, υποστηρίζουν την προσπάθεια οικοδόμησης μιας υγιούς κουλτούρας με επίκεντρο την αποταμίευση και την ευημερία τους» υπογραμμίζει.
