Τρεις κορυφαίες παρεμβάσεις για εργαζόμενους, συνταξιούχους αλλά και οφειλέτες φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, που θα τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να πάρει τον δρόμο για τη Βουλή το φθινόπωρο.

Στο νομοσχέδιο θα προβλέπονται αλλαγές στο καθεστώς όσων συνταξιούχων συνεχίζουν να απασχολούνται, παρεμβάσεις υπέρ των οφειλετών του ΕΦΚΑ που δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη, αλλά και εργασιακές διατάξεις στη βάση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1152 της 20ής Ιουνίου 2019 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οδηγία για τους όρους εργασίας

Στο νομοσχέδιο θα κυρώνεται ευρωπαϊκή οδηγία για τους «όρους των συμβάσεων εργασίας», που πρέπει να είναι ξεκάθαροι, όπως και η υποχρέωση των εργοδοτών να ενημερώνουν σε έγκαιρο χρόνο εγγράφως για κάθε αλλαγή της εργασιακής σύμβασης.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, σκοπός της κοινοτικής οδηγίας 2019/1152 είναι η βελτίωση των όρων εργασίας, με την προώθηση περισσότερο διαφανούς και προβλέψιμης απασχόλησης με παράλληλη διασφάλιση της προσαρμοστικότητας της αγοράς εργασίας.

Βασικότερη παρέμβαση είναι εκείνη που απαγορεύει την απόλυση εργαζομένου, επειδή άσκησε τα νομικά του δικαιώματα, όπως αυτά θα προβλέπονται στο νομοσχέδιο. Σε περίπτωση απόλυσης, οι εργοδότες θα πρέπει να δικαιολογούν πλήρως και γραπτώς στον εργαζόμενο τους λόγους απόλυσής του, χωρίς αυτοί οι λόγοι να συνδέονται με την άσκηση των νόμιμων δικαιωμάτων και τη διεκδίκηση αυτών από πλευράς των εργαζομένων.

Άλλες επιμέρους εργασιακές διατάξεις είναι οι εξής:

- Οι εργοδότες υποχρεούνται να ενημερώνουν τους εργαζομένους για τα ουσιώδη στοιχεία της σχέσης εργασίας.

- Οποιαδήποτε αλλαγή στα στοιχεία της σχέσης εργασίας και στις συμπληρωματικές πληροφορίες για τους εργαζομένους που αποστέλλονται σε άλλο κράτος μέλος ή σε τρίτη χώρα παρέχεται με τη μορφή εγγράφου από τον εργοδότη στον εργαζόμενο

- Όταν η σχέση εργασίας υπόκειται σε δοκιμαστική περίοδο, όπως ορίζεται στην εθνική νομοθεσία ή πρακτική, η εν λόγω περίοδος δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες.

- Ο εργοδότης δεν πρόκειται να απαγορεύσει σε εργαζόμενο να αναλάβει εργασία σε άλλους εργοδότες, εκτός του ωραρίου εργασίας που καθορίζεται με τον εν λόγω εργοδότη, ή να επιφυλάξει δυσμενή μεταχείριση σε εργαζόμενο για τον λόγο αυτό.

- Ο εργαζόμενος με τουλάχιστον έξι μήνες υπηρεσία στον ίδιο εργοδότη, που έχει ολοκληρώσει τη δοκιμαστική του περίοδο, δύναται να ζητήσει μορφή απασχόλησης με πιο προβλέψιμους και ασφαλείς όρους εργασίας, εφόσον αυτή είναι διαθέσιμη και να λάβει αιτιολογημένη γραπτή απάντηση.

- Λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα ώστε να απαγορεύεται η απόλυση ή οποιοδήποτε ισοδύναμό της και κάθε προκαταρκτική ενέργεια για την απόλυση εργαζομένων, επειδή άσκησαν τα δικαιώματα που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία.

Μικρότερο πέναλτι στους εργαζόμενους συνταξιούχους

Προτεραιότητα αποτελεί για το υπουργείο Εργασίας η νομοθετική παρέμβαση για την κατάργηση του πλαφόν στις συντάξεις όσων εργάζονται, που αναμένεται να αυξήσει το εισόδημα σε 8 στους 10 συνταξιούχους (κατά 20% τουλάχιστον).

Πιο συγκεκριμένα, θα καταργηθεί το πέναλτι 30% στη σύνταξη των εργαζόμενων συνταξιούχων και αντ' αυτού θα φορολογείται το ποσό του εισοδήματος που λαμβάνουν από την εργασία τους και ξεπερνά τα 5.000 ευρώ.

Βάσει του σχεδίου αυτό που θα ισχύσει από την 1η/1/2024, ο φόρος που θα εισπράττεται ετησίως από την ΑΑΔΕ θα μεταφέρεται στα ταμεία του ΕΦΚΑ, ως ανταπόδοση της κατάργησης του 30%.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 40.000 δηλωμένοι συνταξιούχοι που εργάζονται, όμως υπολογίζεται πως ο πραγματικός αριθμός τους υπερβαίνει τους 100.000, καθώς οι περισσότεροι δουλεύουν και πληρώνονται «με μαύρα».

Στο εξής, όταν το ποσό των αμοιβής υπερβαίνει το 12πλάσιο της εθνικής σύνταξης, θα επιβάλλεται μια μικρή παρακράτηση της τάξης του 10-15%, είτε οι συνταξιούχοι απασχολούνται ως μισθωτοί, είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες.

Με τον τρόπο αυτό, οι συνταξιούχοι που απασχολούνται θα κερδίσουν από την κατάργηση του πέναλτι του 30% επί της σύνταξής τους και θα επιβαρυνθούν μόνο από μια μικρή παρακράτηση, η οποία μάλιστα θα επιβάλλεται όταν το εισόδημά τους από την εργασία υπερβαίνει τα 4.956 ευρώ το χρόνο.

Αν για παράδειγμα κάποιος λαμβάνει σύνταξη 1.000 ευρώ και απολαβές από εργασία 400 ευρώ, με την περικοπή του 30% θα εισέπραττε μόλις 700 ευρώ από την σύνταξη και στο σύνολο 1.100 ευρώ (700+400=1.100 ευρώ).

Με το νέο σύστημα θα λαμβάνει ατόφια τα 1.400 ευρώ το μήνα, καθώς η σύνταξή του δεν θα περικόπτεται, ενώ δεν θα επιβάλλεται παρακράτηση στο εισόδημά του, καθώς είναι κάτω από το όριο της εθνικής σύνταξης.

Σύνταξη και στους οφειλέτες του ΕΦΚΑ

Nομοθετική διάταξη επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας, για τον «απεγκλωβισμό» περισότερων από 200.000 οφειλετών του ΕΦΚΑ που δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη, καθώς τα χρέη τους υπερβαίνουν το όριο συμψηφισμού.

Πρόκειται για επαγγελματίες και αγρότες οι οποίοι δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη λόγω χρεών, παρότι έχουν κλείσει τα 67 έτη.

Με το σημερινό καθεστώς, δυνατότητα έκδοσης σύνταξης παρέχεται στους αυτοαπασχολούμενους που θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης και δεν έχουν οφειλές ασφαλιστικών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ που να υπερβαίνουν τις 20.000 ευρώ (ή 6.000 ευρώ για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΓΑ).

Tα χρέη που υπερβαίνουν τα όρια συμψηφισμού, θα πρέπει να πληρωθούν εντός δύο μηνών από την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση, αλλιώς ο ασφαλισμένος χάνει το δικαίωμα έως ότου εξοφλήσει το χρέος (άνω των 20.000 ευρώ).

Σύμφωνα με το σχέδιο που επεξεργάζεται το υπουργείο, στο εξής θα εκδίδεται η σύνταξη και στους οφειλέτες του ΕΦΚΑ, καθώς θα συμψηφίζεται με το χρέος τους και από ένα όριο και μετά θα καταβάλλεται στους δικαιούχους.

Παρότι αρχικά υπήρχε στο «τραπέζι» το σενάριο αύξησης των ορίων χρεών για τους επαγγελματίες κατά 10.000 ευρώ και για τους αγρότες κατά 2.000 ευρώ, φαίνεται αυτό (αν ισχύσει) θα συνδυαστεί με παρακράτηση ποσού σύνταξης.

Πιο συγκεκριμένα, θα παρακρατείται όλο το ποσό σύνταξης για οφειλή που υπερβαίνει τα 20.000 ευρώ, μέχρι ένα συγκεκριμένο όριο που θα καθοριστεί. Έτσι ο οφειλέτης συνταξιούχος θα έχει μεν δικαίωμα σύνταξης, αλλά θα παρακρατείται στο σύνολό της μέχρι το χρέος του να πέσει κάτω από το όριο των 20.000 ευρώ (6.000 ευρώ για αγρότες).

Όταν το χρέος υποχωρήσει έως το όριο συμψηφισμού που θα οριστεί, η εναπομένουσα οφειλή θα «πληρώνεται» από την σύνταξη, σε 60 δόσεις, όπως ισχύει σήμερα.

Προύπόθεση αποτελεί ο αυστηρός έλεγχος των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, προκειμένου να «κοπούν» οι στρατηγικοί κακοπληρωτές και να ενταχθούν μόνο όσοι έχουν αδυναμία πληρωμής της οφειλής τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 15-20% των αιτήσεων συνταξιοδότησης στον ΕΦΚΑ «κόβεται» λόγω χρεών που υπερβαίνουν τα δύο όρια συμψηφισμού, καταδεικνύοντας το μέγεθος του προβλήματος για χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες, οι οποίοι με το σημερινό καθεστώς δεν έχουν τη δυνατότητα να πάρουν σύνταξη.

Αλλαγές στην ψηφιακή κάρτα εργασίας

Αλλαγές στον τρόπο εφαρμογής της Κάρτας Εργασίας στις επιχειρήσεις επιφέρει το νομοσχέδιο, καθώς διάταξη προβλέπει την προαιρετική δήλωση στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ του τροποποιητικού ωραρίου και των υπερωριών, διευκολύνοντας έτσι χιλιάδες επιχειρήσεις που δεν διατηρούν εσωτερικά λογιστήρια.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η διάταξη θα προβλέπει για τους εργοδότες που εφαρμόζουν την Κάρτα Εργασίας ανά μήνα, να δηλώνουν αν επιθυμούν Προδήλωση στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ του τροποποιητικού ωραρίου και των υπερωριών, ή θα λαμβάνονται υπόψη αποκλειστικά τα χτυπήματα της κάρτας του εργαζομένου ως προς την έναρξη και λήξη του ωραρίου.

Επίσης για τις επιχειρήσεις που θα εφαρμόσουν την ψηφιακή κάρτα εργασίας χωρίς να έχουν ακόμη υποχρέωση, θα προβλέπεται η μη υποχρέωση της προαναγγελίας υπερωριών, ή της δήλωσης αλλαγής ωραρίου, εκ μέρους τους.