Κίνητρα σε ιδιοκτήτες κλειστών διαμερισμάτων πρόκειται να δώσει έως το τέλος του έτους το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ώστε να διευρυνθεί το απόθεμα των κατοικιών και να καταστεί εφικτή η μείωση των ενοικίων. Από τις αρχές του 2024 αναμένεται να ενεργοποιηθεί και το πρόγραμμα της κοινωνικής αντιπαροχής.
Η ραγδαία αύξηση των ενοικίων και ως εκ τούτου του κόστους στέγασης αποτελεί πλέον σημαντικό πρόβλημα για τους πολίτες, καθώς τα ακίνητα είναι λιγοστά, η ζήτηση υψηλή με αποτέλεσμα το ενοίκιο μιας οικογενειακής κατοικίας να αγγίζει το ύψος ενός καλού μισθού.
Το αρμόδιο υπουργείο ετοιμάζεται να ενεργοποιήσει δύο κορυφαίες δράσεις από την εργαλειοθήκη της Κοινωνικής Στέγασης, με στόχο να διατεθούν περισσότερα ακίνητα στην αγορά, με λογικά ενοίκια που να μπορεί να υποστηρίξει ένα μέσο νοικοκυριό. Μια τρίτη δράση που αφορά στο πρόγραμμα «Κάλυψη» είναι σε εξέλιξη, με στόχο να στεγάσει άμεσα 81 νοικοκυριά.
Η αρμόδια υπουργός Σοφία Ζαχαράκη, ανακοίνωσε από το βήμα της Βουλής την έναρξη της κοινωνικής αντιπαροχής (η σχετική ΚΥΑ θα εκδοθεί το 2024), για την αξιοποίηση ακινήτων του δημοσίου, προκειμένου να ανεγερθούν κοινωνικές κατοικίες. H κ. Ζαχαράκη αναφερόμενη στην αύξηση των ενοικίων έκανε λόγο για υπαρκτό πρόβλημα, καθώς -όπως είπε- η μέση αύξηση των ενοικίων υπολογίζεται στη χώρα μας στο 9,9%, έναντι 7,3% που είναι ο μέσος όρος στις 27 χώρες της ΕΕ.
«Ανακαινίζω-Ενοικιάζω»
Η πρώτη δράση του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας που ξεκινά άμεσα, αφορά το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω», το οποίο ουσιαστικά προβλέπει την επιδότηση ιδιοκτητών ακινήτων για την εκτέλεση εργασιών επισκευής και ανακαίνισης κενών κατοικιών.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι αυτές οι κατοικίες να δοθούν στη συνέχεια για μίσθωση (ενοικίαση) για διάρκεια τουλάχιστον 3 ετών.
Στο πρόγραμμα, που θα υλοποιηθεί από τη ΔΥΠΑ, εντάσσονται ιδιοκτήτες κατοικιών εμβαδού έως 100 τ.μ. σε αστικά κέντρα, οι οποίοι έχουν τουλάχιστον 50% της επικαρπίας ή της πλήρους κυριότητας της κατοικίας και με οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα έως 40.000€ και ακίνητη περιουσία έως 300.000€.
Η κατοικία πρέπει να είναι δηλωμένη ως κενή στο Ε2 του τελευταίου φορολογικού έτους.
Οι εντασσόμενοι στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» επιδοτούνται για την πραγματοποίηση δαπανών επισκευής και ανακαίνισης επί του ακινήτου τους, ύψους μέχρι 10.000 ευρώ, που περιλαμβάνουν τα απαιτούμενα υλικά και τις εργασίες. Η επιδότηση ανέρχεται στο 40% των δαπανών επισκευής και χορηγείται εφόσον τα σχετικά τιμολόγια εξοφλούνται ηλεκτρονικά.
Διευκρινίζεται, επίσης, ότι κάθε δικαιούχος μπορεί να κάνει αίτηση για μία μόνο κατοικία, ενώ δεν είναι επιλέξιμοι όσοι έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ».
Κοινωνική αντιπαροχή
Η επόμενη δράση που θα ενεργοποιηθεί στα αρχές του 2024, με την έκδοση της σχετικής ΚΥΑ, έχει να κάνει με την υλοποίηση του προγράμματος «Κοινωνική Αντιπαροχή», για την εξεύρεση φθηνής κατοικίας σε νέους ηλικίας 18 έως 39 ετών.
Στο πλαίσιο του προγράμματος αναμένεται να αξιοποιηθούν ακίνητα του Δημοσίου, μέσω συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα, για την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών. Στην πρώτη φάση του προγράμματος, σύμφωνα με την υπουργό, θα ανακατασκευαστούν αδρανή κτίρια του Δημοσίου, ώστε να παραχωρηθούν -έναντι μικρού μισθώματος- σε νέους ή νέα ζευγάρια.
Παράλληλα θα τρέξουν οι διαγωνισμοί για να επιλεχθούν οι ανάδοχοι που θα αξιοποιήσουν αδόμητα οικόπεδα της ΔΥΠΑ. βάσει των τεχνικών προδιαγραφών που θα ορίσει ο φορέας. Μέσα στο 2024 αναμένεται η «τρέξουν» οι σχετικοί διαγωνισμοί, ώστε το 2025 να έχει ολοκληρωθεί η ανέγερση των πρώτων κατοικιών από τους ιδιώτες κατασκευαστές. Στη συνέχεια η ΔΥΠΑ θα δημοσιεύσει την πρόσκληση για την επιλογή των δικαιούχων, βάσει κοινωνικών κριτηρίων. Ειδική ποσόστωση προβλέπεται για τρίτεκνους και πολύτεκνους.
Στην κοινωνική αντιπαροχή, η ΔΥΠΑ θα παραχωρεί το αδόμητο οικόπεδο, για το οποίο θα επιλέγεται ο ανάδοχος μετά από διαγωνισμό που θα αναλαμβάνει να κατασκευάσει σύγχρονα κτίρια κατοικιών και εμπορικών χρήσεων, με βάση τις προδιαγραφές που προβλέπει η προκήρυξη. Ο δημόσιος φορέας θα διατηρεί την κυριότητα των ακινήτων, ενώ ο ανάδοχος θα λαμβάνει ως αντάλλαγμα την παραχώρηση της εκμετάλλευσης μέχρι την κάλυψη του κόστους και με την προϋπόθεση ότι ποσοστό των κατοικιών θα διατίθεται με μειωμένο ενοίκιο στους δικαιούχους του προγράμματος.
Η διάρκεια της παραχώρησης θα ορίζεται στην προκήρυξη κάθε διαγωνισμού, καθώς δεν μπορεί να είναι ενιαία για όλες τις περιοχές και τις αξίες της γης, ενώ το ποσοστό εκμετάλλευσης του αναδόχου θα κυμαίνεται μεταξύ 30 και 60%, με σκοπό να διασφαλίζεται δημόσιο συμφέρον, αλλά και να είναι το πρόγραμμα ελκυστικό, ώστε οι ιδιώτες κατασκευαστές να χτίσουν σύγχρονες ποιοτικές κοινωνικές κατοικίες.
Στόχος είναι η στέγαση των δικαιούχων του προγράμματος σε ποιοτικά ακίνητα. Από την καταγραφή που έχει γίνει, εντοπίστηκαν 98 κατάλληλα οικόπεδα εντός σχεδίου, συνολικής επιφάνειας 627 στρεμμάτων, εκ των οποίων το ένα τρίτο είναι στην Αττική, αλλά και 10 οικόπεδα με οικοδομική άδεια επιφάνειας 75 στρεμμάτων τα οποία θεωρούνται τα πλέον ώριμα για αξιοποίηση.
Στο σχεδιασμό εντάσσονται όμως και εκτάσεις εκτός σχεδίου όπως και αδιάθετες κατοικίες, διαμερίσματα, γραφεία. Πρόκειται για 11 στρέμματα στη Κηφισιά, 20 στην Παιανία, 40 στη Λάρισα, 28 στρέμματα στη Ξάνθη και 74 στρέμματα στο Βόλο, όπου και θα ανεγερθούν κοινωνικές κατοικίες.
Πρόγραμμα «Κάλυψη»
Σε εξέλιξη είναι η υλοποίηση του προγράμματος «Κάλυψη» για τη δωρεάν στέγαση ευάλωτων νέων σε ιδιωτικές κατοικίες, με την καταβολή του ενοικίου από το Δημόσιο.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα, στην παρούσα φάση, έχουν ανταποκριθεί θετικά 46 δήμοι από όλη τη χώρα, ενώ έχουν ήδη υπογραφεί 14 προγραμματικές συμβάσεις με δήμους, μεταξύ των οποίων είναι οι δήμοι της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης και του Κεντρικού Τομέα Αττικής. Συνολικά θα διατεθούν για στέγαση 337 ακίνητα σε όλη τη χώρα, ενώ ήδη τα πρώτα 22 νοικοκυριά έχουν βρει στέγη σε διαμερίσματα του δήμου Κομοτηνής.
Το προσεχές χρονικό διάστημα, αναμένεται η υπογραφή των προγραμματικών συμβάσεων που αφορούν στους δήμους του Νότιου και Δυτικού Τομέα Αττικής.
Υπενθυμίζεται πως το Δημόσιο καλύπτει για τρία χρόνια τη δαπάνη μίσθωσης των ιδιωτικών κατοικιών, για τη στέγαση νέων, ηλικίας 25-39 ετών, που είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και δεν έχουν ιδιόκτητη πρώτη κατοικία.
Παράλληλα, το πρόγραμμα καλύπτει τις δαπάνες μετακόμισης του νοικοκυριού και μεταφοράς της οικοσκευής τους, ενώ οι ιδιοκτήτες, εκτός από το εγγυημένο μίσθωμα, καλύπτονται και για επισκευές φθορών που διαπιστώνονται στα ακίνητα κατά τη διάρκεια της μίσθωσης και με τη λήξη αυτής.
