Θέμα επανεξέτασης των 1.047 φορολογικών απαλλαγών και εκπτώσεων άνοιξε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας προτρέποντας την κυβέρνηση να αξιολογήσει το σύστημα προκειμένου να έχει σαφή εικόνα για το ποιοι και με ποια κριτήρια ωφελούνται από τις ελαφρύνσεις.
«Για να δούμε λίγο τις λεγόμενες φορολογικές δαπάνες στον προϋπολογισμό. Δηλαδή αυτά που η ίδια η κυβέρνηση δίνει, αλλά γιατί να τα δώσει; Ας τα αξιολογήσει πρώτα. Ικανοποιούν το κριτήριο ότι βοηθούν τους πλέον ευάλωτους; Εγώ δεν λέω, οι ευάλωτοι, ναι να έχουν βοήθεια, αλλά να τα βάλουμε σε ένα κορβανά, διότι θα χρειαστούμε έσοδα», ανέφερε ο Γιάννης Στουρνάρας χθες σε συνέντευξη στο πλαίσιο του συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών συνιστώντας στην κυβέρνηση να επανεξετάσει τις φοροαπαλλαγές που κοστίζουν στο προϋπολογισμό σχεδόν 13 δισ. ευρώ το χρόνο.
«Το θέμα δεν βρίσκεται στις προτεραιότητες της κυβέρνησης», αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη χωρίς να αποκλείουν ωστόσο το ενδεχόμενο της αξιολόγησης με κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια των απαλλαγών και εκπτώσεων που ισχύουν σήμερα.
Τι κοστίζει περισσότερο στο δημόσιο
Σύμφωνα με τον τρέχοντα προϋπολογισμό, το 2022 εκατομμύρια φορολογούμενοι και επιχειρήσεις δεν πλήρωσαν φόρους 12,88 δισ. ευρώ λόγω των 1.047 φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων που εφαρμόζονται στη φορολογία εισοδήματος, τον ΕΝΦΙΑ, τις μεταβιβάσεις ακινήτων, τις γονικές παροχές, τις κληρονομιές, τον ΦΠΑ και τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης. Νοικοκυριά και επιχειρήσεις απολαμβάνουν απαλλαγές από τον φόρο εισοδήματος, τη φορολογία των πλοίων, έως τον φόρο πολυτελείας, τον φόρο κληρονομιάς και τα τέλη χαρτοσήμου. Το υψηλότερο κόστος για το δημόσιο που φθάνει τα 5 δισ. ευρώ έχουν οι απαλλαγές στη φορολογία εισοδήματος και ακολουθούν οι απαλλαγές στην φορολογία κεφαλαίου με κόστος 3,8 δισ. ευρώ. Μετά το ξέσπασμα της πανδημίας στη λίστα των απαλλαγών και εκπτώσεων έχουν προστεθεί 225 νέες ρυθμίσεις με το συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό να έχει αυξηθεί κατά 3,92 δις. ευρώ καθώς από 8,96 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2019 έφθασε σε 12,88 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2022.
Ειδικότερα ανά κατηγορία φόρων η λίστα περιλαμβάνει:
-Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων. Καταγράφονται 200 απαλλαγές και εκπτώσεις με εκατομμύρια νοικοκυριά να έχουν μειώσεις και εκπτώσεις φόρου από το φορολογητέο εισόδημα. Οι φοροαπαλλαγές που χρησιμοποιήθηκαν από τα φυσικά πρόσωπα ξεπερνούν τις 10 εκατ. περιπτώσεις με το κόστος για τον προϋπολογισμό να υπολογίζεται σε 5 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο τμήμα και συγκεκριμένα ποσό ύψους 3,8 δισ. ευρώ αφορά στο αφορολόγητο όριο και στη μείωση του φόρου ανάλογα με το μέγεθος της οικογένειας (γονείς και παιδιά. Η φοροαπαλλαγή χρησιμοποιήθηκε σε 6,7 εκατ. περιπτώσεις. Σημειώνεται ότι για τον υπολογισμό του κόστους των μειώσεων του τελικού φόρου έγινε σύγκριση του φόρου που προέκυψε από την κανονική εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων με εκείνον που προκύπτει εάν απαλειφθούν οι εν λόγω μειώσεις κάθε μια ξεχωριστά και πραγματοποιηθούν ισάριθμες εκκαθαρίσεις. Η διαφορά φόρου που προκύπτει από τις δύο αυτές εκκαθαρίσεις καταγράφηκε ως κόστος ή απώλεια φορολογικών εσόδων για την αντίστοιχη φορολογικές δαπάνες.
-Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων. Ισχύουν 200 απαλλαγές και εκπτώσεις ύψους 1,3 δις. ευρώ από τις οποίες ωφελούνται 53.021 επιχειρήσεις.
-Φορολογία κεφαλαίου. Ο συνολικός αριθμός των εκπτώσεων και των απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ, τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, τις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ανέρχεται σε 129 και οι απώλειες για το δημόσιο στα 3,89 δις. ευρώ με ωφελούμενους 5.082.163 φυσικά και νομικά πρόσωπα. Ειδικά στον ΕΝΦΙΑ οι απαλλαγές αφορούν περισσότερες από 5 εκατομμύρια. περιπτώσεις με το όφελος να είναι σχετικά μικρό και συγκεκριμένα 85 εκατ. ευρώ. Ωστόσο οι 8.499 απαλλαγές στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων κυρίως των επιχειρήσεων κοστίζουν 3,7 δις. ευρώ.
-ΦΠΑ. Υπάρχουν 75 εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές και το όφελος για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και τους καταναλωτές διαμορφώνεται σε 821,934 εκ. ευρώ. Τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές έχουν οι υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης που γλιτώνουν 397 εκατ. ευρώ.
-Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης. Ισχύουν 44 φοροαπαλλαγές ύψους 1,17 δις. ευρώ με τη μερίδα του λέοντος να έχουν τα ενεργειακά προϊόντα με 589,6 εκατ. ευρώ και η αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά με 580,4 εκατ. ευρώ.
-Τέλη ταξινόμησης οχημάτων. Καταγράφονται 23 εκπτώσεις ύψους 121,69 εκατ. ευρώ.
-Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων. Το ποσό των απαλλαγών ανέρχεται σε 11,844 εκατ. ευρώ.
-Τέλη χαρτοσήμου. Καταγράφονται 85 περιπτώσεις απαλλαγών και εκπτώσεων με κόστος 73,7 εκατ. ευρώ
-Φόρος ασφαλίστρων. Οι μειώσεις φθάνουν τα 421,9 εκατ. ευρώ.
