Περιθώριο έως την ερχόμενη Τετάρτη 31 Ιανουαρίου έχουν οι 1,3 εκατ. μη μισθωτοί ασφαλισμένοι (ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες), προκειμένου να υποβάλλουν αίτηση-δήλωση επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας, καταβάλλοντας τις αντίστοιχες εισφορές έως το τέλος Φεβρουαρίου.
Η ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα, μέσω της οποίας οι ασφαλισμένοι μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία επιθυμούν να ενταχθούν για το 2024, είναι ανοικτή, αρκεί να ακολουθήσει κάποιος τη διαδρομή: Ελ. Επαγγελματίες/ Αυτοαπασχολούμενοι/Αγρότες -> Επιλογή Ασφαλιστικής Κατηγορίας Κύριας Ασφάλισης, Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών.
Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας δηλώνεται για τους κλάδους Κύριας, Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχής σε ενιαία αίτηση και ισχύει για όλο το έτος. Οι ασφαλισμένοι που δεν θα υποβάλλουν αίτηση, θα παραμείνουν για το έτος 2024, στην κατηγορία που είχαν καταταχθεί το προηγούμενο έτος.
Η συντριπτική πλειοψηφία των μη μισθωτών επιλέγει συνήθως την 1η και χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία, οι εισφορές της οποίας είναι κατά 8 ευρώ το μήνα (95,52 ευρώ το χρόνο) ακριβότερες φέτος, με την αύξηση του 3,5%. Υπενθυμίζεται πως οι κατηγορίες των εισφορών κυμαίνονται από 238,22 ευρώ για κύρια ασφάλιση και υγεία (1η κατηγορία) έως και 642,09 ευρώ (6η κατηγορία).
Χαμηλές εισφορές οδηγούν σε χαμηλές συντάξεις
Πάντως οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να γνωρίζουν πως οι χαμηλές ασφαλιστικές εισφορές που επιλέγουν να πληρώνουν οδηγούν σε χαμηλές συντάξεις, με ότι αυτό συνεπάγεται για το εισόδημά τους με το πέρας τους εργασιακού τους βίου.
Το 2023, οκτώ στους 10 ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, επέλεξαν την πρώτη -και κατώτατη- ασφαλιστική κατηγορία, καταβάλλοντας έως 240,25 ευρώ τον μήνα (169,95 ευρώ για κλάδο κύριας σύνταξης, 60,30 ευρώ για κλάδο ασθένειας και 10 ευρώ για ανεργία).
Η επιλογή αυτή τους εξασφαλίζει σύνταξη της τάξης των 510 ευρώ (για 20ετή ασφάλιση) και των 820 ευρώ (για 40 έτη ασφάλισης).
Εάν κάποιος ασφαλιστεί στην 6η κατηγορία για 40 συναπτά χρόνια, τότε η κύρια σύνταξή του θα διαμορφωθεί στα 1.634 ευρώ τον μήνα.
Σύμφωνα με παράγοντες της ασφαλιστικής αγοράς, φέτος είναι μια καλή ευκαιρία να ξεκινήσουν οι μη μισθωτοί την επιλογή μιας κατηγορίας από την 3η και πάνω, καθώς οι αυξήσεις στα κλιμάκια είναι χαμηλές. Σε αυτή την περίπτωση ελεύθερος επαγγελματίας που θα επιλέξει τη 3η κατηγορία (342,5 ευρώ), μπορεί να επιτύχει συντάξεις πάνω από 780 ευρώ (με 30 έτη ασφάλισης), πάνω από 925 ευρώ (με 35 έτη ασφάλισης) και πάνω από 1.100 ευρώ (με 40 έτη ασφάλισης).
Ειδικά όσοι βρίσκονται πλησίον της σύνταξης, θα πρέπει να επιλέξουν τα τελευταία έτη του εργασιακού τους βίου την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ασφαλιστική κατηγορία, προκειμένου να μην εγκλωβιστούν σε χαμηλές συντάξεις.
Στενεύσουν τα περιθώρια για τους οφειλέτες
Αντιμέτωποι με την πιθανότητα να μείνουν από την 1η Μαρτίου χωρίς ιατροφαρμακευτική κάλυψη, τόσο οι ίδιοι όσο και τα έμμεσα ασφαλισμένα μέλη των οικογενειών τους θα βρεθούν όσοι επαγγελματίες οφείλουν ασφαλιστικές εισφορές περασμένων ετών.
Έως τις 31 Ιανουαρίου οι οφειλέτες θα πρέπει να διευθετήσουν το σύνολο των υποχρεώσεών τους προς τον ΕΦΚΑ όσον αφορά τις εισφορές για το 2023, είτε αποπληρώνοντας το σύνολό τους είτε ρυθμίζοντάς τις οφειλόμενες (προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ), καθώς στις 29 Φεβρουαρίου 2024 λήγει η ισχύουσα από το περασμένο καλοκαίρι ασφαλιστική τους ικανότητα.
Πάντως, πηγές του ΕΦΚΑ ξεκαθαρίζουν ότι από το 2024 ασφαλιστική ικανότητα θα συνεχίσουν να έχουν μόνο οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι που δεν έχουν οφειλές προς το ΚΕΑΟ ή τις έχουν ρυθμίσει, καθώς τα προηγούμενα χρόνια -λόγω κορονοϊού- υπήρχε ένα πιο ευνοϊκό καθεστώς για τους οφειλέτες. Συγκεκριμένα τα τελευταία τρία χρόνια έγινε ένα ευνοϊκότερο πλαίσιο, καθώς τα έτη 2021-22, μπορούσε κάποιος να λάβει ασφαλιστική ικανότητα χωρίς να καταβάλει όλο το ποσό. Το 2023 βρέθηκε μια μέση λύση, όπου οι οφειλέτες του ΕΦΚΑ μπορούσαν να καταβάλλουν μόνο το κομμάτι υπέρ υγείας.
Εφόσον κάποιος εξοφλήσει πλήρως το ποσό που οφείλει θα πάρει ετήσια ασφαλιστική ικανότητα, ενώ εάν ρυθμίσει θα πάρει μηνιαία. Πάντως όλοι οι πολίτες, ανεξάρτητα από την ασφαλιστική τους ικανότητα, εφόσον διαθέτουν ΑΜΚΑ έχουν πρόσβαση στις δημόσιες δομές υγείας.
