Απόσταση χωρίζει τις προτάσεις εργοδοτών και εργαζομένων για το ύψος του κατώτατου μισθού που αυξάνεται από την 1η Απριλίου.
Μισθό 908 ευρώ μεικτά προτείνει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, ενώ τα ποσοστά των αυξήσεων που προτείνουν οι εργοδοτικοί φορείς κυμαίνονται από 3,5 έως 5%, δηλαδή κατώτατο από 807 έως 819 ευρώ (μεικτά).
Το πρώτο ψηφίο των μεικτών αποδοχών θα είναι το 8, αποκάλυψε ο πρωθυπουργός αλλά και ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κάτι που μεταφράζεται σε αύξηση 5,5% (823 ευρώ μεικτά και 700 καθαρά καθαρά).
Μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού δύο φορές το 2022 – την 1η Ιανουαρίου 2022 στα 663 ευρώ και την 1η Μαΐου 2022 στα 713 ευρώ - ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε και το 2023 και έφτασε τα 780 ευρώ.
Ωστόσο, η αύξηση του 2022 σε μεγάλο βαθμό υπερκαλύφθηκε από τον τότε πολύ υψηλό πληθωρισμό, ενώ η αύξηση του 2023 σε συνδυασμό με την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού αύξησε τον κατώτατο μισθό και σε πραγματικούς όρους. Ωστόσο, όπως επισημαίνει στην έκθεσή του το ΚΕΠΕ, σε πραγματικούς όρους ο κατώτατος μισθός βρίσκεται στο επίπεδο της περιόδου 2004-2006.
Υπενθυμίζεται ότι από την 1η Ιανουαρίου του 2024 «ξεπάγωσε» και το επίδομα προϋπηρεσίας, οι λεγόμενες τριετίες. Οπότε κάποιος, που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 1.014 ευρώ το μήνα.
Πόσο επηρεάζεται ο μέσος μισθός
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, οι μικρές επιχειρήσεις που διαχρονικά εμφανίζουν χαμηλότερους μισθούς, αύξησαν ποσοστιαία περισσότερο τις αμοιβές τους και πολύ κοντά στην ποσοστιαία αύξηση του κατώτατου μισθού.
Οι πιο μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες καταβάλλουν μέσες αμοιβές αρκετά υψηλότερες από τον κατώτατο μισθό, περιορίστηκαν σε μια μέση ποσοστιαία αύξηση αισθητά χαμηλότερη από την αντίστοιχη του κατώτατου μισθού.
Αξίζει να επισημανθεί ότι σε αντίθεση με το 2022, η αύξηση που καταγράφουν οι μέσοι μισθοί είναι υψηλότερη για όσους εργάζονται με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, από αυτούς που εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης. Εξέλιξη που πιθανόν να συνδέεται με τη δυσκολία ανεύρεσης προσωπικού σε συγκεκριμένους κλάδους στην ελληνική αγορά εργασίας.
Σημαντικές διαφοροποιήσεις καταγράφονται επίσης στις μεταβολές των μέσων μηνιαίων μισθών και κατά κλάδο δραστηριότητας. Ενδεικτικά, οι μέσοι μισθοί στον κλάδο της δημόσιας διοίκησης και της υγείας παρέμειναν ουσιαστικά αμετάβλητοι. Στον αντίποδα ο κλάδος με την υψηλότερη αύξηση είναι η ενημέρωση και επικοινωνία (106,2€), ενώ στους υπόλοιπους κλάδους η αύξηση είναι χαμηλότερη των 100 ευρώ.
Πάντως ο μέσος μισθός για τις μεγάλες επιχειρήσεις αυξήθηκε λιγότερο από ότι ο κατώτερος. Πράγματι, ο μέσος μισθός για τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης στις μεγάλες επιχειρήσεις από τον Οκτώβριο του 2022 στον Οκτώβριο του 2023 αυξήθηκε κατά σχεδόν 5,4%, αντίστοιχα ο κατώτατος αυξήθηκε κατά 9,4%.
Ο μέσος μισθός στις μικρές επιχειρήσεις αυξήθηκε λιγότερο, αλλά πολύ κοντά, από ότι ο κατώτατος. Πράγματι ο μέσος μισθός για τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης στις επιχειρήσεις με λιγότερο από δέκα εργαζόμενους από τον Οκτώβριο του 2022 στον Οκτώβριο του 2023 αυξήθηκε κατά σχεδόν 8,5%, έναντι 9,4% της αύξησης του κατώτατου.
Πώς επιδρά στο χαμηλότερο κομμάτι της μισθολογικής κατανομής
Για το σύνολο των μισθωτών φαίνεται ότι οι όποιες μεταβολές στους μηνιαίους μισθούς, εκφρασμένους σε σταθερούς όρους, είτε αφορούν την περίοδο μεταξύ 2021-2023, είτε μεταξύ 2022-2023, περιορίζονται σε έναν μέσο μισθό περίπου στα 890 ευρώ. Γίνεται λοιπόν εμφανές -σύμφωνα με το ΚΕΠΕ- ότι οι μεταβολές του κατώτατου μισθού από έτος σε έτος επηρεάζουν άμεσα όσους αμείβονται με αυτόν, όσους βρίσκονται στο διάστημα μεταξύ παλιού και νέου κατώτατου, καθώς και λίγο πιο πάνω, αλλά περιορίζονται μέχρι το μέσο της μισθολογικής κατανομής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μεταβολές στα υψηλότερα μισθολογικά κλιμάκια είτε είναι πολύ μικρές, είτε προκύπτουν στατιστικά ασήμαντες. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού ουσιαστικά έσπρωξε προς τα «πάνω» το χαμηλότερο κομμάτι της μισθολογικής κατανομής, ενώ είχε περιορισμένη επίδραση από εκεί και πάνω. Βέβαια, στο βαθμό που παρατηρείται δυσκολία εύρεσης εργατικού δυναμικού από τις επιχειρήσεις, δεν αποκλείεται να καταγραφούν στατιστικά σημαντικές αυξήσεις και σε ανώτερα μισθολογικά κλιμάκια.
Πόσοι εργάζονται με το ελάχιστο πακέτο απολαβών
Ενώ το 2009 το ποσοστό των μισθωτών με μισθό χαμηλότερο από τον κατώτατο ήταν 19,3%, το 2018 εκτοξεύτηκε σταδιακά σε 34,2% (30.64% με στοιχεία από το Π/Σ Εργάνη).
Τα επόμενα έτη, με βάση τα στοιχεία του ΕΦΚΑ, παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο κοντά στο 34%. Τα στοιχεία από το Π/Σ Εργάνη δείχνουν μια πτώση από 26,9% το 2022 σε 26,4% το 2023. Προκύπτει, λοιπόν, ότι ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό των απασχολούμενων, μεταξύ 25% και 35%, εμφανίζεται να λαμβάνει μισθό μικρότερο από τον κατώτατο.
Αυτό είναι κυρίως αποτέλεσμα της ευρείας εξάπλωσης των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, μεταξύ των οποίων και η μερική απασχόληση, η οποία σύμφωνα με στοιχεία του ΕΦΚΑ για τις κοινές επιχειρήσεις από 11% τον Δεκέμβριο του 2009, ανήλθε σε 22,6% τον Δεκέμβριο του 2022.
