Η πληθυσμιακή συρρίκνωση και η γήρανση αναδεικνύονται σε σημαντικά ζητήματα για την χάραξη πολιτικών σε πληθώρα τομέων, τόσο στο εθνικό όσο και στο περιφερειακό επίπεδο.
Η Έκθεση του ΙΟΒΕ για τις κοινωνικές και οικονομικές τάσεις στις ελληνικές περιφέρειες αποκάλυψε πως ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται σταθερά από το 2010 έως το 2022, σημειώνοντας σωρευτική μείωση κατά 5,9%. Αντίστοιχη τάση αλλά με διαφορετικές «ταχύτητες» εμφανίζουν και οι περιφέρειες. Πιο συγκεκριμένα, η ηπειρωτική Ελλάδα συρρικνώνεται πληθυσμιακά γρηγορότερα από τη νησιωτική.
Ο πληθυσμός στη Δυτική Μακεδονία συρρικνώνεται κατά 11,34%, ενώ ακολουθούν η Κεντρική Ελλάδα και η Πελοπόννησος που έχουν συρρικνωθεί κοντά στο 10%. Την ίδια στιγμή το Βόρειο, το Νότιο Αιγαίο και οι Ιόνιοι Νήσοι έχουν καταγράψει μικρότερη μείωση, γύρω στο 2%. Η Κρήτη είναι η μόνη περιφέρεια στην Ελλάδα που παρουσιάζει οριακά θετικό ρυθμό πληθυσμιακής ανάπτυξης.
Οι τάσεις αυτές έχουν διαφορετική ένταση ανά περιφέρεια, μιας και παρατηρείται μεγαλύτερη μείωση στις περιφέρειες της Πελοποννήσου, της Δυτικής Μακεδονίας, της Θεσσαλίας, της Στερεάς Ελλάδας και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Αντίστροφα, την μεγαλύτερη δυναμική σε πληθυσμιακή ανάπτυξη επέδειξε ιστορικά η Κρήτη, που ήταν και η μόνη περιφέρεια με θετικό ρυθμό πληθυσμιακής εξέλιξης την περίοδο 2010-2022.
Μεγάλο δημογραφικό ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός πως την περίοδο 2010-2022, μόνο ο αριθμός των γυναικών στην Κρήτη έδειξε αυξητική τάση, ενώ στο Βόρειο Αιγαίο, και στην Δυτική Ελλάδα, ο αριθμός των γυναικών μειώθηκε περισσότερο από αυτόν των ανδρών.
Παράλληλα στις περιφέρειες Αττικής και Δυτικής Μακεδονίας, παρατηρείται σημαντική μείωση του ποσοστού των ατόμων παραγωγικής ηλικίας που ξεκίνησε την δεκαετία του 2010 και συνέχισε κατά την διάρκεια της κρίσης χρέους. Σε αυτές τις περιφέρειες η γηραιότερη ηλικιακή ομάδα συνιστά τη δεύτερη πολυπληθέστερη ομάδα σε όλες τις περιφέρειες της χώρας.
Αγορά εργασίας
Μετά το 2013 συρρικνώθηκε σταδιακά το ποσοστό ανεργίας σε όλη την επικράτεια, με την ισχυρότερη πτώση να καταγράφεται στην περιφέρεια Αττικής. Η περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας παρουσιάζει διαχρονικά το υψηλότερα ποσοστά ανεργίας μεταξύ των 13 περιφερειών της χώρας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, την περίοδο 2015-2022 σε όλες τις περιφέρειες της χώρας προκύπτει θετικό ισοζύγιο στις ροές μισθωτής απασχόλησης, δηλαδή οι προσλήψεις είναι περισσότερες από τις αποχωρήσεις. Μάλιστα το ισοζύγιο παραμένει θετικό ακόμα και τα έτη που εμφανίστηκε και εξαπλώθηκε η πανδημία του COVID-19, δηλαδή τα έτη 2020 και 2021.
Εξαίρεση στη συγκεκριμένη εικόνα αποτελούν οι περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Νοτίου Αιγαίου. Στην πρώτη περιφέρεια προκύπτει αρνητικό ισοζύγιο το 2015 κατά μόλις 500 θέσεις εργασίας (27,1 χιλ. προσλήψεις και 27,6 χιλ. αποχωρήσεις).
Την περίοδο 2015-2022 σε όλες τις περιφέρειες τη χώρας το θετικό ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων περιορίστηκε σημαντικά. Οι ισχυρότερες μειώσεις εντοπίζονται στις περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Βορείου Αιγαίου και Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης.
Στην πρώτη περιφέρεια η μείωση έφτασε το 94,4% (από 4,7 χιλ. θετικό ισοζύγιο το 2015 σε 0,3 χιλ. το 2022), στη δεύτερη περιφέρεια διαμορφώθηκε σε 90,6% (από τις 1,3 χιλ. θέσεις εργασίας στις 0,1 χιλ.), ενώ στην τρίτη το θετικό ισοζύγιο περιορίστηκε από τις 4,3 χιλ. θέσεις εργασίας στις 0,7 χιλ. (-84,6%).
