Ροή
Έξοδος - ρεκόρ προβλέπεται το 2024 για τους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, καθώς στο πρώτο εξάμηνο του έτους υποβλήθηκαν στις αρμόδιες υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ γύρω στις 90.000 αιτήσεις.
Οι τάσεις «φυγής» των ασφαλισμένων που έχουν τη δυνατότητα αποχώρησης, ενισχύονται από τις δραματικές προβλέψεις για το δημογραφικό και τα σενάρια περί αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2027 κι έπειτα.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η φετινή χρονιά προβλέπεται να «σπάσει» το ρεκόρ των προηγούμενων ετών με τον αριθμό των αιτήσεων για συνταξιοδότηση να φτάνει ακόμη και τις 220.000. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που έχουν εγγραφεί στον Προϋπολογισμό επιπλέον 400 εκατ. ευρώ για το 2024, προκειμένου να πληρωθούν οι επιπλέον αιτήσεις.
Υπενθυμίζεται πως το 2020 είχαν υποβληθεί 175.705 αιτήσεις συνταξιοδότησης, το 2021 περί τις 212.151 αιτήσεις, το 2022 υποβλήθηκαν 211.133 αιτήσεις και το 2023 περίπου 190.368 αιτήσεις συνταξιοδότησης. Αντιλαμβάνεται κανείς πως την τελευταία 4ετία τερμάτισαν τον εργασιακό τους βίο πάνω από 789.000 ασφαλισμένοι του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Εκτιμήσεις στελεχών του οικονομικού επιτελείου υποστηρίζουν ότι φέτος θα έχουμε περίπου 30.000 περισσότερες συνταξιοδοτήσεις από όσες αναμένονταν, ανεβάζοντας το συνολικό κονδύλι για τις νέες συντάξεις στο 1 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα η συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη για το 2024 να υπερβαίνει πλέον τα 33 δισ. ευρώ (από 32,96 δισ. ευρώ που είχαν αρχικά προϋπολογιστεί).
Όπως αναφέρουν μάλιστα τα στοιχεία μελέτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ασφαλιστικό στη χώρα μας, στο τέλος της 10ετίας (το 2030) οι απασχολούμενοι αναμένεται να μειωθούν στα 4,09 εκατ. άτομα, από περίπου 4,196 εκατ. που ήταν το 2023. Το ίδιο διάστημα οι συνταξιούχοι προβλέπεται να αυξηθούν κατά περίπου 130.000 άτομα.
Ρεκόρ αιτήσεων
Το κύμα φυγής προς τη σύνταξη προβλέπεται να σπάσει τα κοντέρ φέτος, λόγω:
- του ευνοϊκού καθεστώτος για την εργασία μετά την συνταξιοδότηση (άρθρο 114 ν.5078/2023) που επιτρέπει σε συνταξιούχους να απασχολούνται χωρίς περικοπή της σύνταξής τους.
- των σεναρίων για μελλοντική αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2027, εξαιτίας της αύξησης του προσδόκιμου ζωής.
- της αλλαγής του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων από το 2025 (με βάση τον δείκτη μεταβολής μισθών).
- της συνταξιοδότησης της γενιάς των λεγόμενων baby boomers, που γεννήθηκαν μεταξύ 1946 και 1964.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο αριθμός των συνταξιούχων που δήλωσαν στην ειδική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ ότι συνεχίζουν να εργάζονται ξεπέρασε κάθε προσδοκία, καθώς ξεπέρασε τις 180.000.
Πάντως, εάν συνεχιστεί η τάση αυτή, το ασφαλιστικό σύστημα και τα τμήματα απονομής του ΕΦΚΑ θα πιεστούν ακόμα περισσότερο, καθώς επιβαρύνεται το ισοζύγιο μεταξύ απονομών συντάξεων και νέων αιτήσεων. Αν οι νέες αιτήσεις είναι περισσότερες από τις αποφάσεις που εκδίδονται, τότε το στοκ των εκκρεμοτήτων θα υποχωρεί μεν αλλά με πολύ πιο αργούς ρυθμούς.
Πώς θα υπολογιστούν οι νέες συντάξεις
Μέσα σε όλο αυτό το περιβάλλον, αλλάζει από την επόμενη χρονιά ο τρόπος υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης για κάθε νέο συνταξιούχο. Πλέον δεν θα γίνεται με βάση τις συντάξιμες αποδοχές προσαυξημένες κατ’ έτος με τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, αλλά με βάση τον Δείκτη Μεταβολής Μισθών, ο οποίος θα προκύπτει από τον μέσο όρο των αυξήσεων μισθών για το σύνολο των εργαζομένων.
Όσο υψηλότερες λοιπόν είναι οι αυξήσεις μισθών του 2024, τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το ποσοστό αύξησης που θα δουν στις αποδοχές τους οι ασφαλισμένοι που θα συνταξιοδοτηθούν το 2025 και τα επόμενα έτη.
Η σχετική διάταξη του νόμου 4670/2020 αναφέρει ότι «η αναπροσαρμογή των συντάξιμων αποδοχών για το διάστημα έως και το 2024 διενεργείται κατά τη μεταβολή του μέσου ετήσιου Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Η προσαύξηση των συντάξιμων αποδοχών για το διάστημα από το 2025 και εφεξής διενεργείται με βάση τον δείκτη μεταβολής μισθών, που υπολογίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ».
Αν το 2024 ο δείκτης μισθών καταγράψει αύξηση 3,5%, αυτό το ποσοστό θα αυξήσει και τον μισθό που θα ληφθεί υπόψη για την ανταποδοτική σύνταξη όσων αποχωρήσουν το 2025.
Ο νέος τρόπος υπολογισμού ευνοεί το ύψος των συντάξεων καθώς η ανάπτυξη ακολουθεί ανοδική πορεία σε αντίθεση με τον πληθωρισμό που υποχωρεί.
