Οι προσδοκίες για τις γυναίκες έναντι των ανδρών εξακολουθούν να είναι άνισες. Συχνά θεωρείται ότι δεν μπορούν να αναλάβουν όλους τους ρόλους με επιτυχία, νιώθουν υποχρεωμένες να αποδείξουν την αξία τους σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τους άνδρες και όσες κατέχουν ηγετικούς ρόλους δέχονται εντονότερη κριτική και αντιμετωπίζονται με πολύ μεγαλύτερη δυσπιστία.
Και σε όλο αυτό το σύνθετο και απαιτητικό περιβάλλον, τους ζητείται να γίνουν μητέρες και μάλιστα σε ηλικία πριν τα 40 έτη και όχι στο τέλος του αναπαραγωγικού τους κύκλου προκειμένου να αποτρέψουν τις πτωτικές τάσεις της γονιμότητας.
Συνεπώς, ενώ για κοινωνικούς λόγους οι γυναίκες καλούνται να δημιουργήσουν οικογένεια ώστε να ενισχύσουν τους δημογραφικούς δείκτες, την ίδια στιγμή δεν πρέπει να εγκαταλείψουν τον εργασιακό στίβο καθώς η συμβολή τους είναι πολύτιμη για την ισορροπία της αγοράς εργασίας και την στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος.
Έτσι η ανάγκη για στήριξη των γυναικών προκειμένου να ανταποκριθούν στους πολύπλευρους ρόλους τους γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, ενώ πρέπει να ληφθούν περαιτέρω πρωτοβουλίες που θα στηρίξουν τα νέα ζευγάρια ώστε να δοθούν κίνητρα για τη δημιουργία οικογένειας από την πολιτεία.
Υποχρεωτική...ανεργία λόγω οικογένειας
Ωστόσο η ελληνική πραγματικότητα αποδεικνύει πως η σύγχρονη γυναίκα καλείται συχνά να κάνει την επιλογή: εργασία ή οικογένεια.
Για τον λόγο αυτόν άλλωστε το προφίλ του σύγχρονου ανέργου είναι γυναίκα, ηλικίας 30 έως 45 ετών, απόφοιτος λυκείου, που αποχώρησε από την αγορά εργασίας για να κάνει οικογένεια και αντιμετωπίζει πρόβλημα να εισέλθει ξανά, καθώς μετά από αυτή την αποχή δεν έχει την πρόσφατη εμπειρία που ζητάει ο εργοδότης και έχει χάσει κάποιες από τις δεξιότητες που αναζητά η αγορά εργασίας.
Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες αποτελούν το 51,7% του πληθυσμού της χώρας (στοιχεία 2022), υπερισχύουν των ανδρών στα ποσοστά ανεργίας, με το 64,2% των ανέργων να προέρχονται από αυτές.
Η διακοπή της εργασίας λόγω μητρότητας, καθώς και οι αυξημένες απουσίες που ενδέχεται να έχουν οι γυναίκες λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων, φαίνεται ότι λειτουργούν αποτρεπτικά για κάποιες επιχειρήσεις, που προτιμούν να προσλάβουν άνδρες αντί για γυναίκες.
Το γεγονός ότι «τιμωρούνται» οι γυναίκες γιατί τεκνοποιούν, ειδικά σε μια χώρα που πάσχει από σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα, έχει απασχολήσει τις ηγεσίες των υπουργείων Εργασίας και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.
Στην ομιλία της στο Συμβούλιο Υπουργών Απασχόλησης και Κοινωνικής Πολιτικής (EPSCO), η Υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως σημείωσε ότι παρά τη μεγάλη πρόοδο που έχει συντελεστεί στην τόνωση της γυναικείας απασχόλησης, υπάρχει ακόμη σημαντικό περιθώριο βελτίωσης μέσω υιοθέτησης μέτρων όπως επεκτάσεις στις άδειες μητρότητας, φορολογικά κίνητρα για παροχές των επιχειρήσεων προς εργαζόμενους γονείς, μεγαλύτερη ευελιξία στην εργασία των νέων γονέων.
Είναι αλήθεια πως στην Ελλάδα απασχολείται μόλις το 52,4% των γυναικών (2η χειρότερη θέση στην ΕΕ μετά την Ιταλία), ενώ μία στις 4 γυναίκες αποχωρεί από την εργασία της αμέσως μετά την γέννηση του πρώτου παιδιού και μεγάλο ποσοστό αυτών δεν επιστρέφει ακόμη και μετά από μία δεκαετία.
Το «τίμημα της μητρότητας» (motherhood penalty) στην αγορά εργασίας, δηλαδή η μείωση της πιθανότητας μιας γυναίκας να εργάζεται μετά την απόκτηση παιδιού, παραμένει, σε πολλές περιπτώσεις, ένας παράγοντας που δυσχεραίνει την εξέλιξη των γυναικών σε υψηλόβαθμες θέσεις εργασίας.
Και αυτό γιατί σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου, οι γυναίκες εξακολουθούν να θεωρούνται οι βασικοί φροντιστές των παιδιών και είναι πιο πιθανό, σε σχέση με τους άνδρες, να αποχωρήσουν για ένα διάστημα από την αγορά εργασίας, να επιλέξουν πιο ευέλικτες θέσεις απασχόλησης - πιθανόν με λιγότερες ώρες εργασίας και χαμηλότερες αμοιβές.
Μελέτες δείχνουν ότι, ακόμα και όταν οι γυναίκες απέχουν μόνο προσωρινά από την εργασία τους, αυτό τους στοιχίζει σε όρους επαγγελματικής εξέλιξης και εν τέλει αμοιβών.
«Μισθολογική ψαλίδα» ανδρών -γυναικών
Αλλά και οι Ελληνίδες που αποφασίζουν να εργαστούν, πριν ή κατά τη διάρκεια της μητρότητας, αντιμετωπίζουν ακόμα πληθώρα στερεοτύπων με κυριότερη τις χαμηλότερες αμοιβές και την υποεκπροσώπηση σε θέσεις ευθύνης.
Σύμφωνα με την Eurostat οι γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση αμείβονταν κατά μέσο όρο 12,7% λιγότερο από τους άνδρες. Με άλλα λόγια, για την ίδια εργασία ένας άνδρας αμείβεται 1 ευρώ, ενώ μια γυναίκα 0,87 ευρώ. Είναι σαν οι γυναίκες να δουλεύουν μισό μήνα παραπάνω δωρεάν.
Σύμφωνα με την 12η έκδοση του Δείκτη Γυναικών στην Εργασία 2024 (WiW Index) της PwC, αποκαλύπτεται ότι με τον τρέχοντα ρυθμό, θα χρειαστεί περισσότερο από μισός αιώνας για να κλείσει το μέσο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων και στις 33 χώρες του ΟΟΣΑ.
