Μεγάλες αλλαγές στις συναλλαγές ιδιωτών και επιχειρήσεων με το Δημόσιο, φέρνει το νομοσχέδιο για τον «Κώδικα Ψηφιακής Διακυβέρνησης» που συζητήθηκε χθες Τετάρτη στο υπουργικό συμβούλιο και το οποίο θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέσα στις επόμενες τρεις εβδομάδες.
Το νομοσχέδιο ρυθμίζει θέματα Ψηφιακής Διακυβέρνησης στο Δημόσιο τομέα και ηλεκτρονικών επικοινωνιών, κωδικοποιεί πάνω από 125 διατάξεις που περιλαμβάνονται σε δεκάδες νόμους της προηγούμενης δεκαπενταετίας για την πληροφορική και τους ανανεώνει με τα σημερινά δεδομένα (π.χ. Διαύγεια, Προσβασιμότητα, Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση) και εισάγει νέα διατάξεις για την εξέλιξη του Ψηφιακού Κράτους.
Στόχος, όπως διευκρινίζεται είναι η απελευθέρωση των τεχνολογικών δυνατοτήτων της Δημόσιας Διοίκησης, η μείωση της γραφειοκρατίας προς πολίτες κι επιχειρήσεις αλλά και η ενδυνάμωση του ΑΕΠ της χώρας μέσω της μείωσης των διοικητικών βαρών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Να σημειωθεί ότι για την σύνταξη του Κώδικα έχει συσταθεί ειδική ομάδα υπό τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκο Πιερρακάκη, το συντονισμό της οποίας έχει αναλάβει ο Γενικός Γραμματέας Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών Λεωνίδας Χριστόπουλος.
Τι θα αλλάξει στη ζωή μας ο νέος Κώδικας Ψηφιακής Διακυβέρνησης
- Ψηφιακή υπογραφή για την διακίνηση ηλεκτρονικών εγγράφων
Εκτός από την κατάργηση χρήσης του φαξ στο δημόσιο, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει σειρά ρυθμίσεων για την ψηφιακή έκδοση και διακίνηση ηλεκτρονικών εγγράφων που διευκολύνουν την ψηφιακή αλληλεπίδραση μεταξύ δημόσιων αλλά και ιδιωτικών φορέων. Ειδικότερα, ο Κώδικας Ψηφιακής Διακυβέρνησης περιλαμβάνει την υποχρέωση δημόσιων υπηρεσιών όχι μόνο να συντάσσουν, αλλά και να εκδίδουν δημόσια έγγραφα ηλεκτρονικά, κάνοντας χρήση της ψηφιακής υπογραφής ή σφραγίδας, δίνοντας την ίδια δυνατότητα σε πολίτες κι επιχειρήσεις. Η διαχείριση και διακίνηση των εγγράφων στους φορείς του δημόσιου τομέα θα γίνεται μέσω του Κεντρικού Συστήματος Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων (ΚΣΗΔΕ) το οποίο ολοκληρώνεται τους επόμενους μήνες και στο οποίο θα ενταχθούν όλοι οι δημόσιοι φορείς.
- Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας Πολιτών
Επιπλέον το νομοσχέδιο προβλέπει την δημιουργία ενός Εθνικού Μητρώου Επικοινωνίας Πολιτών, που θα είναι εγκατεστημένο στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Ο πολίτης λοιπόν, θα δηλώνει μια και μόνο φορά τα στοιχεία επικοινωνίας του (διεύθυνση, τηλέφωνο, email) χωρίς να απαιτείται οι πολίτες να δηλώνουν ή να επικαιροποιούν ξεχωριστά σε κάθε φορέα τα στοιχεία επικοινωνίας τους.
Όλοι οι φορείς του Δημοσίου είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν αποκλειστικά το Εθνικό Μητρώο για να ενημερώνονται για τα στοιχεία επικοινωνίας των πολιτών.
- Ηλεκτρονική υπηρεσία συστημένης παράδοσης
Μια ακόμα σημαντική τομή του νομοσχεδίου είναι ότι θεσμοθετείται ηλεκτρονική υπηρεσία συστημένης παράδοσης, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, υπηρεσία που θα έχει την ίδια ισχύ με αυτή του σημερινού συστημένου ταχυδρομείου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη υπηρεσία παρότι προβλεπόταν στον ευρωπαϊκό κανονισμό παρέμενε αναξιοποίητη.
Η εξ’ αποστάσεων ταυτοποίηση, θα πραγματοποιείται μέσω βιντεοκλήσης με εκπαιδευμένους και πιστοποιημένους ελεγκτές, σύμφωνα με την σχετική διαβούλευση από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ).
- Μητρώο Διαδικασιών του Δημοσίου
Τέλος σε φαινόμενα αυθαιρεσίας και περιττής γραφειοκρατίας κατά τις συναλλαγές με το Δημόσιο αναμένεται να βάλει και η θεσμοθέτηση του Μητρώου Διοικητικών Διαδικασιών Δημοσίου που προβλέπεται στον Κώδικα Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Στο Μητρώο αυτό θα καταχωρούνται όλες οι ψηφιακές ή φυσικές διαδικασίες του Δημόσιου Τομέα – είτε αφορούν παροχή δημόσιας υπηρεσίας σε πολίτες ή φορείς του ιδιωτικού τομέα είτε αφορούν εσωτερικές διαδικασίες του δημοσίου τομέα.
Αυτό σημαίνει ότι ο πολίτης μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα τη διαδικασία που απαιτείται για τη συναλλαγή του με το Δημόσιο οπότε και δεν θα υπάρχει καμία παρέκκλλιση κατά την εφαρμογή της διαδικασίας από οποιαδήποτε αρμόδια υπηρεσία του Δημοσίου.
- Τέλος σε ΑΦΜ και ΑΜΚΑ - Μοναδικός Αριθμός Ταυτοποίησης Πολίτη
Ο Κώδικας Ψηφιακής Διακυβέρνησης προβλέπει και την καθιέρωση ενός προσωπικού αριθμού (ΠΑ) για την ταυτοποίηση των φυσικών προσώπων ο οποίος θα χρησιμοποιείται σε όλες τις συναλλαγές με το κράτος ή τις επιχειρήσεις.
Ο ΠΑ θα αποδίδεται μία φορά σε κάθε φυσικό πρόσωπο που δικαιούται Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) ή Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) και δεν μεταβάλλεται.
Πρόκειται για έναν προσωπικό αριθμό που θα έχει ο κάθε πολίτης και ο οποίος θα αντικαταστήσει σταδιακά, εντός μιας διετίας, τους υπολοίπους αριθμούς μητρώων (ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, ΟΑΕΔ).
- Περισσότερες υπηρεσίες στο gov.gr – Τέλος στο γνήσιο υπογραφής με φυσική παρουσία
Όπως είχε ανακοινωθεί εξαρχής, το gov.gr, η αποκλειστική ενιαία πύλη παροχής ψηφιακών υπηρεσιών προς πολίτες/επιχειρήσεις θα ενδυναμωθεί και θα εμπλουτιστεί με πρόσθετες δυνατότητες.
Προβλέπεται να εισαχθούν περαιτέρω ρυθμίσεις για τη λειτουργία της με βασικά στοιχεία τη δυνατότητα έκδοσης εγγράφων/αιτήσεων από φυσικά ή νομικά πρόσωπα και την καθιέρωση ισχυρών μεθόδων επαλήθευσης της ταυτότητας του συναλλασσομένου προσώπου (αυθεντικοποίηση), ώστε να υπάρχει η μέγιστη βεβαιότητα για την ταυτότητα του προσώπου που χρησιμοποιεί κάθε υπηρεσία.
Επιπλέον θα μονιμοποιηθούν όλες οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες που θεσμοθετήθηκαν με ΠΝΠ για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης του COVID-19, δηλαδή η ηλεκτρονική υπεύθυνη δήλωση, η ηλεκτρονική εξουσιοδότηση, η άυλη συνταγογράφηση και η KYC. Συνεπώς καταργείται το γνήσιο της υπογραφής σε υπεύθυνες δηλώσεις και εξουσιοδοτήσεις με φυσική παρουσία του πολίτη στις αρμόδιες αρχές καθώς η αυθεντικοποίηση που πραγματοποιείται για τη χρήση των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών της ΕΨΠ έχει την ίδια ισχύ με την βεβαίωση γνήσιου υπογραφής του άρθρου 11 του ν. 2690/1999 (Α’ 45).
Όσο για την KYC, να υπενθυμίσουμε ότι προβλέπει την η δυνατότητα να διεξάγονται ηλεκτρονικά από τις Τράπεζες τα μέτρα δέουσας επιμέλειας που προβλέπει η νομοθεσία για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, διευκολύνοντας τις σχετικές τραπεζικές διαδικασίες και εξουδετερώνοντας τα αντίστοιχα κόστη τόσο των τραπεζών όσο και των πολιτών/επιχειρήσεων. Η σχετική πρωτοβουλία έχει ολοκληρωθεί θεσμικά μετά από στενή συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών
- Νέα Διαύγεια : Καταργείται η δημοσίευση ατομικών πράξεων σε ΦΕΚ
Στο νέο νόμο εντάσσεται και το νομοθετικό πλαίσιο της Διαύγειας. Επιπλέον, καταργείται η υποχρέωση δημοσίευσης ατομικών διοικητικών πράξεων σε ΦΕΚ (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων). Η διαδικασία δημοσίευσης των ατομικών διοικητικών πράξεων απλουστεύεται μέσω της δημοσίευσης αποκλειστικά στη Διαύγεια.
Όπως διευκρινίζεται ο χρόνος εφαρμογής της απλούστευσης αυτής θα καθοριστεί σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων.
- Ανοιχτά ακόμα περισσότερα δεδομένα
Με στόχο την καθιέρωση και διεύρυνση της της αρχής της ανοικτής (και κατά κανόνα δωρεάν) διάθεσης και περαιτέρω χρήσης των εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή των φορέων του δημόσιου τομέα οι νέος κώδικας Ψηφιακής Διακυβέρνησης ενσωματώνει και την νέα οδηγία (2019/1024) για τα ανοιχτά δεδομένα περιλαμβάνοντας στο πεδίο εφαρμογής της τις ΔΕΚΟ του ν. 3429/2005 αλλά και τα ερευνητικά ιδρύματα του ν. 4386/2014. Επί του πρακτέου, θα δίνεται πλέον πρόσβαση σε δυναμικά δεδομένα, δεδομένα δηλαδή που συνεχώς μεταβάλλονται σε πραγματικό χρόνο, όπως περιβαλλοντικά, μετεωρολογικά, κυκλοφοριακά δεδομένα και δεδομένα αισθητήρων, σε πραγματικό χρόνο και σε δεδομένα υψηλής αξίας του δημόσιου τομέα όπως τα δεδομένα από δημόσιες επιχειρήσεις, ερευνητικούς οργανισμούς και οργανισμούς χρηματοδότησης της έρευνας.
- Ομοιομορφία σε όλες τις ιστοσελίδες της Κεντρικής Διοίκησης
Ο νέος Κώδικας Ψηφιακής Διακυβέρνησης βάζει τέλος και στην ανομοιομορφία που υπήρχε στις ιστοσελίδες του Δημόσιου Τομέα, κάτι που δυσχέραινε αρκετά τους χρήστες κατά την περιήγησή τους σε αυτές.
Όπως προβλέπεται οι ιστοσελίδες των φορέων του δημόσιου τομέα θα ακολουθούν ενιαίους κανόνες και υποχρεώσεις και πλέον οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες δεν θα παρέχονται μέσα από τις ιστοσελίδες του Δημοσίου, αλλά από πλατφόρμες και κυρίως μέσα από την Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης.
Από την υποχρέωση της ομοιομορφίας των ιστοσελίδων εξαιρούνται τα ΑΕΙ τα ερευνητικά κέντρα και το υπουργείο Πολιτισμού.
- Νέος Κώδικας Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών
Τέλος, το νομοσχέδιο ενσωματώνει και τον Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών της ΕΕ, νομοθεσία αναγκαία για το πέρασμα στην εποχή του 5G. Ειδικότερα, ο Κώδικας Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών ενσωματώνει στο ελληνικό Δίκαιο την Οδηγία (ΕΕ) 2018/1972 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη θέσπιση Ευρωπαϊκού Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών (προθεσμία ενσωμάτωσης: 21/12/2020) και αντικαθιστά το μεγαλύτερο μέρος του ν. 4070/2012 «Ρυθμίσεις Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών Μεταφορών, Δημοσίων Έργων και άλλες διατάξεις» (Α’ 82).
Με τον τρόπο αυτό εκσυγχρονίζει το ρυθμιστικό πλαίσιο θεσπίζοντας σαφείς και ενιαίους κανόνες με τους ακόλουθους στόχους:
- προώθηση των επενδύσεων στα δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας,
- τόνωση του ανταγωνισμού και ανάπτυξη της αγοράς ηλεκτρονικών επικοινωνιών,
- προστασία των τελικών χρηστών - καταναλωτών, ώστε πολίτες και επιχειρήσεις να μπορούν να απολαμβάνουν υψηλής ποιότητας συνδεσιμότητα και αυξημένη επιλογή καινοτόμων ψηφιακών υπηρεσιών, σε ανταγωνιστικές τιμές.
