Νέα στρατηγική για την ασφάλεια χαράσσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την περίοδο 2020-2025, δίνοντας έμφαση σε τομείς που μπορούν να προσφέρουν προστιθέμενη αξία στη στήριξη των Κρατών Μελών. Από την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος ως την πρόληψη και τον εντοπισμό υβριδικών απειλών και την αύξηση της ανθεκτικότητας των υποδομών ζωτικής σημασίας μας, ως την προώθηση της κυβερνοασφάλειας και την προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας, η στρατηγική καθορίζει τα εργαλεία και τα μέτρα που πρέπει να αναπτυχθούν κατά τα επόμενα 5 έτη για την κατοχύρωση της ασφάλειας στο φυσικό και ψηφιακό περιβάλλον μας.
Μάλιστα η Επιτροπή θα εξετάσει τη δημιουργία ευρωπαϊκού κόμβου καινοτομίας για την εσωτερική ασφάλεια, δεδομένου ότι η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν ισχυρά εργαλεία για την αντιμετώπιση απειλών και την πρόβλεψη κινδύνων και ευκαιριών.
Οι 4 στρατηγικές προτεραιότητες δράσης της ΕΕ
Η στρατηγική αυτή καθορίζει 4 στρατηγικές προτεραιότητες δράσης σε επίπεδο ΕΕ
- Διαχρονικό περιβάλλον ασφάλειας
Τα άτομα βασίζονται σε βασικές υποδομές, εντός και εκτός διαδικτύου, για να ταξιδεύουν, να εργάζονται ή να επωφελούνται από βασικές δημόσιες υπηρεσίες· και οι επιθέσεις σε τέτοιου είδους υποδομές μπορούν να προκαλέσουν ισχυρές διαταραχές. Η ετοιμότητα και η ανθεκτικότητα είναι καίριας σημασίας για την ταχεία ανάκαμψη. Η Επιτροπή θα προτείνει νέους κανόνες της ΕΕ για την προστασία και την ανθεκτικότητα των υποδομών ζωτικής σημασίας, υλικών και ψηφιακών.
Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις επικεντρώθηκαν σε δημόσιους χώρους, συμπεριλαμβανομένων χώρων λατρείας και συγκοινωνιακών κόμβων, εκμεταλλευόμενες τον ανοικτό και προσιτό τους χαρακτήρα. Η Επιτροπή θα προωθήσει ενισχυμένη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σ' αυτόν τον κλάδο, ώστε να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη φυσική προστασία των δημόσιων χώρων και κατάλληλα συστήματα ανίχνευσης.
Οι κυβερνοεπιθέσεις έχουν καταστεί συχνότερες και πολυπλοκότερες. Έως το τέλος του έτους, η Επιτροπή θα πρέπει να ολοκληρώσει την αναθεώρηση της οδηγίας για τα συστήματα δικτύου και πληροφοριών (της κύριας ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την κυβερνοασφάλεια) και να καθορίσει στρατηγικές προτεραιότητες στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, ώστε να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ μπορεί να προβλέπει και να αντιμετωπίζει εξελισσόμενες απειλές.
Επιπλέον, η Επιτροπή έχει επίσης επισημάνει την ανάγκη δημιουργίας Κοινής Μονάδας Κυβερνοχώρου ως πλατφόρμας διαρθρωμένης και συντονισμένης συνεργασίας.
Τέλος, η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσει και να διατηρεί ισχυρές διεθνείς εταιρικές σχέσεις για την περαιτέρω πρόληψη, αποτροπή και αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων, καθώς και για την προώθηση ενωσιακών προτύπων για την αύξηση της κυβερνοασφάλειας των χωρών εταίρων.
- Αντιμετώπιση εξελισσόμενων απειλών
Οι εγκληματίες εκμεταλλεύονται όλο και περισσότερο τις τεχνολογικές εξελίξεις για τους σκοπούς τους, με το κακόβουλο λογισμικό και την κλοπή δεδομένων να αυξάνονται. Για το λόγο αυτό η Επιτροπή δηλώνει ότι θα μεριμνήσει ώστε οι ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για την καταπολέμηση του κυβερνοεγκλήματος να είναι κατάλληλοι για τον σκοπό για τον οποίο προορίζονται και να εφαρμόζονται σωστά, ενώ θα εξετάσει μέτρα για την καταπολέμηση της κλοπής ταυτότητας.
Η Επιτροπή θα εξετάσει μέτρα για την ενίσχυση των ικανοτήτων των αρχών επιβολής του νόμου στις ψηφιακές έρευνες, διασφαλίζοντας ότι διαθέτουν κατάλληλα εργαλεία, τεχνικές και δεξιότητες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η τεχνητή νοημοσύνη, τα μαζικά δεδομένα και η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων στην πολιτική ασφάλειας.
Απαιτείται συγκεκριμένη δράση για την αντιμετώπιση των βασικών απειλών για τους πολίτες, όπως η τρομοκρατία, ο εξτρεμισμός ή η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, σε πλαίσιο που να διασφαλίζει τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η Επιτροπή προτείνει σήμερα στρατηγική για αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο.
Η αντιμετώπιση υβριδικών απειλών που έχουν ως στόχο την αποδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και την υπονόμευση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς, καθώς και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ΕΕ αποτελούν σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής για την Ένωση Ασφάλειας. Τα βασικά μέτρα περιλαμβάνουν μια προσέγγιση της ΕΕ για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών, από την έγκαιρη ανίχνευση, την ανάλυση, την ευαισθητοποίηση, την οικοδόμηση ανθεκτικότητας και την πρόληψη έως την αντιμετώπιση κρίσεων και τη διαχείριση συνεπειών — συνεκτίμηση υβριδικών παραμέτρων στην ευρύτερη χάραξη πολιτικής. Η Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος θα συνεχίσουν να προωθούν από κοινού το έργο αυτό, σε στενή συνεργασία με στρατηγικούς εταίρους, ιδίως με το ΝΑΤΟ και την ομάδα των 7 (G7).
- Προστασία των Ευρωπαίων από την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα
Παράλληλα βέβαια η ΕΕ θα ενισχύσει και την προστασία των Ευρωπαϊων από την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα. Όπως επισημαίνει η ΕΕ η καταπολέμηση της τρομοκρατίας ξεκινά με την αντιμετώπιση της πόλωσης της κοινωνίας, των διακρίσεων και άλλων παραγόντων που μπορούν να ενισχύσουν τον ευάλωτο χαρακτήρα των ατόμων στη ριζοσπαστική ρητορική. Για το λόγο αυτό το έργο για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης θα επικεντρωθεί στον έγκαιρο εντοπισμό, την ανάπτυξη ανθεκτικότητας και την απεμπλοκή, καθώς και στην αποκατάσταση και την επανένταξη στην κοινωνία. Εκτός από την καταπολέμηση των βαθύτερων αιτίων, ουσιαστικής σημασίας θα είναι η αποτελεσματική δίωξη των τρομοκρατών, συμπεριλαμβανομένων των αλλοδαπών τρομοκρατών μαχητών —για να επιτευχθεί αυτό, έχουν δρομολογηθεί βήματα για την ενίσχυση της νομοθεσίας για την ασφάλεια των συνόρων και την καλύτερη χρήση των υφιστάμενων βάσεων δεδομένων. Η συνεργασία με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς θα είναι επίσης καθοριστικής σημασίας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, για παράδειγμα για την εξάλειψη όλων των πηγών χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Το οργανωμένο έγκλημα έχει τεράστιο κόστος για τα θύματα, καθώς και για την οικονομία, με 218 έως 282 δισεκατομμύρια ευρώ να εκτιμάται ότι χάνονται κάθε χρόνο. Τα βασικά μέτρα για το προσεχές έτος περιλαμβάνουν θεματολόγιο για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας ανθρώπων.Περισσότερο από το ένα τρίτο των εγκληματικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ εμπλέκονται στην παράνομη διακίνηση ναρκωτικών. Η Επιτροπή προτείνει σήμερα νέο θεματολόγιο της ΕΕ για τα ναρκωτικά με σκοπό να ενισχυθούν οι προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης και της προσφοράς ναρκωτικών, και να ενισχυθεί η συνεργασία με τους εξωτερικούς εταίρους.
Οι εγκληματικές οργανώσεις και οι τρομοκράτες αποτελούν επίσης βασικούς παράγοντες του εμπορίου παράνομων πυροβόλων όπλων. Η Επιτροπή παρουσίασε λοιπόν ένα νέο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων ενώ για να διασφαλίσει ότι το έγκλημα δεν είναι προσοδοφόρο, θα επανεξετάσει το ισχύον πλαίσιο για την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων εγκληματιών.
Δεδομένου ότι οι εγκληματικές οργανώσεις αντιμετωπίζουν τους μετανάστες και τα άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας ως εμπορεύματα, η Κομισιόν θα εισηγηθεί σύντομα νέο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, το οποίο θα επικεντρωθεί στην καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων, την ενίσχυση της συνεργασίας και την υποστήριξη του έργου των αρχών επιβολής του νόμου.
- Ισχυρό ευρωπαϊκό οικοσύστημα ασφάλειας
Τέλος, η ΕΕ θα συμβάλει στην προώθηση της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών, με στόχο την καταπολέμηση του εγκλήματος και την απονομή δικαιοσύνης. Τα βασικά μέτρα περιλαμβάνουν την ενίσχυση της εντολής της Ευρωπόλ και την περαιτέρω ανάπτυξη της Eurojust για την καλύτερη διασύνδεση των δικαστικών αρχών και των αρχών επιβολής του νόμου. Η συνεργασία με εταίρους εκτός της ΕΕ είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση πληροφοριών και αποδεικτικών στοιχείων. Θα ενισχυθεί επίσης η συνεργασία με την Ιντερπόλ.
Επιπλέον, δεδομένου ότι η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν ισχυρά εργαλεία για την αντιμετώπιση απειλών και την πρόβλεψη κινδύνων και ευκαιριών η Επιτροπή θα εξετάσει τη δημιουργία ευρωπαϊκού κόμβου καινοτομίας για την εσωτερική ασφάλεια.
Οι δεξιότητες και η αύξηση της ευαισθητοποίησης μπορούν να ωφελήσουν εξίσου τόσο τις αρχές επιβολής του νόμου όσο και τους πολίτες. Ακόμη και βασικές γνώσεις σχετικά με τις απειλές κατά της ασφάλειας και τον τρόπο αντιμετώπισής τους μπορούν να έχουν πραγματικό αντίκτυπο στην ανθεκτικότητα της κοινωνίας. Η επίγνωση των κινδύνων του κυβερνοεγκλήματος και βασικές δεξιότητες για την προστασία απ' αυτό μπορούν να λειτουργήσουν σε συνδυασμό με την προστασία από παρόχους υπηρεσιών για την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων. Για όλους τους παραπάνω λόγους, το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων, που εγκρίθηκε την 1η Ιουλίου 2020, στηρίζει την ανάπτυξη δεξιοτήτων σε όλη τη διάρκεια της ζωής, μεταξύ άλλων στον τομέα της ασφάλειας.
«Η επίγνωση ότι είστε ασφαλείς, στο διαδίκτυο, δημοσίως, στο σπίτι σας, για τα παιδιά σας, οικοδομεί εμπιστοσύνη και συνοχή στην κοινωνία. Με τη σημερινή στρατηγική για την Ένωση Ασφάλειας εστιάζουμε σε τομείς όπου η ΕΕ μπορεί να κάνει τη διαφορά για την προστασία των προσώπων ανά την Ευρώπη, προβλέποντας και αντιμετωπίζοντας εξελισσόμενες απειλές. Κατά τα προσεχή έτη, το έργο μου για την εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ θα οικοδομήσει ένα σύστημα που αποδίδει αποτελέσματα, ξεκινώντας σήμερα με τη δράση για τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, τα ναρκωτικά και τα παράνομα πυροβόλα όπλα», δήλωσε σχετικά η κ. Ίλβα Γιούανσον, Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων.
