Στους δρόμους βγαίνουν πάλι οι Ευρωπαίοι αγρότες, των Βρετανών περιλαμβανομένων. Οι κινητοποιήσεις αυτές θα πρέπει να θεωρούνται σαν πρόβα τζενεράλε επανάληψης των περσινών μαζικών πανευρωπαϊκών κινητοποιήσεων, με εμπλουτισμένο όμως κατάλογο αιτημάτων. Άλλωστε, οι Γάλλοι το δήλωσαν ξεκάθαρα και ευθαρσώς: τέλος Νοεμβρίου τελειώνουμε τη σπορά και ύστερα όλοι στους δρόμους!
Τι συνέβη και μάλλον θα γίνουμε στο ίδιο έργο θεατές; Για την ακρίβεια, έγιναν πολύ λίγα από αυτά που είχαν υποσχεθεί πέρυσι στους αγρότες τόσο η Κομισιόν όσο και εθνικές κυβερνήσεις, ενώ παράλληλα προστέθηκαν νέες αποφάσεις που ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Στην Μεγάλη Βρετανία η κυβέρνηση Στάρμερ, αποφάσισε ότι από τον Απρίλιο 2026 οι μεταβιβάσεις αγροτικής γης αξίας πάνω από 1 εκατ. λίρες από γονείς σε παιδιά, θα φορολογείται με συντελεστή 20%, ενώ μέχρι τώρα ήταν αφορολόγητες.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διευκρίνισε ότι ο αντίστοιχος γενικός φόρος κληρονομιάς είναι 40%, με τον αντιπρόεδρο της NFU, Ντέιβιντ Έξγουντ να ανταπαντά ότι η κυβέρνηση έχει απωλέσει την εμπιστοσύνη του κλάδου... Νεαρή διαδηλώτρια τόνισε στο Associated Press ότι αποφάσισε πρώτη φορά να έλθει σε διαδήλωση, γιατί... η κυβέρνηση δεν ξέρει τι της γίνεται! Προφανώς, υπονοεί ότι οι τιμές της γης έχουν αυξηθεί από τους διεθνείς επενδυτές, κάθε είδους και όχι από τους οικονομικά αδύναμους καλλιεργητές και κτηνοτρόφους, οι οποίοι και θα κληθούν να πληρώσουν το νέο φόρο.
Ας σημειωθεί, ότι οι Εγγλέζοι αγρότες δεν φημίζονται για την μαχητικότητά τους όμως η συγκέντρωση, σύμφωνα με την αστυνομία 13.000 εξ αυτών στην Πρωθυπουργική κατοικία στο Λονδίνο, θα πρέπει να προβληματίζει ιδιαίτερα κυβέρνηση και άλλους υπεύθυνους παράγοντες. Κεντρικό σύνθημα της συγκέντρωσης ήταν ότι «διαλύεται η αγροτική οικογένεια» και «κανείς νέος αγρότης δεν θα μπορέσει να βρει τόσα χρήματα να συνεχίσει την οικογενειακή εκμετάλλευση». Προς επίρρωσιν, διαδηλωτής καλλιεργητής σιτηρών και ελαιούχων σπόρων δήλωσε ότι η καλλιέργειά του ήταν ζημιογόνος τα 4 από τα 5 τελευταία χρόνια.
Πρωταγωνιστής των εκδηλώσεων ήταν ο γνωστός παρουσιαστής αυτοκινήτων Τζέρεμι Κλάκσον, οποίος τα τελευταία χρόνια έχει αγοράσει μια φάρμα κι επιδίδονται με τον δικό του τρόπο στην εκμετάλλευση της.
Νέα μέτωπα για την γαλλική γεωργία
Στην αντίπερα όχθη της Μάγχης, οι Γάλλοι συνάδελφοί τους ξεκίνησαν διαμαρτυρίες από την προηγούμενη εβδομάδα, με αφορμή της επέτειο των κίτρινων γιλέκων και συνεχίζουν. Έγινε κατάληψη 88 κόμβων του γαλλικού οδικού δικτύου, ενώ οι φετινοί διοργανωτές κάλεσαν τους αγρότες πρώτους από όλες τις κοινωνικές ομάδες στις εκδηλώσεις μνήμης. Λογικό, αφού κάθε ημέρα φορτώνουν από τις φάρμες αγροτικά προϊόντα και βλέπουν τις χαμηλές τιμές πώλησης ενώ παραδίδουν αγροτικά εφόδια και βλέπουν τις υψηλές τους τιμές.
Οι Γάλλοι αγρότες, δεν διαμαρτύρονται σε αυτή τη φάση για τα γνωστά θέματα. Προέκυψε το θέμα της συμφωνίας Mercusur, όπου τα γαλλικά κτηνοτροφία προϊόντα βάλλονται ιδιαίτερα σύμφωνα με τους ίδιους. Η συμφωνία αυτή προβλέπει ότι προϊόντα από τις χώρες της λατινικής Αμερικής θα εισέρχονται στις ευρωπαϊκές αγορές με ευνοϊκούς όρους. Επ' αυτού, οι Γάλλοι αγρότες απαντούν ότι λόγω χαμηλού κόστους στις χώρες αυτές, θα τεθούν εκτός αγοράς αλλά ότι οι χώρες αυτές δεν τηρούν τις περισσότερες από τις κοινοτικές οδηγίες για την ευημερία των ζώων, για τις φυσικές και τεχνητές ορμόνες και άλλες αυξητικές ουσίες, ενώ ο επιτόπιος έλεγχος από τις κυβερνήσεις χαρακτηρίζεται προσχηματικός.
Στον αγώνα τους αυτό οι Γάλλοι δεν έχουν ισχυρούς συμμάχους από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αφού πλήττονται κυρίως αυτοί. Ο Ιταλός υπουργός Γεωργίας με πρόσφατη δήλωση έδειξε την κατανόηση του.
Δικά τους θέματα έχουν οι Ισπανοί αγρότες που βλέπουν τα ομοειδή μαροκινά προϊόντα να κατακλύζουν τις ευρωπαϊκές αγορές εκτοπίζοντας τα δικά τους. Με μικροκινητοποιήσεις, προειδοποιούν ότι είναι παρόντες. Τα επιχειρήματα τους είναι δύο: πρώτον μέρος των προϊόντων της αφρικανικής χώρας προέρχονται από Σαχάρα και δυτική Αφρική, περιοχή για την οποία το Μαρόκο κατηγορείται ότι καταπιέζει και δεν λαμβάνει υπόψη του την νόμιμη αυτοδιάθεση του πληθυσμού. Το δεύτερο επιχείρημα είναι ότι οι κανόνες καλλιέργειας απέχουν παρασάγγας από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς, με το πολύ φθηνό ημερομίσθιο, της τάξης των 8 ευρώ να επιβαρύνει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα των ομοειδών ισπανικών προϊόντων.
Σε ελεύθερη πτώση τιμές και εισοδήματα
Σε ολόκληρη πάντως της Ευρώπη τα αγροτικά εισοδήματα έχουν υποχωρήσει για το 2024, με διαφαινόμενη εξαίρεση των γαλακτοπαραγωγών. Η πτώση είναι μεγάλη και βοηθούμενη από την καλοκαιρινή κακοκαιρία, φτάνοντας το 33% όπως στην περίπτωση της Γερμανίας, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση των Επιμελητηρίων. Σύμφωνα με τους Βρετανούς διαδηλωτές, κυβερνητικά στοιχεία δείχνουν ότι σε ορισμένους τύπους αγροτικών εκμεταλλεύσεων η μείωση του εισοδήματος ξεπερνάει το 70%!
Το θέμα φαίνεται να απασχολεί και την ίδια την πρόεδρο της Κομισιόν δηλώνοντας στο Ευρωκοινοβούλιο τον περασμένο Ιούλιο, ότι είναι στις προτεραιότητες της δεύτερης θητείας της η επίτευξη ενός αξιοπρεπούς εισοδήματος για τους αγρότες. Στη Ρουμανία εκτιμάται ότι η ξηρασία έχει επιβαρύνει τους αγρότες κατά 2 δισ. δολάρια ενώ η κυβέρνηση υποσχέθηκε σχετικό βοήθημα ύψους 400 εκατ. ευρώ. Στο παραπάνω ποσό θα πρέπει να προστεθεί και το κόστος από την κατάρρευση τιμών, κυρίως καλαμποκιού λόγω εισαγωγών από την γειτονική Ουκρανία προς εξαγωγή που έβρισκαν διάθεση πριν το λιμάνι της Κωνστάντζας.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Στα δικά μας τώρα, οι λέξεις παράλυση και αποδιοργάνωση, ίσως αποτυπώνουν την εικόνα στα μεγάλα παραγωγικά κέντρα της χώρας. Οι περισσότερες σοδειές του 2024 δεν ήταν καλές, ενώ οι τιμές ήταν στις περισσότερες των περιπτώσεων απογοητευτικές. Οι τιμές των εισροών, έχουν μεν μειωθεί από τα πρωτόγνωρα υψηλά του 2022-23, αλλά απέχουν ακόμη πολύ από τα προπολεμικά επίπεδα. Αντίστοιχα, οι τιμές πολλών προϊόντων, όπως του σιταριού και του βαμβακιού βρίσκονται πολύ χαμηλά. Η μεγάλη αβεβαιότητα με την διαθεσιμότητα νερού, κάνει διστακτικούς τους καλλιεργητές δυναμικών καλλιεργειών, όπως τα λαχανικά, να αποφεύγουν την ανάληψη ρίσκου σε μεγάλη έκταση. Έτσι, περιορίζουν τις καλλιεργούμενες εκτάσεις σε μια προσπάθεια να προστατεύσουν την ρευστότητά τους σε πιθανή έλλειψη νερού άρδευσης.
Ειδική μνεία χρειάζεται για την κατάσταση στην κτηνοτροφία μας, που ενώ είδαν τις τιμές γάλακτος και αρνιών να παραμένουν περίπου σταθερές, έχουν χτυπηθεί αλύπητα τόσο από τον καιρό όσο και τις δύο διαδοχικές ζωονόσους, πανώλη και ευλογία. Εδώ η κατάσταση θυμίζει λίγο την γνωστή έκφραση ο Θεός να βάλει το χέρι του...
Τέλος, οι ελαιοκαλιερεγητές μετά από δύο προβληματικά χρόνια, φέτος σε όλες περιοχές της χώρας θα μαζέψουν ικανοποιητική ποσότητα ελαιοκάρπου, με τις τιμές του τελικού προϊόντος να κρατιούνται ακόμη σε κερδοφόρα επίπεδα. Εδώ, το μεγάλο πρόβλημα ακούει στο όνομα «εργατικό δυναμικό» με αιχμή τόσο την διαθεσιμότητα όσο και το διαρκώς αυξανόμενο ύψος των ημερομισθίων.
Ο καιρός άφησε ένα πολύ βαρύ στίγμα σε πολλές φωτεινές παραγωγές
Η συνεχιζόμενη ανομβρία, δεν επιτρέπει ούτε την έγκαιρη και σωστή προετοιμασία των χωραφιών για τις χειμερινές καλλιέργειες, ούτε τον προγραμματισμό για το επόμενο καλοκαίρι. Σε συνδυασμό με τα ιδιαίτερα περιορισμένα οικονομικά, στα οποία συνέβαλαν και οι πενιχρές επιδοτήσεις, οι λέξεις που προαναφέρθηκαν παράλυση και αποδιοργάνωση, αποδίδουν ικανοποιητικά την κατάσταση στα χωριά.
«Ψήνονται» κινητοποιήσεις;
Σε άλλες εποχές θα μπορούσε να πει κανείς ότι η κατάσταση μυρίζει μπαρούτι. Αλλά ως γνωστόν, στον πόλεμο πάνε οι νέοι, οι οποίοι στην περίπτωσή μας έχουν φύγει από τα χωριά κι εγκατασταθεί στις κοντινές πόλεις. Κατά συνέπεια, διαλύθηκαν τα γνωστά καφενεία του κάμπου, όπου οι αγροτοσυνδικαλιστές άλλων εποχών ξεσήκωσαν τους αγρότες να βγάλουν τα τρακτέρ στους δρόμους.
Σε πρόσφατη συζήτησή μας με Αμερικανό μικρομεσαίο, κατά δήλωσή του παραγωγό, προσπάθησε να διερευνήσει τα αίτια γιατί οι Αμερικανοί αγρότες δεν ξεσηκώνονται σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους. Όταν του εξηγήσαμε το ρόλο του χωριού και του καφενείου έδειξε να κατανοεί απολύτως τους λόγους... Επανερχόμενοι στα εγχώρια αγροτικά αιτήματα, η αλλαγή επιπέδου τόσο της γεωργίας μας όσο και των κινητοποιήσεων έγιναν πολύ φανερό στις περσινές κινητοποιήσεις.
Προσγειωμένα και σύγχρονα παιδιά, κέρδισαν τη συμπάθεια και κυρίως την εκτίμηση του κόσμου. Το μέτριο όμως, για τα μεσογειακά δεδομένα, αγωνιστικό φρόνημα φαίνεται ότι δεν έπεισε απολύτως κοινό και ιθύνοντες για τα δίκαιά τους. Ίσως γι' αυτό δόθηκε βάρος στην ικανοποίηση άμεσων αιτημάτων, όπως η ρύθμιση των 100 δόσεων για το αγροτικό ρεύμα, ενώ έγιναν πολύ λίγα πράγματα για να μπει ο κλάδος σε μια νέα πορεία.
Ένας κλάδος με επενδυτική αποχή εδώ και πολλά χρόνια, που καλείται να στηρίξει το μέσο νοικοκυριό με σωστά προϊόντα σε χαμηλές τιμές και την χώρα στην μετάβασή της στην βιωσιμότητα. Κανείς από τους δύο στόχους δεν φαίνεται προς το παρόν εφικτός. Οι περισσότερες αροτραίες καλλιέργειες επηρεάστηκαν είτε από τη ζέστη είτε από την ανομβρία και η ανά στρέμμα απόδοση κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα. Υπήρξαν και καλλιέργειες με πολύ μεγάλες έως σχεδόν καθολικές ζημιές όπως το κάστανο με μείον ίσως και 70% από τη συνήθη επίπεδα, φθάνοντας μέχρι και το διεθνές πρακτορείο Reuters να ασχοληθεί με το θέμα!
