Πίστα αλλάζει πλέον η ελληνική βιομηχανία διαστημικής τεχνολογίας, με το σε υλοποίηση πλέον Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων αλλά και την είσοδό της Ελλάδας στην διεθνή και αναδυόμενη αγορά των cubesats. Η στρατηγική απόφαση της χώρας να αποτελέσει μέρος του «New Space», το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης εκτιμάται ότι θα της εξασφαλίσει ένα ισχυρό κοινωνικοοικονομικό και αναπτυξιακό αποτέλεσμα με μεσοπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Το πρόγραμμα Μικροδορυφόρων
Ειδοποιός διαφορά με το παρελθόν είναι ότι η χώρα εισέρχεται πλέον στον πολλά υποσχόμενο χώρο του διαστήματος οργανωμένα και με σχέδιο. Αιχμή αποτελεί το πρόγραμμα κατασκευής δορυφόρων αξίας 200,3 εκατ. ευρώ για το οποίο έχει υπάρξει ήδη Πρόσκληση για Υποβολή πληροφοριών (RFI) η οποία αναπτύχθηκε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.
Πρόσφατα μάλιστα το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και η Γενική Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων ανακοίνωσε ότι στην επόμενη φάση για την εκτέλεση του Εθνικού Διαστημικού Προγράμματος Μικρών Δορυφόρων πέρασαν οι OHB Hellas, η Thales Hellas και η SITAEL Hellas. Σύμφωνα με την Ένωση Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας και Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ) «οι προαναφερόμενες εταιρείες που επιλέχθηκαν ως Primes για να περάσουν στην επόμενη φάση υλοποίησης είναι ηγετικοί βιομηχανικοί κολοσσοί της Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας Διαστημικής Αγοράς και έχουν αποδεδειγμένη παρουσία με έδρα στην Ελλάδα. Έχοντας μάλιστα επενδύσει στη χώρα μας, δείχνουν εμπιστοσύνη στην ικανότητα της Ελληνικής Διαστημικής βιομηχανίας να παρέχει όχι μόνο υπηρεσίες αλλά κυρίως να σχεδιάζει και κατασκευάζει ολοκληρωμένα συστήματα και υποσυστήματα (Space Hardware & Software) που θα μπορούν να επιχειρήσουν στο Διάστημα».
Να θυμίσουμε ότι οι μικροδορυφόροι περιλήφθηκαν στα έργα της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025 αλλά και στις προτεραιότητες της διαστημικής πολιτικής της χώρας όπως ορίστηκε με τον ν. 4727/2020, αφού αποτελούν κρίσιμο πυλώνα του ψηφιακού μετασχηματισμού. Το έργο αποτελείται από τον επίγειο και τον διαστημικό τομέα, τα υποέργα των οποίων θα κατασκευαστούν με ελληνική συμμετοχή, σε ποσοστό τουλάχιστον 60% και 35% αντίστοιχα, ποσοστά που αποτελούν πρωτοφανή σε ύψος και ποιότητα αντισταθμιστικά οφέλη για τη χώρα.
Οι μικροδορυφόροι θα διαθέτουν τεχνολογικό εξοπλισμό ολοκληρωμένων υπηρεσιών πολλαπλών σκοπών, για την εξυπηρέτηση αναγκών που πρωτίστως αφορούν την ασφαλή συνδεσιμότητα και δευτερευόντως υπηρεσίες πολλαπλής χρήσης. Υπό αυτό το πρίσμα θα καλύπτουν προβλεπόμενες ανάγκες της Εθνικής Άμυνας και Ασφάλειας, των Τηλεπικοινωνιών, του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας, της Πολιτικής Προστασίας, της Αγροτικής Ανάπτυξης, της Ναυτιλίας, ενώ θα ενισχύσουν και τις χαρτογραφικές ικανότητες του Ελληνικού Δημοσίου, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες και δυνατότητες σε πολλούς άλλους τομείς.
Το ελληνικό διαστημικό οικοσύστημα μπαίνει στην αναδυόμενη αγορά των cubesats
Πέρα από τα παραπάνω βέβαια, o Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος ο οποίος διενεργεί την όλη διαδικασία προχώρησε στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του υπο-έργου των cubesats. Σύμφωνα με αυτά, όπως επισημαίνει ο ΕΒΙΔΙΤΕ «για πρώτη φορά το Ελληνικό Διαστημικό οικοσύστημα, μπαίνει στην διεθνή και αναδυόμενη αγορά των cubesats, με στόχο να δημιουργήσει ένα πλήρως λειτουργικό στόλο 10+ cubesat, με επιτυχημένες επιχειρησιακές συνέργειες, με εφαρμογές σε ένα ευρύ φάσμα, από γεω-επισκόπηση μέχρι τηλεπικοινωνίες, παρέχοντας υπηρεσίες που θα ενισχύσουν τις Ελληνικές επιχειρήσεις και την Εθνική Οικονομία».
Τα παραπάνω εμβληματικά έργα αναμένεται να διαμορφώσουν έναν ισχυρό πυρήνα ανάπτυξης διαστημικής καινοτομίας made-in-Greece, την επιθυμητή ποιοτική και ποσοτική ανάπτυξη των ελληνικών επιχειρήσεων και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στο Διάστημα, τον μετασχηματισμό της Εθνικής Οικονομίας με την προσθήκη δραστηριοτήτων σχεδίασης και παραγωγής διαστημικών τεχνολογιών αιχμής, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την προσέλκυση νέων επιστημόνων μηχανικών και τεχνικού προσωπικού υψηλής εξειδίκευσης, όπως επισημαίνει ο ΕΒΙΔΙΤΕ.
Παράλληλα βέβαια η ενασχόληση της χώρας με τον τομέα του διαστήματος εκτιμάται ότι θα μπορούσε να προσελκύσει σημαντικές Άμεσες Ξένες Επενδύσεις από τεχνολογικούς κολοσσούς του κλάδου καθώς και να διασφαλιστεί ο έντονα εξαγωγικός αναπτυξιακός χαρακτήρας του κλάδου, χάρη στη δημιουργία γραμμών παραγωγής προϊόντων υψηλής τεχνολογίας αλλά και στη μεταφορά τεχνογνωσίας αιχμής στην εγχώρια βιομηχανία και το επιστημονικό προσωπικό.
Ωριμάζει η Ελληνική Διαστημική Βιομηχανία
Σύμφωνα με την ΕΒΙΔΙΤΕ άλλωστε η Ελληνική Διαστημική Βιομηχανία είναι ήδη τεχνολογικά ώριμη και έτοιμη για την μέγιστη δυνατή εγχώρια συμμετοχή και τα επόμενα χρόνια η χώρα θα έχει κατασκευάσει και θέσει σε τροχιά σημαντικό αριθμό δορυφόρων που θα υποστηρίζουν πολλαπλές εφαρμογές.
Αρκεί να σημειωθεί ότι ήδη τα μέλη της ΕΒΙΔΙΤΕ, έχουν ήδη:
- ολοκληρώσει με απόλυτη επιτυχία, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency-ESA) σημαντικό αριθμό προγραμμάτων και έχουν αναπτύξει σημαντική Διαστημική κληρονομιά (Space heritage) μέσω της επιτυχημένης συμμετοχής τους σε κομβικές Διαστημικές αποστολές.
- αναπτύξει και πιστοποιήσει αριθμό προϊόντων, παραγωγικών διαδικασιών και υπηρεσιών (flight qualification και software certification), με εφαρμογές στον τομέα των Εθνικών μικρών δορυφόρων τόσο στο Upstream όσο και στο Downstream.
- την απαραίτητη εξειδικευμένη παραγωγική υποδομή που θα χρησιμοποιηθεί στην υλοποίηση των έργων των μικρών δορυφόρων και των CubeSats.
Επιπλέον, έχουν ολοκληρώσει σειρά σημαντικών επενδύσεων στον τομέα των πιστοποιημένων state-of-the-art παραγωγικών (μηχανολογικών, ηλεκτρολογικών) εγκαταστάσεων κρίσιμων υποσυστημάτων, εγκαταστάσεων συναρμολόγησης (για παράδειγμα στείρων και υπερ-στείρων χώρων/cleanrooms) καθώς και του εξοπλισμού εργαστηρίων διαστημικής τεχνολογίας ενώ έχουν αυξήσει σημαντικά και τον αριθμό του εξειδικευμένου προσωπικού που απασχολούν στην χώρας μας.
Σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει στο μέλλον και η ΕΑΒ, δεδομένου ότι έχει ήδη ανακοινώσει ότι επιθυμεί να εισέλθει στον τομέα της συναρμολόγησης και κατασκευής μικροδορυφόρων, επενδύοντας στην κατασκευή νέων κτιριακών εγκαταστάσεων που υπερβαίνουν τα 9.400 τετραγωνικά μέτρα και αναμένεται να ολοκληρωθούν το καλοκαίρι του 2023.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ, κάθε ευρώ που επενδύεται στον τομέα του Διαστήματος φέρνει κοινωνικοοικονομικά οφέλη περίπου 6 ευρώ. Ειδικότερα στον χώρο των τηλεπικοινωνιών, για κάθε ευρώ η αναλογία κόστους/ οφέλους είναι περίπου 1/20!
