Στις 12:33 το μεσημέρι, μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα, σχεδόν τα δύο τρίτα της Ισπανίας αποκόπηκαν από το δίκτυο ηλεκτροδότησης. Δεν ήταν απλώς ότι έσβησαν τα φώτα. Στην εποχή των ανέπαφων πληρωμών και της εξάρτησης από τα smartphones, εκατομμύρια άνθρωποι ανακάλυψαν ξανα τη χαρά της αναλογικής τεχνολογίας.
Όταν τελικά ο Πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ απηύθυνε διάγγελμα στο έθνος, έξι ώρες αργότερα, κάτοικοι στο κέντρο της Μαδρίτης είχαν συγκεντρωθεί γύρω από παλιά τρανζιστοράκια για να ακούσουν τα τελευταία νέα. Πολλοί βγήκαν στα πεζοδρόμια για να μοιραστούν ποτά κάτω από τον ανοιξιάτικο ήλιο.
Καμία μετακίνηση δεν ήταν δυνατή. Τα τρένα σταμάτησαν. Εκατοντάδες πτήσεις ακυρώθηκαν. Μερικοί έσπευσαν στα σούπερ μάρκετ για πανικόβλητες αγορές. Οι αγώνες τένις στο τουρνουά της Μαδρίτης διακόπηκαν. Παρ’ όλα αυτά, οι συναλλαγές στο χρηματιστήριο δεν επηρεάστηκαν — πιθανόν χάρη σε εφεδρικές γεννήτριες.
Ο Σάντσεθ δεν είχε καμία εξήγηση, παρά τις πολύωρες έκτακτες συσκέψεις με την Red Eléctrica SA. Όταν αποκαταστάθηκε το ρεύμα και η κινητή τηλεφωνία, είχε ήδη νυχτώσει και οι Ισπανοί ετοιμάζονταν να κοιμηθούν νωρίτερα από το συνηθισμένο. Αν και υπήρξε μια συλλογική ανακούφιση ότι τα πράγματα επιστρέφουν στην κανονικότητα, το μυστήριο παρέμενε.
«Τι προκάλεσε αυτή την ξαφνική εξαφάνιση ενέργειας;» αναρωτήθηκε ο Σάντσεθ στη δεύτερη ομιλία του το βράδυ. «Αυτό είναι κάτι που οι ειδικοί ακόμα δεν έχουν καταφέρει να προσδιορίσουν.»
Το μόνο βέβαιο είναι πως το μπλακ άουτ, που επηρέασε μεγάλες περιοχές της Ιβηρικής χερσονήσου και τμήματα της νότιας Γαλλίας, ανέδειξε για ακόμα μια φορά τις ενεργειακές αδυναμίες της Ευρώπης σε μια εύθραυστη γεωπολιτική συγκυρία.
Πριν από περισσότερα από είκοσι χρόνια, η Ιταλία υπέστη το δικό της εκτεταμένο μπλακ άουτ και ακόμα προσπαθεί να μάθει το μάθημα της υπερβολικής εξάρτησης από γείτονες για τις ενεργειακές της ανάγκες.
Στη Μαδρίτη, ώρες χάους αποκάλυψαν πώς η σύγχρονη κοινωνία και οι μεγάλες πρωτεύουσες αντιδρούν όταν ξαφνικά χάνεται κάθε αίσθηση ασφάλειας και διασύνδεσης. Μέχρι τις 6:30 το απόγευμα, ο σταθμός του μετρό Serrano στην πολυτελή εμπορική ζώνη της πόλης παρέμενε κλειστός με κορδέλες της αστυνομίας, ενώ υπάλληλοι στην μπουτίκ Loewe κατέβαζαν τις τσάντες από τις βιτρίνες για να τις φυλάξουν με ασφάλεια.
Στο διπλανό κατάστημα της Michael Kors, τα ράφια ήταν ήδη άδεια. Δύο μεταλλικές σκάλες υπενθύμιζαν τις προφυλάξεις που είχε πάρει το προσωπικό, καθώς δύο αστυνομικοί με άλογα περνούσαν απέναντι. Μόνο στο κατάστημα Prada τα προϊόντα υψηλής αξίας παρέμεναν στις θέσεις τους. «Έχουμε θωρακισμένα ρολά που ασφαλίζουν όλη την πρόσοψη του καταστήματος», εξήγησε ο υπεύθυνος κλειδώνοντας την πόρτα.
Η διακοπή προκάλεσε πλήρη κατάρρευση τηλεφωνικών και διαδικτυακών υπηρεσιών. Περίπου 35.000 άνθρωποι παγιδεύτηκαν σε τρένα.
Στη στάση λεωφορείου έξω από το Δημαρχείο Μαδρίτης, η ουρά για την επιστροφή στο σπίτι έφτανε μέχρι τη διπλανή πλατεία και τον δρόμο.
«Είναι μία από πολλές», είπε ένας αστυνομικός παρακολουθώντας. Η ουρά περνούσε από το Ναυτικό Μουσείο μέχρι το πάρκο έξω από το παλιό Χρηματιστήριο, όπου τρεις φοιτητές της σχολής επιχειρήσεων Instituto Empresa ήταν ξαπλωμένοι στο γρασίδι γελώντας. «Για την αποκάλυψη», αστειεύτηκε η 18χρονη Γκαμπριέλα Βάρα. «Μου αρέσει», είπε ο 20χρονος Ερνέστο Καμπρέρα από την Κούβα. «Δεν πρόκειται ποτέ ξανά να ζήσεις τέτοια μέρα. Μόλις γνωριστήκαμε στον δρόμο.»
Είχαν συνολικά 65 ευρώ σε μετρητά για να πληρώσουν το βραδινό τους, αν και όλα τα μαγαζιά ήταν κλειστά. «Να το δείπνο μας», είπε ο Καμπρέρα, κρατώντας ένα κουτί με πατατάκια Pringles.
Όλοι τους έχουν εξετάσεις μέσα στην εβδομάδα, αλλά τα μαθήματα είναι διαθέσιμα μόνο διαδικτυακά και δεν έχουν βιβλία να διαβάσουν.
Πέρα από την απροσδόκητη αργία, σοβαρά ερωτήματα προκύπτουν για το πώς διαχειρίστηκε η κυβέρνηση την κρίση. Ο Σάντσεθ δεν είναι ξένος προς την κριτική — έχει επιβιώσει από εκλογικές αναμετρήσεις και έχει σκεφτεί την παραίτηση. Καθυστέρησε να εμφανιστεί δημοσίως, ενώ ο Πορτογάλος ομόλογός του μίλησε νωρίτερα.
«Στη Νορβηγία, απ’ όπου κατάγομαι, η κυβέρνηση θα είχε βγει δημόσια άμεσα», είπε η 20χρονη Σίνιε Βίλουμ. «Δεν ξέρουμε τίποτα.» Το πρόβλημα με την έλλειψη άμεσων απαντήσεων είναι ότι αφήνει χώρο για ανεξέλεγκτη φημολογία — πολύ περισσότερο σήμερα από ό,τι πριν από είκοσι χρόνια. Η Βίλουμ υποστήριξε: «Κυβερνοεπίθεση».
Ο Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Λουίς Μοντενέγκρο, προσπάθησε να απορρίψει αυτό το σενάριο, δηλώνοντας πως δεν υπάρχουν ενδείξεις. Οι φοιτητές όμως δεν πείστηκαν.
Ήταν μια μέρα γεμάτη φήμες. Οι πολίτες ερμήνευαν κατά το δοκούν όρους όπως «ανώμαλες ταλαντώσεις» και «επαγόμενες δονήσεις ατμόσφαιρας» που άκουσαν στο ραδιόφωνο.
Με τα συνηθισμένα δίκτυα πληροφόρησης εκτός λειτουργίας και τις σειρήνες να ηχούν στη λεωφόρο Paseo de la Castellana, πλήθη εργαζομένων προσπαθούσαν απλώς να φτάσουν σπίτι τους.
Πολλοί χρειάστηκε να μείνουν σε όποιο ξενοδοχείο μπορούσαν να βρουν.
Στο ξενοδοχείο Rosewood Villamagna, γεννήτριες κρατούσαν ανοιχτά το μπαρ και το εστιατόριο, καθώς το προσωπικό προσπαθούσε να εξυπηρετήσει τους ολοένα και πιο ανήσυχους επισκέπτες. Ένας βορειοευρωπαίος, ντυμένος στα μαύρα με μακριά καροτί μαλλιά, ζητούσε φαγητό ή έστω ένα ΑΤΜ — αλλά σύντομα διαπίστωσε ότι κανείς πια δεν δέχεται μετρητά.
Στο ξενοδοχείο Santo Mauro, λίγα τετράγωνα πιο πέρα, το προσωπικό απέτρεπε νέες κρατήσεις.
Κάτοικοι σχημάτιζαν ουρές έξω από ένα Carrefour Express, μισόκλειστο, ελπίζοντας να αγοράσουν προμήθειες τελευταίας στιγμής, παρά τις εξηγήσεις των υπαλλήλων πως χωρίς ρεύμα δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα.
Στην οδό Argensola, ένα τετράγωνο από το Ανώτατο Δικαστήριο, γείτονες μετέδιδαν ειδήσεις από ένα αναλογικό ραδιόφωνο στο μπαλκόνι του τρίτου ορόφου. Οι περαστικοί συγκεντρώνονταν για να ακούσουν ότι χιλιάδες άνθρωποι θα διανυκτέρευαν σε σταθμούς τη Δευτέρα το βράδυ.
Αστυνομικά βαν απέκλειαν τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Μαδρίτης, με τη μυρωδιά από ντίζελ των γεννητριών να πλημμυρίζει την περιοχή. Χιλιάδες κόσμος, καθισμένος σε βαλίτσες, προσπαθούσε να βρει μια θέση στα ελάχιστα λεωφορεία που κυκλοφορούσαν.
Καθώς προχωρούσε το βράδυ, υπήρχαν ενδείξεις επαναφοράς. Η εταιρεία Endesa SA δήλωσε ότι ένα τρίτο των πελατών της είχε ήδη ρεύμα και πως δίνει προτεραιότητα σε νοσοκομεία και κρίσιμες υποδομές.
Ο Πιέτρο Αγοστίνι είχε περάσει το απόγευμα σε παγκάκι απέναντι από τον Βοτανικό Κήπο σχεδιάζοντας μυρμήγκια στο μπλοκ του. «Είναι υπέροχο», είπε ο 26χρονος φοιτητής ζωολογίας. «Απλώς θα περιμένω να επιστρέψει το ρεύμα.»
Και λίγο μετά τις 10 το βράδυ, τα φώτα άναψαν ξανά στο κέντρο της Μαδρίτης και ακούστηκε ένα συλλογικό επιφώνημα χαράς. Για τον Αγοστίνι, ήταν ώρα να κατεβάσει το μολύβι.
Φώτος: AP, Getty Images
