Ανταπόκριση από Στρασβούργο
Σε μπαταρίες με αυστηρότερες απαιτήσεις βιωσιμότητας, επιδόσεων και επισήμανσης που μπορούν ευκολότερα να κατασκευαστούν, να αντικατασταθούν και να ανακυκλωθούν, στοχεύει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τους νέους κανόνες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά την τρέχουσα συνεδρίαση της Ολομέλειας, που ολοκληρώνεται σήμερα στο Στρασβούργο.
Οι νέοι αναθεωρημένοι κανόνες σχετικά με τις μπαταρίες και τα απόβλητά τους, οι οποίοι εγκρίθηκαν από τους Ευρωβουλευτές με 587 ψήφους υπέρ, 9 κατά και 20 αποχές, αναμένεται να δημιουργήσουν νέες συνθήκες στην αγορά, η οποία εκτιμάται ότι θα αυξηθεί ταχέως τα επόμενα χρόνια. Κι αυτό γιατί αφορούν όλους τους τύπους μπαταριών, εκτός από τις βιομηχανικού τύπου, που διατίθενται στην αγορά ή τίθενται σε λειτουργία εντός της Ένωσης, ανεξαρτήτως του εάν έχουν παραχθεί σε αυτήν. Οι νέοι κανόνες δηλαδή επεκτείνονται από τις μπαταρίες των κινητών τηλεφώνων έως και τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων, είτε διατίθενται αυτοτελώς, είτε ενσωματωμένες σε συσκευές.
Οι στόχοι
Στόχος είναι να θεσπιστούν κανόνες σχετικά με τις παραμέτρους βιωσιμότητας, την απόδοση, την ασφάλεια, την συλλογή, την ανακύκλωση και τη δεύτερη χρήση των μπαταριών, καθώς και την παροχή πληροφοριών για τις μπαταρίες. Με τον τρόπο αυτό θα παρασχεθεί ασφάλεια δικαίου σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και θα αποφευχθούν οι διακρίσεις, οι φραγμοί στο εμπόριο και οι στρεβλώσεις στην ταχέως αναπτυσσόμενη, λόγω και της μετάβασης στην ηλεκτροκίνηση, αγοράς των μπαταριών.
Παράλληλα οι νέοι κανόνες στοχεύουν και στην ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης και της διευκόλυνσης επενδύσεων σε εργοστάσια που θα παράγουν μπαταρίες σε μαζική κλίμακα ώστε να αποφεύγονται πιθανές διαταραχές στον εφοδιασμό, κάτι που συνέβη κατά την διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Γεγονός που θα επιτευχθεί και με την αντικατάσταση των σπάνιων πρώτων υλών με εναλλακτικές ευρύτερα διαθέσιμες ύλες, που προβλέπουν οι νέοι κανόνες.
Τι προβλέπουν οι νέοι κανόνες
Οι κανόνες, οι οποίοι λαμβάνουν υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις μελλοντικές προκλήσεις της εν λόγω αγοράς, θα καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής μιας μπαταρίας, από τον σχεδιασμό έως το τέλος του κύκλου ζωής της.
Αναλυτικότερα, στα βασικά μέτρα που προβλέπει ο νέος κανονισμός περιλαμβάνονται:
- ο σχεδιασμός φορητών μπαταριών σε συσκευές με τέτοιο τρόπο ώστε οι καταναλωτές να μπορούν εύκολα να τις αφαιρέσουν και να τις αντικαταστήσουν. Το συγκεκριμένο μέτρο αναμένεται να προκαλέσει αίσθηση, αν όχι τριγμούς, στην βιομηχανία των κινητών τηλεφώνων όπου τα τελευταία χρόνια δεν προωθείται η αντικατάσταση των μπαταριών, όπως συνέβαινε πριν την έλευση των smartphones.
- η υποχρεωτική δήλωση και ετικέτα αποτυπώματος άνθρακα, καθώς και ένα «ψηφιακό διαβατήριο» για μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων (EV), ελαφρών μέσων μεταφοράς (LMT) (π.χ. για ηλεκτρικά μηχανάκια και ποδήλατα) και επαναφορτιζόμενες μπαταρίες βιομηχανικού τύπου χωρητικότητας άνω των 2 kWh.
- η πολιτική δέουσας επιμέλειας για όλες τις εταιρείες, με εξαίρεση τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
- οι αυστηρότεροι στόχοι συλλογής αποβλήτων: 45% έως το 2023, 63% έως το 2027 και 73% έως το 2030 για φορητές μπαταρίες, 51% έως το 2028 και 61% έως το 2031 για μπαταρίες LMT.
- τα ελάχιστα επίπεδα υλικών που ανακτώνται από απόβλητα μπαταριών: 50% έως το 2027 και 80% έως το 2031 για το λίθιο, 90% έως το 2027 και 95% έως το 2031 για το κοβάλτιο, τον χαλκό, τον μόλυβδο και το νικέλιο.
- καθώς και τα ελάχιστα επίπεδα ανακυκλωμένου περιεχομένου από την κατασκευή και τα καταναλωτικά απόβλητα για χρήση σε νέες μπαταρίες: 16% για το κοβάλτιο, 85% για τον μόλυβδο, 6% για το λίθιο και 6% για το νικέλιο οκτώ χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού, 26% για το κοβάλτιο, 85% για τον μόλυβδο, 12% για το λίθιο και 15% για το νικέλιο 13 χρόνια μετά.
Σημειωτέον ότι μετά την τελική ψηφοφορία στην ολομέλεια, το Συμβούλιο θα πρέπει να εγκρίνει επίσημα το κείμενο και έπειτα θα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ.
«Για πρώτη φορά, διαθέτουμε νομοθεσία για την κυκλική οικονομία που καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος - μια προσέγγιση που είναι καλή τόσο για το περιβάλλον όσο και για την οικονομία», ανέφερε σχετικά ο εισηγητής Achille Variati (Σοσιαλιστές, Ιταλία). «Συμφωνήσαμε σε μέτρα που ωφελούν σε μεγάλο βαθμό τους καταναλωτές: οι μπαταρίες θα λειτουργούν σωστά, θα είναι ασφαλέστερες και θα αφαιρούνται ευκολότερα» συμπλήρωσε τονίζοντας ότι ο γενικός στόχος «είναι να οικοδομήσουμε μια ισχυρότερη βιομηχανία ανακύκλωσης στην ΕΕ, ιδίως για το λίθιο, και έναν ανταγωνιστικό βιομηχανικό τομέα στο σύνολό του, ο οποίος είναι ζωτικής σημασίας τις επόμενες δεκαετίες για την ενεργειακή μετάβαση και τη στρατηγική αυτονομία της ηπείρου μας». Κατέληξε μάλιστα τονίζοντας ότι και αυτά τα μέτρα, όπως και τα μέτρα για την ορθή χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημείο αναφοράς για ολόκληρη την παγκόσμια αγορά μπαταριών».
