Στις προκλήσεις που δημιουργεί η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στους τομείς της διακυβέρνησης επιδιώκοντας να απαντήσει στο ερώτημα αν η ηθική και η τεχνολογία συμβαδίζουν, αφιερώθηκε συζήτηση που συντόνισε ο Κώστας Μπακογιάννης, Πρόεδρος, Επιτροπή για το Περιβάλλον, την Κλιματική Αλλαγή και την Ενέργεια (ENVE) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, στο πλαίσιο του 10oυ Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.
Στη συζήτηση στην οποία συμμετείχαν ο Κώστας Λουκάς, Regional General Manager Government, EMEA, Microsoft, Greece, και η Έφη Βαγενά, Καθηγήτρια και Αναπληρώτρια Αντιπρόεδρος Ψηφιακής Μεταρρύθμισης και Διακυβέρνησης, ETH Zurich.
Θέτοντας το πλαίσιο της συζήτησης για την ανάπτυξη και αξιοποίηση εργαλείων της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), ο κ. Λουκάς σημείωσε πως για τη Microsoft αποτελεί βασική προτεραιότητα και κατεύθυνση η ανθρωποκεντρική ανάπτυξη της ΤΝ πάνω στους εξής δύο άξονες: Καινοτομία στην υπηρεσία πολιτών και κυβερνήσεων με ταχύτητα, καθώς και υλοποίηση των βημάτων αυτών με τον άνθρωπο και τις δημοκρατικές αξίες στο επίκεντρο.
Όπως είπε, στόχος «είναι να φέρουμε την τεχνολογία κατανοητά και με διαφάνεια στον κόσμο». Υπογράμμισε, δε, τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών στις εξελίξεις αυτές θέτοντας τα κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν στα δικαιώματά τους. Στο πλαίσιο αυτό σημείωσε ότι είναι αναγκαίο ένα σύστημα αρχών και λογοδοσίας στο οποίο πρέπει να απαντάνε ενεργά οι εταιρείες τεχνολογίας υπογραμμίζοντας τη σημασία του δημόσιου διαλόγου πάνω στα ζητήματα αυτά.
«Η τεχνολογία για την τεχνολογία δεν έχει νόημα», σημείωσε τονίζοντας πως δεν πρέπει να μείνει κανείς πίσω, χωρίς πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες και χαρακτήρισε ως «ψευδοδίλημμα» τη συζήτηση για την ηθική και την τεχνολογία. Όπως είπε, οι ηθικές αρχές πρέπει να εντάσσονται ήδη στην διαδικασία σχεδιασμού νέων τεχνολογιών και όχι να «προστίθενται ως μανδύας» στη συνέχεια.
Έφη Βαγενά: Τεχνολογία με ηθικές αρχές δε σημαίνει μη τεχνολογία
Απαντώντας στο βασικό ερώτημα της ηθικής χρήσης της τεχνολογίας η κα Έφη Βαγενά, αναφέρθηκε στις αρχές της «τεχνοηθικής». Η αρχή της διαφάνειας, όπως είπε η κα Βαγενά, είναι θεμελιώδης, ιδίως όταν πρόκειται για τεχνολογίες αιχμής, των οποίων η πολυπλοκότητα καθιστά δύσκολη την κατανόηση από τους πολίτες. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η Πολιτεία οφείλει να διασφαλίζει την πλήρη και σαφή ενημέρωση, ώστε να ενισχύεται η εμπιστοσύνη και η συμμετοχή του κοινού.
Η αρχή της λογοδοσίας είναι επίσης κρίσιμη: ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη για τη χρήση μιας τεχνολογίας; Σε ένα περιβάλλον ταχύτατης εξέλιξης, όπου νέες εφαρμογές ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβες ή κινδύνους που δεν είχαν προβλεφθεί, είναι απαραίτητο να υπάρχει σαφής καταμερισμός ευθυνών.
Παράλληλα, πρέπει να διασφαλίζεται η αρχή της ελευθερίας, ώστε η χρήση της τεχνολογίας να μην περιορίζει αδικαιολόγητα τις ελευθερίες των πολιτών. Η αρχή της μη διάκρισης, καθώς η τεχνολογία – και ιδιαίτερα η Τεχνητή Νοημοσύνη – ενέχει τον κίνδυνο αναπαραγωγής ή ενίσχυσης κοινωνικών ανισοτήτων. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της πρέπει να λαμβάνει υπόψη το ρίσκο των άδικων διακρίσεων. Τέλος, πρέπει να διασφαλίζεται και η αρχή της προστασίας της ιδιωτικότητας, ένας τομέας όπου έχουν ήδη αναπτυχθεί θεσμικά πλαίσια, ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, τα υπάρχοντα νομικά εργαλεία ενδέχεται να μην επαρκούν για την κάλυψη των νέων προκλήσεων που δημιουργεί η χρήση της ΤΝ.
Απαιτείται, συνεπώς, μια δυναμική και προσαρμοστική προσέγγιση από τους θεσμούς, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι νέες τεχνολογίες υπηρετούν τον άνθρωπο και δεν παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα.
Τέλος τόνισε πως η Πολιτεία δεν θα πρέπει να παραμένει απόλυτη σε μία μοναδική λύση αλλα να επανεξετάζει τις επιλογές και να βρίσκεται σε διαρκή επαγρύπνηση, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη ενίσχυσης του δημόσιου διαλόγου. «Τεχνολογία με ηθικές αρχές δε σημαίνει μη τεχνολογία», σημείωσε και τόνισε πως στην Ευρώπη θα πρέπει να βρούμε πιο δημιουργικές λύσεις στον τομέα αυτό.
