«H Θεσσαλονίκη μπορεί να είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, είναι όμως σίγουρα η πρωτεύουσα του “κουλ“», έγραφε η Telegraph τον Ιούνιο για την συμπρωτεύουσα. Λίγες εβδομάδες αργότερα, το CNN συμπεριέλαβε την πόλη στη λίστα με τα 23 κορυφαία μέρη που πρέπει να επισκεφτεί κανείς φέτος το καλοκαίρι. Με αυτές τις περγαμηνές και με τον ούριο άνεμο που φυσάει φέτος στον τουρισμό, τόσο η Θεσσαλονίκη όσο και η Βόρεια Ελλάδα φάνηκε να ανακτούν τις προοπτικές τουριστικής ανάπτυξης που έχασαν εν μέσω πανδημίας. Την ίδια στιγμή βέβαια, μετά και τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Θράκη αλλά και την κακοκαιρία Daniel που παρέδωσε τον Θεσσαλικό κάμπο παραδομένο στο έλεος της πλημμύρας, έγινε πλήρως κατανοητό ότι τα τουριστικά ρεκόρ δεν μπορούν να θεωρηθούν αυτοτροφοδοτούμενα. Απαιτούν σχεδιασμό, προσπάθεια και συγκεκριμένα δομικά συστατικά που θα τα διασφαλίσουν, όπως επισημαίνουν με κάθε ευκαιρία οι φορείς και οι επιχειρηματίες του κλάδου.
Θετικό πρόσημο σε αεροπορικές αλλά και οδικές αφίξεις
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, οι πληρότητες το φετινό καλοκαίρι στην πόλη κινήθηκαν σε ικανοποιητικά επίπεδα ξεπερνώντας τις επιδόσεις του 2022 και προσεγγίζοντας τις επιδόσεις του 2019. Για την ακρίβεια οι πληρότητες στα ξενοδοχεία της πόλης Ιούλιο-Αύγουστο έφτασαν, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το 70%-75% παρότι η Θεσσαλονίκη δεν αποτελεί καλοκαιρινό προορισμό, συνεχίζοντας την καλή πορεία του Ιουλίου ο οποίος είχε κινηθεί κατά 1% υψηλότερα σε σχέση με πέρυσι και 7% χαμηλότερα σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019.
Την αύξηση της επισκεψιμότητας επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία του περιφερειακού αεροδρομίου της πόλης. Να θυμίσουμε ότι τον δεύτερο μήνα του καλοκαιριού το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης παρουσίασε την τρίτη υψηλότερη αύξηση επιβατών από τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας τα οποία διαχειρίζεται η Fraport, υποδεχόμενο 823,344 επιβάτες, 13,6% περισσότερους από πέρυσι και 2,6% περισσότερους σε σχέση με την χρυσή χρονιά του 2019.
Εξίσου θετικό για την τουριστική αναζωογόνηση της πόλης χαρακτηρίζεται το γεγονός της ανάκαμψης των οδικών αφίξεων, οι οποίες παραδοσιακά τροφοδοτούν την Βόρεια Ελλάδα με επισκέπτες. Αποκτούν δε βαρύνουσα σημασία, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, το οποίο στέρησε από την συμπρωτεύουσα μια βασική αγορά, την ρωσική. Σε αυτό το σκέλος να θυμίσουμε ότι μόνο τον Ιούλιο, οι οδικές αφίξεις έφτασαν τα 2 εκατ. παρουσιάζοντας αύξηση 30,8% σε σχέση με πέρυσι. Παρέμειναν βέβαια κατά -5,6% χαμηλότερες από την χρυσή χρονιά του 2019, υστέρηση που φτάνει στο -10,2% σε επίπεδο επταμήνου.
Η αύξηση δε, καταγράφηκε από όλες τις γειτονικές χώρες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, με την πόλη να τροφοδοτείται κατά κύριο λόγο από την Βουλγαρία - όπου παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση (+69,3%) σε απόλυτες διαφορές -, την Τουρκία - όπου αποτέλεσε την χώρα με τη μεγαλύτερη αύξηση σε ποσοστιαίες διαφορές (+119,5%) καθώς και τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία.
Άνοιξε πανιά και η κρουαζιέρα
Θετική επίδραση στην τοπική κοινωνία κι επιχειρηματικότητα είχε και η άνοδος της κρουαζιέρας η οποία παρατηρήθηκε ήδη από πέρυσι και φέτος κατάφερε να αυξήσει έτι περαιτέρω τις προοπτικές της. Να θυμίσουμε ότι η μεταπανδημική αρχή για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας έγινε το 2021, όταν το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης έγινε homeport. Στις 29 Ιουνίου 2021 ξεκίνησαν οι αφίξεις των κρουαζιερόπλοιων, η πληρότητα των οποίων ξεπέρασε το 80% σε ένα σύνολο προγραμματισμένων 17 αφίξεων μέχρι το τέλος του 2021, ενώ το ίδιο έτος η ΟΛΘ Α.Ε. υποδέχτηκε για 1η φορά, την πολυβραβευμένη Εταιρεία Κρουαζιέρας «Viking Cruises» η οποία προσέγγισε με 3 διαφορετικά πλοία συνολικά 5 φορές το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ολοκληρώνοντας τη σεζόν του 2021 με προσέγγιση στις 15 Δεκεμβρίου.
Η αμέσως επόμενη χρονιά (2022) έκλεισε με συνολικά 61 αφίξεις από 17 διαφορετικά κρουαζιερόπλοια, τα οποία ξεκίνησαν τις επισκέψεις τους στην πόλη στις 5 Φεβρουαρίου, νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά και ολοκλήρωσαν τη σεζόν στις 22 Δεκεμβρίου. Η αύξηση των προσεγγίσεων σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά έφτασε περίπου το 260%, ενώ το λιμάνι της Θεσσαλονίκης συνδεόταν με 10 διαφορετικά λιμάνια. Το 50% των αφίξεων της κρουαζιέρας του 2022 μάλιστα, ήταν αφίξεις homeporting με το πλοίο της Celestyal Cruises «Celestyal Crystal», για παράδειγμα, να προσεγγίζει και να αναχωρεί από τον Θερμαϊκό κάθε Κυριακή. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να επταπλασιαστούν οι επιβάτες κρουαζιέρας στη Θεσσαλονίκη μέσα σε έναν μόλις χρόνο.
Εξίσου θεαματική ήταν η ανάπτυξη και την τρέχουσα χρονιά, με τον προορισμό να αναμένει περίπου 70 αφίξεις - οι μισές εκ των οποίων homeporting - με 22 διαφορετικά κρουαζιερόπλοια, μεταξύ των οποίων και κορυφαίες εταιρείες κρουαζιέρας. Την τρέχουσα χρονιά δε, ακόμα 6 εταιρείες κρουαζιέρας έβαλαν την συμπρωτεύουσα στον χάρτη των προορισμών τους με αποτέλεσμα το λιμάνι συνδέεται πλέον με 15 διαφορετικά λιμάνια κρουαζιέρας.
Αυξάνει τη δυναμική ο νέος επιβατικός σταθμός
Οι προοπτικές για την συνέχεια στην περίπτωση της κρουαζιέρας αποκτούν πρόσθετη δυναμική, μετά και την επένδυση του ΟΛΘ Α.Ε. σε έναν επιπλέον, σύγχρονο και πλήρως εξοπλισμένο επιβατικό σταθμού, σε ανακαινισμένο κτίριο στον Προβλήτα 2. Ο νέος σταθμός κρουαζιέρας που τέθηκε σε πλήρη λειτουργία τον Ιούλιο του 2023, έχει συνολικό εμβαδό 2000 m2 ενώ διαθέτει 2 επιπλέον θέσεις ελλιμενισμού, ώστε να εξυπηρετεί αφίξεις homeporting και transit από 2 πλοία ταυτόχρονα στα κρηπιδώματα 9 και 10, δηλαδή περισσότερους από 6000 επιβάτες και πληρώματα καθημερινά.
Τέλος, είναι πλήρως εξοπλισμένος για να λειτουργεί με τις τρέχουσες και νέες απαιτήσεις Σένγκεν του συστήματος εισόδου-εξόδου σύμφωνα με την Οδηγία 2017/2226/ΕΕ της ΕΕ, καθιστώντας το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης το πρώτο που υιοθέτησε το αυτοματοποιημένο Σύστημα Πυλών Σένγκεν Εισόδου - Εξόδου (EES) και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού (ETTAS) (σ.σ. πρόκειται για ένα νέο σύστημα πληροφορικής μεγάλης κλίμακας που θα επιτρέψει την εγγραφή εισόδου και εξόδου υπηκόων τρίτων χωρών (ΥΤΧ) προς και από τον χώρο Σένγκεν).
Η απειλή της κλιματικής αλλαγής
Πέρα από την προαναφερθείσα καλή πορεία βέβαια, το τελικό αποτέλεσμα της χρονιάς αναμενόταν να ισχυροποιηθεί και κατά τους φθινοπωρινούς μήνες, οι κρατήσεις για τους οποίους βαίνουν, παραδοσιακά, σε υψηλότερα του καλοκαιριού επίπεδα. Η άνοδος είχε ήδη ξεκινήσει χάρη στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, με τους φορείς να επισημαίνουν εδώ και καιρό, ότι τις δύο εβδομάδες που διαρκεί η ΔΕΘ, το ξενοδοχειακό δυναμικό της πόλης ήταν sold out. Όλα αυτά όμως πριν τις φονικές πλημμύρες που μετέτρεψαν σε λιμνοθάλασσα τον Θεσσαλικό κάμπο και οδήγησαν στην αναβολή της επίσκεψης του πρωθυπουργού και κυβερνητικού κλιμακίου στη ΔΕΘ. Η απόφαση του Πρωθυπουργού να αναβάλει την επίσκεψή του στην έκθεση κατά μια εβδομάδα, καθώς προτεραιότητα έχει η άνευ προηγουμένου τραγωδία στη Θεσσαλία, προκάλεσε την αλλαγή όλων των προγραμμάτων και τη ματαίωση μιας σειράς από εκδηλώσεις όπου θα είχαν συμμετοχή υπουργοί, επιχειρηματικοί φορείς και εκθέτες. Με αποτέλεσμα να υπάρξουν ακυρώσεις ταξιδιών αλλά και λιγότεροι επισκέπτες τόσο στους διαδρόμους της έκθεσης όσο και στις τοπικές επιχειρήσεις της πόλης.
Το χτύπημα του κλιματικού φαινομένου μάλιστα, ήταν διαδοχικό, επιβεβαιώνοντας με εμφατικό τρόπο την ανάγκη ανάληψης δράσης. Να θυμίσουμε ότι πριν καλά καλά σβήσει η μεγαλύτερη πυρκαγιά της Ευρώπης που κατέκαψε το προστατευόμενο δάσος της Δαδιάς και σχεδόν ολόκληρη τη Θράκη, ήρθε η ιστορικών διαστάσεων καταιγίδα να πνίξει το μεγαλύτερο μέρος της Θεσσαλίας.
Τα αγκάθια της συμπρωτεύουσας
Οι αστερίσκοι, όμως, στην περίπτωση της συμπρωτεύουσας δεν περιορίζονται εκεί. Παρά τις θετικές προοπτικές που δημιουργούν οι επενδύσεις και η ανάκαμψη του τουρισμού, φορείς της ξενοδοχειακής αγοράς, υπογραμμίζουν ότι το τουριστικό μείγμα θα πρέπει να εμπλουτιστεί ώστε να φτάνουν στην πόλη και επισκέπτες με υψηλότερα βαλάντια (πχ Αμερική, Γαλλία, Αγγλία). Συνθήκη που απαιτεί αύξηση των αεροπορικών συνδέσεων αλλά και απευθείας πτήσεις με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Η αύξηση των τουριστών από χώρες με υψηλότερη μέση δαπάνη, σε συνδυασμό με τις πεντάστερες ξενοδοχειακές επενδύσεις που μπαίνουν σε τροχιά το τελευταίο διάστημα, θα συμβάλλουν άλλωστε και στην αύξηση του κόστους διαμονής, το οποίο παραμένει αισθητά χαμηλότερο από ανταγωνίστριες πόλεις άλλων χωρών, αλλά και από την Αθήνα.
Να θυμίσουμε ότι το ράλι της ενέργειας και της αύξησης των πρώτων υλών αύξησε κατά 15% περίπου, την τιμή διανυκτέρευσης στη Θεσσαλονίκη. Παρόλα αυτά όμως η μέση τιμή διαμονής στην «πρωτεύουσα» του Βορρά παρέμεινε σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις αντίστοιχου μεγέθους (Αμβέρσα, Μπέρμιγχαμ, Κολωνία, Ντίσελντορφ, Εδιμβούργο, Γλασκώβη, Βουδαπέστη, Αμβούργο, Μάντσεστερ, Σάλτσμπουργκ). Είναι χαρακτηριστικό πως η μέση τιμή δωματίου στο Εδιμβούργο ξεπέρασε τα 140 ευρώ, στο Μπέρμινγχαμ η τιμή δωματίου άγγιξε τα 100 ευρώ, στη Γλασκώβη τα 98, στην Κολωνία τα 110, στο Ντίσελντορφ τα 118, ενώ στη Θεσσαλονίκη διαμορφώθηκε σε περίπου 90 ευρώ.
