Με ούριο άνεμο τόσο για τα αποτελέσματα της θερινής σεζόν, όσο και για την φθινοπωρινή συνέχεια, πλέει ο τουρισμός, χωρίς να έχει καταφέρει όμως να απαλείψει τους σκοπέλους που ορθώνει η διεθνής οικονομική συγκυρία, ο αστάθμητος παράγοντας της κλιματικής αλλαγής και η μεγάλη έλλειψη του προσωπικού που παρατηρείται στον κλάδο.
Οι αισιόδοξες ενδείξεις και προβλέψεις
Οι μέχρι σήμερα προβλέψεις για αφίξεις και έσοδα είναι ευοίωνες, με τους παράγοντες του κλάδου να επισημαίνουν ότι οι επιδόσεις ρεκόρ του 2019 θα ξεπεραστούν. «Η χώρα μας και φέτος πρωταγωνιστεί τουριστικά στην Ευρώπη με νέο ρεκόρ αφίξεων κι εσόδων. Μια αναμφίβολη επιτυχία του brand Ελλάδα παρά τα προβλήματα και τις διαχρονικές αδυναμίες» ανέφερε σε πρόσφατο tweet του ο Ανδρέας Ανδρεάδης, Διευθύνων Σύμβουλος του Sani/Ikos Group και επίτιμος πρόεδρος του ΣΕΤΕ. Αντίστοιχα και ο Πρόεδρος της Aegean, Ευτύχης Βασιλάκης σε πρόσφατη τηλεδιάσκεψη των αναλυτών, επεσήμανε ότι ο μεγαλύτερος εγχώριος αερομεταφορέας πέρασε από την ανάκαμψη στην ανάπτυξη, ξεπερνώντας τις επιδόσεις του 2019 και αναμένοντας ένα καλό β’ εξάμηνο βάσει των προκρατήσεων.
Τις απόψεις των στελεχών του κλάδου επισφραγίζουν άλλωστε και οι μέχρι σήμερα επιδόσεις αφίξεων και εσόδων. Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) για το σύνολο των αεροδρομίων της χώρας μας, (Αεροδρόμιο Αθήνας «Ελευθέριος Βενιζέλος», 24 αεροδρόμια διαχείρισης ΥΠΑ, 14 περιφερειακά αεροδρόμια διαχείρισης Fraport Greece), το επτάμηνο του έτους παρατηρήθηκε αύξηση επιβατικής κίνησης +17,3% σε σχέση με το 2022 και αύξηση +11,9% σε σχέση με το 2019.
Επιπλέον, την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2023, για την οποία και υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία -παρατηρήθηκε αύξηση κατά 1,2 εκατ. ευρώ στις ταξιδιωτικές εισπράξεις, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 6.174,9 εκατ. ευρώ. Αριθμός που αντιστοιχεί σε υψηλότερες κατά 23,9% ταξιδιωτικές εισπράξεις σε σχέση με πέρυσι.
Βάσει αυτών των επιδόσεις η Εθνική Τράπεζα σε πρόσφατη ανάλυσή της επεσήμανε ότι ο ελληνικός τουρισμός έχει τα εχέγγυα να ξεπεράσει τη χρονιά ρεκόρ του 2019 και υπογράμμιζε ότι παρά την πληθωριστική πίεση (με την επίδραση των αυξημένων τιμών να αντισταθμίζει τον περιορισμό διάρκειας διαμονής), οι τουριστικές εισπράξεις την τρέχουσα χρονιά θα μπορούσαν να προσεγγίσουν τα 21 δισ. ευρώ.
Η μεγάλη πληγή της κλιματικής αλλαγής
Στην ίδια μελέτη βέβαια, η ΕΤΕ υπογράμμισε και την σημασία των νέων τάσεων που σχετίζονται με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τις προτιμήσεις των τουριστών στη μετά-πανδημική περίοδο για λιγότερους κορεσμένους προορισμούς. Μιας κλιματικής αλλαγής που έχει μετατραπεί σε άκρως αστάθμητο παράγοντα το τελευταίο διάστημα. Να θυμίσουμε ότι η θετική εικόνα που είχε κερδίσει εν μέσω πανδημίας η χώρα, κατάφερε εν μέρει να ανατραπεί από τις μεγάλες πυρκαγιές που έπληξαν φέτος το καλοκαίρι διάφορα σημεία της χώρας, μεταξύ τους και δημοφιλείς προορισμούς όπως η Κέρκυρα και η Ρόδος.
Παρότι το πλήγμα μετριάστηκε με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να κάνει λόγο για «πλήρη επαναφορά των διεθνών αφίξεων σε επίπεδα που ξεπερνούν ακόμα και τη χρονιά ρεκόρ του 2022», το εύθραυστο περιβάλλον του πλανήτη άνοιξε ακόμα μια μεγάλη πληγή στη χώρα, τα θύματα της οποίας δεν έχουν - δυστυχώς - καταμετρηθεί ακόμα. Μια πληγή που άφησε το αποτύπωμά της και στον τουριστικό κλάδο. Ο Βόλος και το Πήλιο, δύο τουριστικές περιοχές που πριν από τις πλημμύρες εμφάνιζαν πληρότητα 80% και 100% αντίστοιχα, είναι άγνωστο πότε θα μπορέσουν να ανακτήσουν αρχικά τις υποδομές τους και στη συνέχεια τη δυναμική τους. Στις παράπλευρες απώλειες των φονικών πλημμυρών συμπεριλαμβάνεται και η συμπρωτεύουσα, η οποία πόνταρε στην αύξηση της κίνησης του Φθινοπώρου από την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκη. Πλέον, μετά και την ακύρωση της επίσκεψης του Πρωθυπουργού και του κυβερνητικού επιτελείου στην έκθεση, οι επιχειρήσεις της συμπρωτεύουσας περικόπτουν τις προσδοκίες τους. Πέρα από τις προαναφερθείσες καταστροφές, φορείς του κλάδου εκφράζουν φόβους ότι ακόμα και οι ακραίες συνθήκες καύσωνα που επικράτησαν φέτος στη Μεσόγειο μπορεί να στρέψουν δυνητικά τους τουρίστες σε πιο βόρειους προορισμούς.
Ο αστάθμητος παράγοντας των πληθωριστικών πιέσεων
Την ίδια στιγμή, αστάθμητος παράγοντας χαρακτηρίζεται και η τρέχουσα οικονομική συγκυρία, όχι σε εθνικό αλλά σε διεθνές επίπεδο. Οι πληθωριστικές πιέσεις σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση που οδηγούν σε αύξηση του κόστους των δαπανών των επιχειρήσεων και των διακοπών, μειώνοντας ταυτόχρονα και το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών θα μπορούσαν, δυνητικά, να μειώσουν τον αριθμό των Ευρωπαίων ταξιδιωτών. Κάποιες αγορές άλλωστε, όπως η Γερμανική και η Βρετανική παρουσιάζουν ήδη μια μικρή κάμψη, η οποία για την ώρα καλύπτεται από άλλες, όπως η Αμερικανική, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς.
Ο αστερίσκος της έλλειψης προσωπικού
Στους αστερίσκους για την συνέχεια συμπεριλαμβάνεται τέλος και η μεγάλη έλλειψη προσωπικού που παρατηρείται εν γένει στον κλάδο, με τους επιχειρηματίες των ξενοδοχείων, της εστίασης και των μεταφορών να επισημαίνουν με κάθε ευκαιρία ότι θα μπορούσε μελλοντικά να αλλοιώσει την εμπειρία των ταξιδιωτών. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, το θέμα του προσωπικού στον τουρισμό χαρακτηρίστηκε ως στρατηγικό ρίσκο της χώρας, από τον διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου Sani/Ikos και επίτιμο πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Δρ. Ανδρέα Ανδρεάδη, σε εκδήλωση που πραγματοποίηθηκε για την παρουσίαση του νέου προγράμματος «Hospitality Forward» σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό όμιλο ΑΚΜΗ. «Η χρονιά φέτος έχει εξελιχθεί πολύ καλά για τον ελληνικό τουρισμό και βλέπουμε από πλευράς ζήτησης ότι αυτή διατηρείται και για το 2024 σε υψηλά επίπεδα. Εμείς σαν όμιλος έχουμε ήδη κρατήσεις στο 20% για την επόμενη θερινή σεζόν. Συνεπώς δεν βλέπω για τη σεζόν του 2024 πρόβλημα στη ζήτηση αλλά στο προσωπικό και συνακόλουθα στο ζητούμενο για το επίπεδο της ποιότητας των υπηρεσιών. Αυτός είναι ο κίνδυνος για τον ελληνικό τουρισμό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ανδρεάδης. Το πρόβλημα έχει ήδη αρχίσει να μπαίνει στο επίκεντρο των επιχειρηματιών του κλάδου, οι οποίοι άλλοι σε συνεργασία με εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως ο η Sani Ikos με το ΙΕΚ ΑΚΜΗ, άλλοι μόνοι τους, δρομολογούν ενέργειες για να επανασυστήσουν τα τουριστικά επαγγέλματα στους μελλοντικούς φοιτητές.
