Μπορεί η τουριστική χρονιά να μπήκε με το δεξί, καταγράφοντας το πρώτο εξάμηνο του έτους ανοδική πορεία και θετικό πρόσημο στη σύγκριση με την περσινή χρονιά-ρεκόρ, ήδη όμως οι περιρρέουσες συνθήκες έχουν αρχίσει να «βασανίζουν» τους φορείς και τους επιχειρηματίες του τουρισμού. Οι αστερίσκοι δε που μπαίνουν στο, ευνοϊκό κατά τα λοιπά, κλίμα δεν αφήνουν ερωτηματικά για το αποτέλεσμα της τρέχουσας σεζόν αλλά για τις επόμενες. Ερωτηματικά που διογκώνονται δεδομένου ότι η τουριστική δραστηριότητα στην Ελλάδα, εισφέρει άμεσα κι έμμεσα το 25% του εγχώριου ΑΕΠ.
Οι καύσωνες και οι πυρκαγιές καίνε τον τουρισμό της υψηλής σεζόν
Τον πιο πρόσφατο εκ των αστερίσκων αυτών θέτει ο πύρινος εφιάλτης που επεκτάθηκε εντός των τειχών της Αττικής, κάνοντας στάχτη περισσότερα από 100.000 στρέμματα, σπίτια κι επιχειρήσεις και αφήνοντας μια νεκρή γυναίκα στο διάβα του. Οι συνθήκες ήταν έκρυθμες: παρατεταμένη ξηρασία, υψηλές θερμοκρασίες, ισχυροί άνεμοι. Φαινόμενα που όμως δεν προβλέπεται να εξαλειφθούν τα επόμενα χρόνια, δεδομένης της κλιματικής αλλαγής. Παρότι μάλιστα γίνονται βήματα για την θωράκιση της χώρας- να θυμίσουμε ότι έχει ήδη προκηρυχθεί διαγωνισμός για την προμήθεια συστημάτων πρόληψης, αντιμετώπισης, διαχείρισης και έγκαιρης προειδοποίησης αλλά και συστημάτων πυρανίχνευσης με χρήση τεχνητής νοημοσύνης - τουριστικοί φορείς σημειώνουν ότι η πυρκαγιά στη Ρόδο πέρυσι αλλά και η μεγάλη φωτιά του Βαρνάβα που εξαπλώθηκε μέχρι τις παρυφές του Χαλανδρίου φέτος, τείνουν να αμαυρώσουν την εικόνα της χώρας.
Σύμφωνα με παράγοντες του ξενοδοχειακού κλάδου, η «επανάληψη» των πυρκαγιών κάθε χρόνο καθώς και η άνοδος της θερμοκρασίας μπορεί να επηρεάσουν δραστικά τις αποφάσεις των τουριστών στο μέλλον. Το ευμενές σενάριο προβλέπει οι τουρίστες που ψηφίζουν ελληνικούς προορισμούς τον Ιούλιο και τον Αύγουστο να αποφασίσουν να επισκεφτούν τη χώρα νωρίτερα ή αργότερα της υψηλής σεζόν. Το δυσμενές σενάριο όμως επισημαίνει ότι μπορεί να απομακρυνθούν από το μοντέλο «ήλιος και θάλασσα» και να επιλέξουν ψυχρότερους προορισμούς για τις διακοπές τους.
Στην προαναφερθείσα διαπίστωση είχε καταλήξει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπής Ταξιδίων (ETC) ήδη από το 2023, επισημαίνοντας ότι ο αριθμός των τουριστών που σχεδιάζουν να επισκεφθούν την περιοχή της Μεσογείου μεταξύ Ιουνίου και Νοεμβρίου έχει ήδη μειωθεί κατά 10% σε σύγκριση με το 2022. Στην αντίπερα όχθη, Ιρλανδία, Τσεχία, Δανία και Βουλγαρία παρουσίαζαν τόσο πέρυσι όσο και φέτος αυξημένη ζήτηση. Ο λόγος γι' αυτή τη στροφή δεν είναι άλλος από τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν σε ολόκληρη τη νότια Ευρώπη και τα «κύματα» καύσωνα που είναι ολοένα και πιο συχνά.
Πέρα από αυτό βέβαια οι παρατεταμένοι καύσωνες που βιώνει η χώρα αφήνουν το αποτύπωμά τους και στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, όπως το ρεύμα και το νερό, όταν μάλιστα η γεωμορφολογία της χώρας δεν βοηθά.
Θηλιά η λειψυδρία
Ήδη από το τρέχον έτος τα προβλήματα που αφορούν στην έλλειψη νερού έγιναν αισθητά σε πολυάριθμα νησιά ενώ και τα υδάτινα αποθέματα της τεχνητής λίμνης του Μόρνου, από την οποία υδροδοτείται η Αττική, εμφανίστηκαν συρρικνωμένα κατά 30% σε σχέση με πέρυσι, την στιγμή που οι ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ εμφανίζουν μείωση αποθεμάτων κατά 24% σε σύγκριση με πέρυσι.
Στην περίπτωση των νησιών, εντοπίστηκαν προβλήματα στη Λευκάδα όπου παρατηρήθηκε μείωση της στάθμης της κεντρικής γεώτρησης λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας. Αποτέλεσμα ήταν οι παρατεταμένες διακοπές υδροδότησης που σε μερικά χωριά του νησιού - τα οποία κατοικούνται κυρίως από ντόπιους - να διαρκούν 3 και πλέον ημέρες. Διακοπές υδροδότησης καταγράφηκαν και στο Μεγανήσι.
Σε κατάσταση συναγερμού ήταν και η Λέρος όπου οι μονάδες αφαλάτωσης και οι γεωτρήσεις φάνηκε να στερεύουν. Οξύ καταγράφηκε το πρόβλημα και στη Χίο, με το φράγμα του Κατράρη στον νότο να στερεύει, ενώ ο οργασμός πεντάστερων μονάδων σε συνδυασμό με την παρατεταμένη ανομβρία - σύμφωνα με τους ειδικούς η μείωση στις βροχοπτώσεις το περασμένο 12μηνο σε πολλές περιοχές της Ελλάδας έφτασε και το 50% - έχουν δημιουργήσει πρόβλημα και στο Ηράκλειο Κρήτης. Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα, πτώση στη στάθμη του νερού στο φράγμα Αποσελέμη είναι ανησυχητική .
Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης βρέθηκαν και η Σέριφος και Σίφνος ενώ προβλήματα παρατηρήθηκαν και σε Ικαρία, Αμοργό, Θάσο, Κάσο, Παξούς και αλλού. Ζητήματα αντιμετώπισε και η Σύρος όπου η μεγάλη ανάπτυξη κατασκευών και εξοχικών κατοικιών με πισίνες, αύξησαν τη ζήτηση.
Το πρόβλημα, συνολικά, είναι υπαρκτό. Φέτος όμως έγινε αισθητό και στους επισκέπτες της χώρας με αποτέλεσμα να προβληθεί - ενδεχομένως και στην υπερβολή του- στο εξωτερικό. Ενδεικτικό ήταν το δημοσίευμα του γερμανικού Focus όπου επεσήμανε πως η Ελλάδα παλεύει απεγνωσμένο για το νερό και πως «οι τουρίστες δεν μπορούν πλέον να κάνουν ντους».
Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί κι ένα ακόμα πρόβλημα που ελλοχεύει. Ο λόγος για τις υποδομές, η φέρουσα ικανότητα των οποίων εξαντλείται από τους πολυάριθμους τουρίστες που συρρέουν δια θαλασσής και δια αέρος στους δημοφιλείς προορισμούς. Ενδεικτικές είναι οι ελλείψεις γιατρών και νοσηλευτών και οι κλειστές παθολογικές και χειρουργικές κλινικές ακόμα και σε μεγάλα νησιά, που επεσήμανε και παλαιότερη έρευνα της ΠΟΕΔΗΝ. Καθώς και το περιστατικό στη Σαντορίνη όπου δημοτικός σύμβουλος κάλεσε τους κατοίκους να περιορίσουν τις μετακινήσεις λόγω υπερτουρισμού που προκύπτει από τα κρουαζιερόπλοια.
Ακρίβεια και πτώση της μέσης δαπάνης
Τέλος ανησυχία τόσο για φέτος όσο και για τα επόμενα χρόνια προκαλεί και το γενικότερο οικονομικό κλίμα, όπου έχει μειώσει τις δαπάνες των τουριστών όπως απέδειξαν και τα πρόσφατα στοιχεία της ΤτΕ. Να θυμίσουμε ότι η μέση δαπάνη των μη κατοίκων ταξιδιωτών στην Ελλάδα τον Μάιο μειώθηκε κατά 12,2% ενώ σε επίπεδο πενταμήνου παρατηρήθηκε μειωμένη κατά 3,6% έναντι της περσινής χρονιάς. Η πτώση της μέσης δαπάνης δε, συνδυάζεται με ανατιμήσεις σε διαμονή κι εστίαση, οι οποίες γίνονται ακόμα πιο αισθητές στους τουρίστες. Ενδεικτικό είναι και πάλι δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Merkur, όπου ανέφερε ότι μια μικρή σαλάτα στη Ρόδο κόστισε 16,5 ευρώ ενώ ένα μεγάλο ποτήρι μπύρα 15 ευρώ.
