Το ενδεχόμενο μέτρων τύπου lockdown είναι συνδεδεμένο με μία εξίσωση με πολλούς αγνώστους, της οποίας η λύση δεν μπορεί να προβλεφθεί, αναφέρει μιλώντας στο Insider, ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Αθανάσιος Εξαδάκτυλος.
Παράλληλα, αναφέρεται στις δύο απειλές που συνιστά η παραλλαγή Όμικρον, δίνει απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τις επιτάξεις των ιδιωτών γιατρών, εξηγεί γιατί οι μαθητές έπρεπε να επιστρέψουν στις σχολικές αίθουσες, δηλώνει τη θέση των Ιατρικών Συλλόγων για την επέκταση της υποχρεωτικότητας στους εμβολιασμούς και κάνει τη δική του «πρόβλεψη» για την «μετά Όμικρον» περίοδο.
Κύριε πρόεδρε, βλέπουμε ότι για μια ακόμη φορά το υπουργείο Υγείας προχωρά σε επιτάξεις ιδιωτών γιατρών προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες στη διαχείριση της πανδημίας. Τι είναι αυτό που αποτρέπει τους γιατρούς από την οικειοθελή συμμετοχή;
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας, σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι ελκυστικό για τους συναδέλφους και αυτό είναι ένα συμπέρασμα που με βαριά καρδιά το διαπιστώνουμε, βλέποντας πολλές προκηρύξεις θέσεων για τις οποίες δεν εκδηλώνεται ενδιαφέρον. Αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, ένας εκ των οποίων είναι και οι χαμηλές αμοιβές, από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Άρα αν δεν είναι ελκυστικό για ανθρώπους που θα εργαστούν μονίμως και θα αναπτύξουν καριέρα εκεί, δεν είναι ελκυστικό και για όσους καλούνται για ένα μικρό χρονικό διάστημα.
Πρόκειται, όμως, για τις ανάγκες μίας υγειονομικής κρίσης και θα μπορούσε, ενδεχομένως, κάποιος να πει ότι μία τέτοια προσέγγιση αντίκειται στον όρκο του Ιπποκράτη…
Αν κάποιος το πει αυτό, τότε βλέπει τα πράγματα επιφανειακά. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι ιδιώτες γιατροί που αναζητούνται για να συνδράμουν το ΕΣΥ δεν βρίσκονται σε διακοπές. Αντιθέτως, είναι εργαζόμενοι υπό μεγάλο φόρτο στα ιατρεία τους, εξυπηρετώντας τους ασθενείς που δεν χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη. Υπάρχουν οικειοθελείς συμμετοχές αλλά ο αριθμός των συναδέλφων που ανταποκρίθηκαν δεν είναι αρκετός γιατί και οι ανάγκες είναι μεγάλες. Επιπλέον, βεβαίως τους χρειάζονται τα νοσοκομεία, αλλά είναι αναγκαίοι και στην κοινότητα. Και πολλές φορές η μετακίνησή τους από τον εξωνοσοκομειακό τομέα στα νοσοκομεία φέρνει παράλληλα μετακίνηση των ασθενών προς την ίδια κατεύθυνση.
Θεωρείτε ότι τα οικονομικά κίνητρα που δόθηκαν δεν είναι σημαντικά;
Αυτό είναι σχετικό. Για κάποιον ο οποίος θα χρειαστεί να κλείσει τη δουλειά του, το ιατρείο του το οποίο έχει τα έξοδά του και η πελατεία του μπορεί να χαθεί ή να κατευθυνθεί αλλού, δεν είναι σημαντικά. Αυτή είναι η πραγματικότητα και πρέπει να την κατανοήσουμε όλοι. Και για το λόγο αυτό, όταν στο εξωτερικό αναζητείται προσωπικό για βραχυχρόνια κάλυψη κενών, τα ποσά που δίνονται είναι πολλαπλάσια σε σχέση με τους μισθούς όσων εργάζονται με μακροχρόνια σχέση εργασίας.
Πρόσφατα, ο ΠΙΣ δημιούργησε μία πλατφόρμα -το emvolio.giatroi.org.gr- για εμβολιασμό από ιδιώτες γιατρούς, κατ’ οίκον ή στα ιατρεία. Για ποιους λόγους κρίθηκε σκόπιμη μια τέτοια κίνηση και πόσοι γιατροί συμμετέχουν μέχρι στιγμής;
Οι εμβολιασμοί από τους ιδιώτες έχουν ξεκινήσει από τον Αύγουστο, αλλά πουθενά δεν υπήρχε μία πλατφόρμα, ώστε να ανατρέχει ο πολίτης και να βρίσκει έναν γιατρό στην περιοχή που τον εξυπηρετεί. Δεν δημιουργήθηκε από την κεντρική πλατφόρμα -το emvolio.gov.gr- διότι η συμμετοχή των ιδιωτών στον εμβολιασμό αντιμετωπίζεται από την πρώτη στιγμή με έναν τρόπο ο οποίος είναι «μίζερος». Παραδείγματος χάριν στα τηλεοπτικά διαφημιστικά σποτ, ο γιατρός δεν αναφέρεται στις παραπομπές για ραντεβού. Έτσι ο ΠΙΣ δημιούργησε αυτήν την πλατφόρμα, στην οποία μέχρι τώρα συμμετέχουν 240 γιατροί, προκειμένου να μπορούν να εξυπηρετηθούν οι πολίτες.
Ακούμε το γ.γ. Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), τον κ. Θεμιστοκλέους, να ζητά βοήθεια από τους ιδιώτες γιατρούς για τους παιδιατρικούς και τους κατ’ οίκον εμβολιασμούς. Δεν υπάρχει μεγάλη συμμετοχή;
Αναφορικά με τους εμβολιασμούς κατ’ οίκον, η συμμετοχή των γιατρών είναι σχετικά μικρή και σ’ αυτό συντελεί το γεγονός ότι οι αποζημιώσεις, για τις υπηρεσίες που παρέχονται από τον Αύγουστο δεν έχουν καταβληθεί ακόμη. Να σημειωθεί επιπλέον ότι, ενώ οι αποζημιώσεις είναι καλές, ξαφνικά και απροειδοποίητα, μειώθηκαν από τα 20 στα 10 ευρώ για τους παιδιατρικούς εμβολιασμούς στο ιατρείο. Κατά συνέπεια, υπάρχει ενδεχόμενο συνάδελφοι να αποσυρθούν από το πρόγραμμα εμβολιασμών αντί να ενταχθούν σε αυτό.
Το άνοιγμα των σχολείων στις 10 Ιανουαρίου έχει προκαλέσει πολιτικές αντιπαραθέσεις αλλά και αντιδράσεις από μερίδα επιστημόνων. Υπήρξε ομοφωνία στην Επιτροπή ως προς αυτήν την απόφαση; Ποια είναι η δική σας θέση;
Υπήρξαν αντίθετες απόψεις, αλλά η πολύ μεγάλη πλειοψηφία ήταν υπέρ αυτής της αποφάσεως, έτσι όπως διαμορφώθηκε. Η αλήθεια είναι ότι εγώ ήμουν από τους σκεπτικούς πριν από τη συνεδρίαση της Επιτροπής, αλλά με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, θεωρώ ότι δεν μπορούσε να ληφθεί καμία άλλη απόφαση. Θα ήταν παράλογο.
Αυτή τη στιγμή η Όμικρον συνιστά ουσιαστικά δύο απειλές: Η πρώτη είναι η υγειονομική απειλή για τους ανεμβολίαστους πολίτες άνω των 50 ετών. Δεν αντιλαμβάνομαι, όμως, για ποιον λόγο πρέπει να σταματήσουμε τα παιδιά από το σχολείο, για να μειώσουμε αυτόν τον κίνδυνο, ο οποίος προέρχεται από ελεύθερη επιλογή ανθρώπων, τους οποίους παρακαλούμε από τα μέσα Μαΐου να εμβολιαστούν.
Ο δεύτερος κίνδυνος που προκαλεί η Όμικρον είναι η απορρύθμιση πολλών λειτουργιών της κοινωνίας και του κράτους, λόγω πολλαπλών απουσιών. Προκαλώντας «έμφραγμα» στην εκπαίδευση θα επιδεινώναμε την κατάσταση. Φανταστείτε σε αυτούς οι οποίοι νοσούν ή είναι επαφές κρουσμάτων και δεν μπορούν να εργαστούν, να προστεθούν και αυτοί που θα έχουν άδειες ειδικού σκοπού για να προσέχουν τα παιδιά τους.
Θέμα ασφάλειας των παιδιών δεν τίθεται;
Τα παιδιά ούτως η άλλως κινδυνεύουν λιγότερο, από όλα τα στελέχη του ιού. Το στέλεχος Όμικρον είναι πιο ελαφριάς μορφής και πολλά παιδιά είναι ήδη εμβολιασμένα. Ενδεχομένως να αποτελεί πρόβλημα το ότι θα είναι οι γονείς ή οι παππούδες τους και οι γιαγιάδες τους ανεμβολίαστοι. Αλλά σε αυτήν την περίπτωση τα παιδιά θα πρέπει να πάνε στο σχολείο και όλοι αυτοί οι ανεμβολίαστοι ενήλικες που είναι στο σπίτι, αφού αφήσουν τα παιδιά στο σχολείο, να πάνε να εμβολιαστούν. Κάτι που έπρεπε να έχουν κάνει από το Μάιο.
Είναι γνωστό ότι η πίεση στο σύστημα Υγείας αποτελεί βασικό κριτήριο για τη λήψη μέτρων και -αν και τα στοιχεία δείχνουν ότι η παραλλαγή Όμικρον δεν επιβαρύνει σημαντικά – είναι έκδηλη μία ανησυχία στη χώρα μας. Πόσο πιθανό θεωρείτε το ενδεχόμενο να επιβαρυνθούν τα νοσοκομεία σε τέτοιο βαθμό που να καταστούν αναγκαία μέτρα τύπου lockdown;
Δυστυχώς βρισκόμαστε σε μία στιγμή που το σύστημα Υγείας δεν έχει ακόμη αποσυμφορηθεί από τα περιστατικά της Δέλτα και έχουμε και αρκετούς ασθενείς στις ΜΕΘ. Θα επαναλάβω, βεβαίως, ότι αυτοί οι συνάνθρωποί μας προέρχονται από το ηλικιακό γκρουπ των ανεμβολίαστων άνω των 50 ετών, οι οποίοι αν είχαν κάνει τα απαραίτητα για την υγεία τους μέχρι τις 31 Αυγούστου, δεν θα βρισκόμασταν σε αυτό το σημείο σήμερα.
Η πιθανότητα να έχουμε μία πολύ μεγάλη συμπίεση του συστήματος το επόμενο χρονικό διάστημα είναι υπαρκτή. Γιατί παρά το γεγονός ότι η Όμικρον έχει μικρότερη νοσηρότητα απ’ ότι η Δέλτα, συμπυκνώνεται αυτή στη μονάδα του χρόνου, καθώς θα εκδηλωθεί σε μικρό χρονικό διάστημα. Συν το γεγονός ότι ακόμα έχουμε αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ανεμβολίαστους άνω των 50 ετών. Είναι πολύ πιθανό, λοιπόν, να δούμε πίεση. Το πότε θα τη δούμε και πόσο μεγάλη θα είναι δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει. Γιατί υπάρχει και το θετικό στοιχείο ότι οι νοσηλείες από την Όμικρον είναι βραχυχρόνιες. Άρα το πώς θα λυθεί στο τέλος αυτή η εξίσωση με τους πολλούς αγνώστους μένει να το δούμε.
Τα στοιχεία από τις χώρες στις οποίες προηγείται χρονικά η επικράτηση της παραλλαγής Όμικρον δείχνουν μία κορύφωση σε σύντομο χρονικό διάστημα. Πώς εκτιμάτε ότι θα διαμορφωθεί η μετέπειτα κατάσταση;
Η Όμικρον εκτοπίζει τη Δέλτα, ενώ τα πρώτα στοιχεία που έχουμε -τα οποία όμως θα πρέπει να επιβεβαιωθούν- συντείνουν στο ότι οι άνθρωποι οι οποίοι μολύνονται από την Όμικρον είναι ανθεκτικοί έναντι της Δέλτα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Άρα μετά την επιδημία της Όμικρον, και με τους εμβολιασμούς να προχωρούν παράλληλα, θα εισέλθουμε σε μία φάση που τα νερά θα είναι πιο ήρεμα. Δεν θα μπούμε στο λιμάνι, ούτε θα έχουμε μπουνάτσα, όμως τα νερά θα είναι πιο ήρεμα.
Τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) στη διαχείριση της επιδημίας και τι πρέπει να γίνει προς την πλήρη αξιοποίησή της;
Δυστυχώς καλά δομημένη ΠΦΥ δεν είχε ποτέ η χώρα μας και δεν έχει και τώρα. Η τελευταία προσπάθεια έγινε το 2018 και ήταν αποτυχημένη, όπως και όλες οι προηγούμενες, διότι δεν εκμεταλλευόντουσαν όλες τις δυνατότητες του ιατρικού δυναμικού της χώρας. Η αλήθεια είναι ότι ο ΠΙΣ πολύ έγκαιρα, από τα τέλη του 2019 είχε επισημάνει την αναγκαιότητα ανασύστασης της ΠΦΥ, με πολλαπλές παρεμβάσεις, όταν υπήρχαν τα χρονικά διαλείμματα ηρεμίας από την πανδημία μέσα στο 2020.
Ο ΠΙΣ πάντοτε πρότεινε μία οργάνωση της ΠΦΥ πολύ απλούστερη από τα φαραωνικά σχέδια, τα οποία είχαν κατά καιρούς παρουσιαστεί, με τελευταίο αυτό του 2018. Πρακτικά έλεγε ότι θα πρέπει να αξιοποιηθούν όλοι όσοι παρέχουν υπηρεσίες υγείας εκτός νοσοκομείων, οι ασθενείς να έχουν την ελευθερία να επιλέξουν το γιατρό τους, ανεξαρτήτως εργασιακής σχέσης, και όλοι συντονισμένα να λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Αυτό είναι κάτι το οποίο το χρονικό διάστημα από το Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2020 ήταν επαρκές για να γίνει, όπως επίσης και στη συνέχεια, σε κάποια διαλείμματα της πανδημίας.
Εάν αυτό είχε συμβεί, θα είχαμε ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στη διαχείριση της πανδημίας συνολικά, από την πρώτη στιγμή και τώρα, που τα συμπτώματα είναι ηπιότερα, πολύ περισσότερο. Το κενό καλύπτεται από τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος αυτή τη στιγμή εργάζεται και συνεισφέρει σημαντικότατα, αναχαιτίζοντας το κύμα που πηγαίνει προς τα νοσοκομεία, όπως βεβαίως και από όσα κομμάτια της Πρωτοβάθμιας υπάρχουν στη χώρα μας. Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι η προσφορά των ιδιωτών δεν έχει εκτιμηθεί επαρκώς μέσα σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα υπάρχει έντονος διάλογος για την επέκταση της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού σε επιπλέον ομάδες του πληθυσμού, με ορισμένους φωνές μάλιστα να ζητούν υποχρεωτικότητα για όλους. Ποια είναι η δική σας θέση;
Στην τελευταία σύνοδο των προέδρων των Ιατρικών Συλλόγων όλης της χώρας εκφράστηκε με σαφήνεια η αναγκαιότητα εμβολιασμού όλων των ενηλίκων. Κατά συνέπεια, θεωρούμε ότι η επέκταση της υποχρέωσης εμβολιασμού θα συμβάλει θετικά.
