Σημαντικές επιπτώσεις επέφερε η πανδημία κορονοϊού στις συνθήκες εργασίας των επαγγελματιών Υγείας και κυρίως στις ιατρικές ειδικότητες αιχμής, όπως είναι οι πνευμονολόγοι, αλλά και στο νοσηλευτικό προσωπικό που απασχολείται στις αντίστοιχες κλινικές.
Η υγειονομική κρίση οδήγησε πολλούς εξ αυτών στην επαγγελματική εξουθένωση, επηρεάζοντας την ψυχική τους κατάσταση και κατ’ επέκταση την επικοινωνία τους με τον ασθενή. Μελέτη στη χώρα μας καταδεικνύει υψηλά ποσοστά κατάθλιψης, άγχους και επαγγελματικής εξουθένωσης σε πνευμονολόγους των νοσοκομείων αναφοράς, αναδεικνύοντας τη σημασία της εκπαίδευσης για τη διαχείριση των ασθενών, η οποία -όπως αποτυπώθηκε εμφατικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας- πέραν της επιστημονικής κατάρτισης, απαιτεί και άλλου είδους δεξιότητες.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) ανακοίνωσε την έναρξη του διαδραστικού εκπαιδευτικού προγράμματος με τίτλο «Ενσυναίσθηση, Ενδυνάμωση, Επικοινωνία», μια νέα πρωτοβουλία για τη βελτίωση της επικοινωνίας πνευμονολόγου-ασθενούς σε όλες τις βαθμίδες υγείας.
Το πρόγραμμα της ΕΠΕ έχει ως στόχο αρχικά να εκπαιδευτούν οι πνευμονολόγοι τόσο σε τεχνικές διαχείρισης του καθημερινού στρες και της έλλειψης χρόνου όσο και σε τεχνικές, που μπορούν να τους βοηθήσουν να επιτύχουν μια αποτελεσματική επικοινωνία με διαφορετικές περιπτώσεις ασθενών. Παράλληλα, η εκπαίδευση θα τους δώσει εφόδια, που θα συμβάλουν στη θεραπευτική συμμόρφωση του ασθενή και στη δική τους συναισθηματική θωράκιση όχι μόνο ως επαγγελματίες, αλλά και ως άνθρωποι που στέκονται δίπλα στον κάθε ασθενή και στην οικογένειά του.
Αρχικά, θα πραγματοποιηθούν δύο μονοήμερα workshops στην Αθήνα, ένα αποκλειστικά για νοσοκομειακούς πνευμονολόγους στις 19 Μαρτίου και ένα για ιδιώτες πνευμονολόγους στις 2 Απριλίου, ενώ αναμένεται να προγραμματιστούν και άλλα καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, εντός και εκτός Αττικής. Το πρόγραμμα υλοποιείται με την ευγενική χορηγία της φαρμακευτικής εταιρείας Chiesi.
«Εδώ και 2 χρόνια βιώνουμε καθημερινά τις συνέπειες της πανδημίας, ο καθένας με το δικό του τρόπο. Για εμάς τους επαγγελματίες Υγείας, η επαγγελματική εξουθένωση, αλλά και οι δύσκολες συνθήκες εργασίας, έχουν επηρεάσει την ψυχική μας κατάσταση και κατ’ επέκταση την επικοινωνία μας με τον ασθενή. Η ΕΠΕ αντιλαμβανόμενη αυτή την επιβάρυνση και πηγαίνοντας ένα βήμα παρακάτω πέρα από τους βασικούς σκοπούς μας, που είναι η εκπαίδευση των γιατρών στα νεότερα δεδομένα για την αντιμετώπιση των παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος, δημιούργησε αυτό το πρόγραμμα. Ένα πρόγραμμα που απευθύνεται σε όλους τους πνευμονολόγους, ανεξαρτήτως αν εργάζονται στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα, καθώς όλοι πρέπει να κατανοήσουμε ότι ο ειλικρινής διάλογος μεταξύ ψυχικά ισορροπημένου γιατρού και ασθενούς μπορεί να μας οδηγήσει στον τελικό στόχο, που δεν είναι άλλος από την αποτελεσματική διαχείριση των νοσημάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών», δήλωσε ο Ειδικός Γραμματέας Ε.Π.Ε., Καθηγητής Πνευμονολογίας, Α’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., Πέτρος Μπακάκος, σε συνέντευξη τύπου για την παρουσίαση του προγράμματος.
Πρωτόγνωρες προκλήσεις
Όπως ανέφερε η κα Παρασκευή Κατσαούνου, Μέλος Δ.Σ Ε.Π.Ε., Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α, οι πνευμονολόγοι, την περίοδο της πανδημίας, βρέθηκαν αντιμέτωποι με συνεχείς εφημερίες και ωράρια που δεν προέβλεπαν ανάπαυση. Παράλληλα, απορροφούσαν τη θλίψη των ασθενών με κορονοϊό και των συγγενών τους, «αντικαθιστούσαν» τους συγγενείς τους που δε μπορούσαν να είναι δίπλα τους και προσπαθούσαν να επικαιροποιήσουν τις γνώσεις τους ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες των ασθενών. «Όλα αυτά ενώ κατά γενική ομολογία στη χώρα μας οι μισθοί είναι ιδιαίτερα χαμηλοί και η κοινωνική ανταπόδοση και αναγνώριση μικρή. Τα παραπάνω, σύμφωνα με έρευνα σε επτά κλινικές COVID σε νοσοκομεία αναφοράς στην Ελλάδα, είχαν ως συνέπεια σημαντικό ποσοστό γιατρών και νοσηλευτών των κλινικών αυτών να παρουσιάσουν μέτρια-σοβαρή κατάθλιψη ενώ το 33% παρουσίασαν άγχος. Την ίδια στιγμή, τα επίπεδα burnout ήταν ιδιαίτερα υψηλά, με 65% των ατόμων να παρουσιάζουν συναισθηματική εξάντληση, 92% σοβαρή αποπροσωποποίηση και 51% χαμηλά προσωπικά επιτεύγματα. Τα αίτια αυτών ήταν ο φόβος, το άγχος, ο κίνδυνος της μόλυνσης, η έλλειψη μέσων προφύλαξης (μάσκες, γάντια κ.λπ.) και χαμηλή κοινωνική υποστήριξη», ανέφερε η καθηγήτρια, σημειώνοντας ότι με το πρόγραμμα “Ενσυναίσθηση, Ενδυνάμωση, Επικοινωνία“, η ΕΠΕ έχει στόχο να βοηθήσει τους πνευμονολόγους να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες υγείας, θωρακίζοντας όμως και τους ίδιους ώστε να αντέξουν τη συνεχή πίεση και κόπωση.
Ενσυναίσθηση: Η βάση της σχέσης γιατρού - ασθενούς
Οι εξαντλητικοί ρυθμοί εργασίας σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης έχουν επίπτωση στην απόδοση των επαγγελματιών υγείας ως προς τη φροντίδα των ασθενών εξαιτίας της εξάντλησης (burn out), αλλά και στην ψυχική τους υγεία και ισορροπία, οδηγώντας σταδιακά στην απώλεια της ενσυναίσθησης, σύμφωνα με την κα. Νικολέτα Ροβίνα, Μέλος Δ.Σ Ε.Π.Ε., Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας – Εντατικής Θεραπείας, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α. «Η ενσυναίσθηση αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία μπορεί να οικοδομηθεί μια αποτελεσματική σχέση ιατρού-ασθενούς. Συμβάλλει στη δημιουργία μιας σχέσης ασφάλειας και εμπιστοσύνης με τον ασθενή, αλλά ταυτόχρονα και στην ενδυνάμωση του ασθενούς, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει το πρόβλημα της υγείας του. Η ενσυναίσθηση του ιατρού συνδέεται με υψηλότερη ικανοποίηση του ασθενούς, με καλύτερη ψυχοκοινωνική προσαρμογή, με μειωμένη ψυχολογική δυσφορία και περισσότερη ανάγκη για ενημέρωση. Επιπλέον, με την εναισθητική προσέγγιση των επαγγελματιών υγείας μειώνονται δραματικά τα καταθλιπτικά συμπτώματα και το άγχος των ασθενών με σωματική νόσο και βελτιώνεται η ποιότητα ζωής τους», επεσήμανε η καθηγήτρια.
Προσωπική ανάπτυξη
Η κα. Ελισσάβετ Κάλμπαρη, Neuropsychologist- Healthcare Professional & Leadership Trainer - Founder of Self Balance και υπεύθυνη εκπαίδευσης του προγράμματος, ανάφερε ανέφερε από την πλευρά της: «Είναι πολύ λογικό κάθε ασθενής να αναζητά την ουσιαστική επικοινωνία με τον ιατρό του, αναφορικά με την ασθένεια που μπορεί να αντιμετωπίζει, τις αιτίες που την προκάλεσαν, τα συμπτώματα αλλά κυρίως την έκβαση της ασθένειας και την πορεία της υγείας του. Έτσι λοιπόν προκύπτει και η ανάγκη για αποτελεσματική επικοινωνία, που συνδυάζει ένα σύνολο δεξιοτήτων, όπως η ενεργητική ακρόαση, η μη λεκτική επικοινωνία, η ικανότητα αναγνώρισης αλλά και διαχείρισης των συναισθημάτων των άλλων. Μέσα από μια τέτοια επικοινωνία, στο πλαίσιο της κλινικής πράξης, δίνεται η δυνατότητα στον γιατρό μιας ‘“προσωπικής ανάπτυξης” μέσα από την αναγνώριση των προσωπικών δυνάμεων και αδυναμιών μπροστά στην αρρώστια και τον πόνο».
Ο κ. Πέτρος Ευσταθόπουλος, Head of Medical & Pharmaceutical Affairs της Chiesi Hellas, χαιρετίζοντας την εκδήλωση, ανέφερε ότι «Νιώθουμε ιδιαίτερα χαρούμενοι που είμαστε αρωγοί σε αυτή την καινοτόμο πρωτοβουλία της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας. Η Chiesi, ως ο μεγαλύτερος φαρμακευτικός όμιλος που έχει λάβει την πιστοποίηση B-Corp, έχει υιοθετήσει υψηλά κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα. Έτσι και στην Chiesi Hellas, πυξίδα και οδηγός μας, είναι η βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών και το ταξίδι αυτό περνά από την ενδυνάμωση των ιατρών».
