Αντιμέτωποι με το… ελληνικό παράδοξο βρίσκονται οι πολίτες άνω των 60 ετών στη χώρα μας, καθώς αν και συστήνεται ο εμβολιασμός τους έναντι του ιού του έρπητα ζωστήρα, δεν υπάρχει δυνατότητα να εμβολιαστούν δωρεάν, παρότι και τα δύο διαθέσιμα εμβόλια εντάσσονται στη «θετική λίστα».
Το παλαιότερο εμβόλιο (ζώντος εξασθενισμένου ιού), που αποζημιώνεται εδώ και χρόνια στην Ελλάδα, βρίσκεται σε έλλειψη από τον Οκτώβριο, «λόγω αυξημένης ζήτησης», όπως αναφέρεται στις σχετικές λίστες του ΕΟΦ, ενώ δεν αναμένεται να αποκατασταθεί πλήρως η επάρκειά του σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Ο Οργανισμός συστήνει ως εναλλακτική επιλογή το νέο ανασυνδυασμένο εμβόλιο, προκειμένου να καλυφθούν άμεσα οι ανάγκες για προστασία κατά της νόσου. Ωστόσο, οι διαδικασίες για τη δωρεάν πρόσβαση σε αυτό έχουν «σκοντάψει», σε διαδικαστικά προσκόμματα, καθώς δεν έχει ενταχθεί στο εθνικό εμβολιαστικό πρόγραμμα, ούτως ώστε να καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ. Έτσι, ενώ το νέο εμβόλιο έχει ενταχθεί στον Κατάλογο Αποζημιούμενων Φαρμάκων («θετική λίστα») από τις 14 Νοεμβρίου, το κόστος επιβαρύνει εξολοκλήρου τον πολίτη, συνιστώντας έναν αποτρεπτικό παράγοντα για εμβολιασμό, δεδομένου μάλιστα ότι χορηγείται σε δύο δόσεις, διπλασιάζοντας την οικονομική επιβάρυνσή τους.
Μάλιστα, όπως έχει αναφέρει ο Σύμβουλος του Υπουργού Υγείας για τα φάρμακα, Μπάμπης Καραθάνος, για να «περάσει» το νέο εμβόλιο από την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης έγινε μία «καλή έκπτωση» από την πλευρά της εταιρείας.
«Σε ό, τι αφορά στο νέο εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα, είδαμε την αξία του, είναι ένα καινοτόμο εμβόλιο που θα βοηθήσει την κοινότητα και ενηλικες άνω των 60 ετών και τους ανοσοκατασταλμενους, και καταλήξαμε σε μια συμφωνία πολύ καλή και για εμάς και για την εταιρεία. Υπάρχει βέβαια καθυστέρηση στη σύσταση από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, την οποία έχουμε ενημερώσει και εν όψει και της σχετικής έλλειψης που υπάρχει στην αγορά», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Σύμβουλος του Υπουργού, μιλώντας στο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας.
Ανήσυχοι γιατροί και πολίτες
Ήδη από το Δεκέμβριο, η Εταιρεία Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής Ελλάδος «Ιπποκράτης» (ΕΓΟΙΕ), με ανοικτή επιστολή της προς τον Υπουργό Υγείας, Θάνο Πλεύρη, επεσήμανε το πρόβλημα, εκφράζοντας την ανησυχία των πολιτών και των γενικών γιατρών και κάνοντας λόγο για ακάλυπτες ανάγκες. «Η έλλειψη αυτή παριστά ακάλυπτη ανάγκη υγείας του πληθυσμού, καθώς και μία ακάλυπτη ιατρική ανάγκη των γενικών/οικογενειακών γιατρών που πασχίζουν να καλύψουν εμβολιαστικά τους ασθενείς τους όσο καλύτερα μπορούν», αναφέρει στην επιστολή της η ΕΓΟΙΕ.
Απευθυνόμενη στον υπουργό, επισημαίνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γιατροί στην προώθηση των εμβολιασμών και ζητά να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. «Γνωρίζετε καλά τις δυσκολίες που συναντάμε στην προώθηση των εμβολιασμών, γι’ αυτό έχουμε την πεποίθηση ότι θα μεριμνήσετε να λυθεί το επιπρόσθετο πρόβλημα της έλλειψης του συγκεκριμένου εμβολίου», καταλήγει.
Στο θέμα έχει αναφερθεί σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα και ο γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής & ΠΦΥ, Ευάγγελος Φραγκούλης:
«Δυστυχώς, εμείς στην Ελλάδα έχουμε μείνει χωρίς εμβόλιο για τους ασθενείς μας. Το νεότερο, ανασυνδυασμένο, πολύ πιο αποτελεσματικό, που έχει αντικαταστήσει πλήρως το παλιότερο από ζώντα εξασθενημένο ιό σε χώρες, όπως ΗΠΑ, Γερμανία, κλπ - καθώς έχει αξιολογηθεί ως πολύ αποδοτικότερη παρέμβαση, ενώ βρίσκεται στη θετική λίστα εδώ και πάνω από ένα μήνα, δεν μπορεί να καλυφθεί από τον ΕΟΠΥΥ, καθώς δεν έχει εισαχθεί ακόμα στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού. Και μάλιστα ενώ το παλιότερο εμβόλιο, που είναι ενταγμένο στο Εθνικό Πρόγραμμα, βρίσκεται σε έλλειψη για περισσότερο από δύο μήνες».
Υψηλή αποτελεσματικότητα και οι συστάσεις από ιατρικές εταιρείες για τον εμβολιασμό
Το ανασυνδυασμένο εμβόλιο διαθέτει αποτελεσματικότητα άνω του 90% στα άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω, φτάνοντας το 97,4% στην ηλικιακή ομάδα 60-69 ετών. Επιπλέον, αποτελεί το μοναδικό εμβόλιο έναντι του έρπητα ζωστήρα, το οποίο ενδείκνυται για άτομα με ανοσοκαταστολή, είτε λόγω νόσου είτε λόγω θεραπείας, καλύπτοντας ένα σημαντικό κενό στην πρόληψη, καθώς μέχρι πρότινος δεν υπήρχε επιλογή για τη συγκεκριμένη ομάδα ασθενών. Κατά συνέπεια, ακόμη και οι ασθενείς που δεν έχουν άλλη επιλογή, δεν μπορούν να λάβουν δωρεάν το εμβόλιο μέχρι να αναρτηθεί το ανανεωμένο Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων.
Στο πλαίσιο αυτό, κι ενώ η σύστασή του από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών εκκρεμεί, συμπεριλαμβάνεται ήδη στις συστάσεις άλλων επιστημονικών εταιρειών, όπως η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων και η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία -με δεδομένο ότι τα άτομα με αναπνευστικά νοσήματα, όπως π.χ. άσθμα και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ,) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης έρπητα ζωστήρα, ενώ επιπρόσθετα, η λοίμωξη COVID-19 έχει φανεί ότι επίσης αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Επώδυνο νόσημα με σοβαρές επιπλοκές
Ο ιός του έρπητα ζωστήρα (Varicella Zoster Virus – VZV) μολύνει τον άνθρωπο στην παιδική ηλικία και προκαλεί ανεμοβλογιά. Στην συνέχεια μεταπίπτει σε λανθάνουσα κατάσταση, συνήθως στα γάγγλια των νεύρων. Ο ιός ενεργοποιείται εκ νέου στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, όταν εξασθενήσει το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως συμβαίνει κατά τη λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, στα κακοήθη νοσήματα, στη HIV λοίμωξη και τέλος στις μεγάλες ηλικίες που συνοδεύονται από ανοσογήρανση.
Περισσότεροι από το 90% των ενηλίκων ηλικίας 50 ετών και άνω είναι ήδη φορείς του ιού, ενώ ο έρπης ζωστήρ αποτελεί ένα από τα πιο συχνά εμφανιζόμενα νοσήματα που πλήττει τα άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), 1 στα 3 άτομα θα αναπτύξει τη νόσο στη διάρκεια της ζωής του. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά επώδυνο νόσημα το οποίο μπορεί να έχει και σοβαρές επιπλοκές για τον ασθενή, όπως μεθερπητική νευραλγία (εμφανίζεται σε περίπου 30% των ασθενών) και οφθαλμικό έρπητα ζωστήρα (εμφανίζεται σε περίπου 25% των ασθενών).
Ο έρπητας ζωστήρας έχει πολύ σημαντική αρνητική επίπτωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς συνοδεύεται από έντονο πόνο. Ο πόνος μπορεί να γίνει μακροχρόνιος νευροπαθητικός και να οδηγήσει με «μεθερπητική νευραλγία», η οποία επηρεάζει καταλυτικά την καθημερινότητα των πασχόντων. Σε αυτή την περίπτωση, ο πόνος διαρκεί από μερικούς μήνες έως και χρόνια.
Η αξία του εμβολιασμού για τη συγκεκριμένη νόσο είναι πολύ μεγάλη, λόγω της υψηλής συχνότητάς του αλλά και επειδή δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά με φαρμακευτική αγωγή. Τέλος, περιορισμένη είναι και η αποτελεσματικότητα των θεραπειών για την αντιμετώπιση του πόνου.
