Σημαντική αύξηση στη δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για τον Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) επιφέρουν οι επιπλοκές της νόσου, με το ποσό να εκτοξεύεται με την εμφάνιση έστω και μίας μόνο επιπλοκής. Όπως τόνισε ο πρόεδρος της της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων – Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ), στο πλαίσιο του 1ου Diabetes Empowerment Forum, αν ένας πάσχοντας από Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2 (ΣΔτ.2) κοστίζει κατά μέσο όρο περίπου 1000 ευρώ το χρόνο, εάν εμφανιστεί μία επιπλοκή, η ετήσια κρατική δαπάνη ξεπερνά τις 15.000 ευρώ.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Η.ΔΙ.Κ.Α. για το 2023, το πλήθος των μοναδικών πασχόντων από τη νόσο είναι 1.193.003 άτομα. Όταν η πάθηση δεν αντιμετωπίζεται σωστά μπορεί να προκαλέσει σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές, όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική ανεπάρκεια, τύφλωση, ακρωτηριασμό των κάτω άκρων. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την αξία της σωστής παρακολούθησης και διαχείρισης της νόσου, η οποία προκύπτει από την ενημέρωση των πασχόντων, την προσήλωση και την απρόσκοπτη πρόσβαση στα αναλώσιμα υλικά και τη θεραπεία τους.
Στο πλαίσιο της διοργάνωσης έγινε και η παρουσίαση της μελέτης που αποσκοπούσε στη διερεύνηση της κάλυψης των αναγκών των πασχόντων από Σ.Δ. τύπου 1 και τύπου 2 αναφορικά με τη συνταγογράφηση φαρμάκων και αναλωσίμων υγειονομικών και ιατροτεχνολογικών υλικών, τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν σχετικά με την επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό τους, τη συνταγογράφηση, την εκτέλεση συνταγών (πλήρη ή μερική), τα ποσά που δαπανούν για τη φαρμακευτική τους αγωγή, κτλ.
Η μελέτη διενεργήθηκε από την ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ σε συνεργασία με τον Κωνσταντίνο Αθανασάκη, Επίκουρο Καθηγητή Οικονομικών Υγείας και Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας, του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, την περίοδο από 5 έως 25 Οκτωβρίου 2022, με τη συμμετοχή 843 ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και 2.
Οικονομικές δυσκολίες και ιδιωτικές πληρωμές
Από τα στοιχεία που παρουσίασαν οι κκ. Αθανασάκης και Δαραμήλας αξίζει να σημειωθεί ότι στα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη οι οικονομικές δυσκολίες είναι πιο συχνές σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, κάτι που δείχνει ότι η παρουσία μιας χρόνιας πάθησης μπορεί να επιβαρύνει και από οικονομικής πλευράς τους πάσχοντες. Ειδικότερα, οι άνθρωποι με διαβήτη τον περισσότερο καιρό (σε ποσοστό 41%) και μερικές φορές (40%) έχουν προβλήματα να αντεπεξέρχονται στους λογαριασμούς τους.
Στην ίδια λογική είναι χαρακτηριστικό ότι, είτε πρόκειται για ΣΔ τ.1 είτε για ΣΔ τ.2, τόσο για αναλώσιμα όσο και για φάρμακα υπάρχει ένα ποσοστό πασχόντων που πληρώνουν συμμετοχή στο φαρμακείο για την εκτέλεση της συνταγής τους, με αποτέλεσμα να καταστρατηγείται το άρθρο 62 του κανονισμού παροχών Υγείας, στο οποίο αναφέρεται, ρητά, ότι απαγορεύεται η μετακύληση κόστους στον πάσχοντα. Είναι ενδεικτικό ότι ένα 7% των ατόμων με ΣΔ τ.1 δηλώνει ότι πληρώνει πάνω από 10 ευρώ στο φαρμακείο για την εκτέλεση της συνταγής των αναλωσίμων. Όπως σχολίασε ο κ. Δαραμήλας, το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 330 ευρώ το χρόνο, για τον πάσχοντα.
Διαθεσιμότητα αναλωσίμων
Παράλληλα, σοβαρό πρόβλημα παρατηρείται με τη διαθεσιμότητα των αναλωσίμων, ειδικά από τον Σεπτέμβριο του 2023. Τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, χρήστες συσκευών συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλο προϊόν, λόγω δέσμευσης πενταετίας από τον ΕΚΠΥ του ΕΟΠΥΥ. Ως εκ τούτου, σε περίπτωση που υπάρξουν ελλείψεις, κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς τα απαραίτητα αναλώσιμα ιατροτεχονολογικά προϊόντα για την υποστήριξη της υγείας τους.
Ελλείψεις και ανασφάλιστοι
Το θέμα των ελλείψεων αναδεικνύει ένα ακόμα σοβαρό ζήτημα που σχετίζεται με τους ανασφάλιστους πάσχοντες, καθώς, ο μόνος τρόπος να προμηθευτούν τα αναλώσιμά τους είναι είτε από τα Γενικά Νοσοκομεία της χώρας, τα οποία στερούνται, σε πολλές περιπτώσεις, ποιότητας και αξιοπιστίας, ή από Συλλόγους Ατόμων με Διαβήτη, ομάδες διαδικτύου και φίλους. Αυτό συνεπάγεται κακό έλεγχο, κακή ρύθμιση, οικονομική επιβάρυνση των πασχόντων, καθώς και οικονομική επιβάρυνση του Ε.Σ.Υ..
Ειδικότερα, το 55% των ανασφάλιστων πασχόντων από Διαβήτη τύπου 1 και περίπου το 73% των ανασφάλιστων πασχόντων από Διαβήτη τύπου 2 απαντούν πως δεν βρίσκουν αναλώσιμα στο νοσοκομείο της περιοχής τους. Στην περίπτωση αυτή, το 49% και το 38%, αντίστοιχα, αναγκάζεται να προμηθευτεί τα αναλώσιμα από ιδιωτικό φαρμακείο. Επίσης, οι πάσχοντες προμηθεύονται από συλλόγους ασθενών, φίλους, κοινωνικά φαρμακεία κ.ά..
Όπως τονίζεται στη μελέτη, αυτό συνεπάγεται κακό έλεγχο, κακή ρύθμιση, οικονομική επιβάρυνση του ιδίου και όλου του ΕΣΥ. Η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ προτείνει ως λύση, ακολουθώντας τον ΚΠΥ, να διατίθενται τα αναλώσιμα μέσω των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ, δεδομένου ότι ο Οργανισμός δεν έχει διαγωνισμούς και τα αποζημιώνει βάσει ποιότητας. Οπότε αποζημιώνει ποιοτικά προϊόντα, τα οποία θα μπορούσαν να λαμβάνονται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ.
Εμπόδια στην παρακολούθηση
Σε ότι αφορά τη συχνότητα παρακολούθησης από τον θεράποντα ιατρό, οι περισσότεροι απάντησαν στο μήνα ή στο τρίμηνο, το 15,9% απάντησε στο εξάμηνο, ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 6%-7% απάντησε πως έχει πάνω από 6 μήνες να δει το θεράποντα ιατρό του.
Ενδεικτική είναι η εικόνα στα ραντεβού των Διαβητολογικών Κέντρων και Ιατρείων, όπου 1 στα 5 ραντεβού γίνονται με καθυστέρηση. Οι λόγοι σχετίζονται κυρίως με τον έντονο συνωστισμό στους χώρους αναμονής των ιατρείων. Το πρόβλημα έχει ενταθεί ακόμη περισσότερο ένα χρόνο μετά τη μελέτη, καθώς έχουν κλείσει συνολικά σε όλη την Ελλάδα 5 Διαβητολογικά Ιατρεία και ειδικά στην Περιφέρεια.
Σύμφωνα με την Π.Ο.Σ.Σ.Α.Σ.ΔΙΑ., τα προβλήματα που αναδείχθηκαν πανελλαδικά μπορούν να βρουν λύση είτε άμεσα είτε έμμεσα, μέσα από ένα σωστά δομημένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο η Ομοσπονδία. έχει δουλέψει και προτείνει προς εφαρμογή, στον Υπουργό Υγείας κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη.
Photo: Shutterstock
