Χρειαζόμαστε συνθήκες που προσελκύουν επενδύσεις στην Ε&Α, έτσι ώστε η Ευρώπη να παραμείνει ανταγωνιστική, ενώ παράλληλα να επωφελείται από τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Γράφει ο Μιχάλης Χειμώνας*
Η διαθεσιμότητα καινοτόμων φαρμάκων και εμβολίων είναι καίριας σημασίας για όλους τους ασθενείς στην Ευρώπη. Στο επίκεντρο βρίσκονται, λοιπόν, πολιτικές που μπορούν να ενισχύσουν την πρόσβαση στην καινοτομία και οι Κυβερνήσεις όλων των χωρών θα πρέπει να ανασυγκροτήσουν και να ενισχύσουν τα συστήματα υγείας, λαμβάνοντας υπόψη τα μαθήματα που πήραμε από την πανδημία.
Ενίσχυση ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας μέσω της έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α)
Η πρόταση για την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής νομοθεσίας αποτελεί μια προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης, τη βελτίωση των αποτελεσμάτων των ασθενών και την ανάπτυξη του τομέα των βιοεπιστημών και της έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) των χωρών. Χρειαζόμαστε συνθήκες που προσελκύουν επενδύσεις στην Ε&Α, έτσι ώστε η Ευρώπη να παραμείνει ανταγωνιστική, ενώ παράλληλα να επωφελείται από τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Η Ευρώπη ανταγωνίζεται για επενδύσεις με τις ΗΠΑ, καθώς και με αναδυόμενες χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία. Οι τάσεις είναι ανησυχητικές: το 2002 οι ΗΠΑ δαπάνησαν 2 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα από την Ευρώπη για Ε&Α.· Για τα φαρμακευτικά προϊόντα προηγμένων θεραπειών, η δραστηριότητα των κλινικών δοκιμών είναι διπλάσια στις ΗΠΑ και σχεδόν τριπλάσια στην Κίνα από ό,τι στην Ευρώπη. Αποδεικνύεται ότι η Ευρώπη χρειάζεται πολιτικές που θα ενθαρρύνουν τις φαρμακευτικές εταιρείες να επενδύσουν στην Ευρώπη σε έρευνα και ανάπτυξη.
Οι προτάσεις της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής νομοθεσίας για τη μείωση της κανονιστικής προστασίας των δεδομένων (του οικοσυστήματος της πατέντας), θα έχουν, όμως, ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Αποδυναμώνοντας το υπάρχον πλαίσιο κινήτρων για την καινοτομία, την ίδια στιγμή που χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα παρέχουν πιο δελεαστικά κίνητρα για να προσελκύσουν επενδύσεις σε Ε&Α, τους δίνουμε την δυνατότητα να το καταφέρουν με μεγαλύτερη ευκολία. Έτσι, η Ευρώπη, και η κάθε της χώρα ξεχωριστά, τείνει να μετατραπεί από παραγωγός καινοτομίας σε απλό καταναλωτή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πρόσβαση των Ευρωπαίων ασθενών σε νέες και καινοτόμες θεραπείες, αλλά και για την Ευρωπαϊκή οικονομία. Σημειώνουμε ότι οι Έλληνες ασθενείς ήδη αντιμετωπίζουν μεγάλες καθυστερήσεις στην κανονική πρόσβαση σε νέες θεραπείες, οι οποίες φτάνουν τις 674 ημέρες. Θα πρέπει να ενισχύσουμε την πνευματική ιδιοκτησία (πατέντα) εάν θέλουμε να κλείσουμε το χάσμα στην Ασία και τις ΗΠΑ. Το θετικό είναι ότι η Ελληνική Πολιτεία έχει ήδη πάρει θέση να μην αλλάξει το υπάρχον πλαίσιο για τις πατέντες όπως έχουν πράξει και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ελλάδα έχουμε από τα πιο φθηνά πρωτότυπα φάρμακα.
Ενίσχυση κλινικών μελετών στην Ελλάδα
Ο ΣΦΕΕ διαχρονικά προσπαθεί να φέρει περισσότερες επενδύσεις μέσω κλινικών μελετών στην Ελλάδα. Για το σκοπό αυτό, όμως, θα πρέπει να εισαχθεί ένα νέο πρόγραμμα συμψηφισμού επενδύσεων με clawback (επιστροφές), αντίστοιχο εκείνου που λειτουργεί σήμερα στο πλαίσιο του RRF αλλά με αποκλειστική εστίαση στις επενδύσεις για κλινικές μελέτες. Τα κίνητρα θα πρέπει να προσαρμοστούν με τις τρέχουσες συνθήκες, όπως ξεχωριστό κονδύλι, αναγνώριση χρεώσεων από μητρικές εταιρείες σε επενδύσεις στην Ελλάδα και μεγαλύτερο ποσοστό απορρόφησης στο 50%. Ο στόχος μας τώρα πρέπει να είναι πώς η χώρα μας θα προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις σε Κλινικές Μελέτες, καθώς απορροφά μόλις €100εκ. σήμερα για τη διεξαγωγή κλινικών μελετών από τα €44 δις που επενδύονται στην Ευρώπη. Τα οφέλη των κλινικών μελετών είναι πολλαπλά, πρώτιστα για τους ασθενείς που συμμετέχουν σε αυτές, αλλά και για την οικονομία της χώρας και αυτό αποδεικνύεται από τον έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών για προσέλκυση κλινικών μελετών. Πιο συγκεκριμένα τα οφέλη είναι:
- Για τους ασθενείς: ταχεία και δωρεάν πρόσβαση σε νέες θεραπείες, φάρμακα και εργαστηριακές και διαγνωστικές εξετάσεις χωρίς καμία επιβάρυνση, συνεχής και υψηλού επιπέδου ιατρική παρακολούθηση.
- Ερευνητική τεχνογνωσία: Οι γιατροί που συμμετέχουν στις κλινικές μελέτες βελτιώνουν σημαντικά τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους γύρω από κάθε νόσημα, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται σημαντικά η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν στο σύνολο των ασθενών.
- Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης, με εξειδικευμένο επιστημονικό ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εκπαίδευσης.
*Ο Μιχάλης Χειμώνας είναι γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ).
