Ο προδιαβήτης είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλότερα από τα φυσιολογικά αλλά χαμηλότερα από ό,τι στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Περίπου το 10% των ατόμων με προδιαβήτη αναπτύσσουν σακχαρώδη διαβήτη κάθε χρόνο, ενώ συνδέεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής, συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, νεφρικής νόσου, περιφερικής νευροπάθειας (που συχνά προκαλεί αιμωδίες και πόνο στα πόδια) και προβλήματα με την όραση.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση στο JAMA Patient, ο προδιαβήτης επηρεάζει περίπου 1 στους 3 ενήλικες στις ΗΠΑ και περίπου 720 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Τα άτομα με προδιαβήτη συχνά δεν έχουν συμπτώματα, επομένως τα περισσότερα δεν ξέρουν και ότι πάσχουν από κάτι. Οι παράγοντες κινδύνου για προδιαβήτη περιλαμβάνουν ηλικία άνω των 45 ετών, παχυσαρκία, ανθυγιεινή διατροφή, μειωμένη φυσική δραστηριότητα, οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2, ιστορικό διαβήτη κύησης και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Η διάγνωση τίθεται είτε με γλυκόζης νηστείας 100-125 mg/dl ή με γλυκόζη 2 ώρες μετά από καμπύλη 140-200 mg/dl ή με επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c 5.7-6.4%. Οι σύγχρονες διεθνείς συστάσεις αναφέρουν ότι οι ενήλικες άνω των 35 ετών που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι θα πρέπει να ελέγχονται για προδιαβήτη με αιματολογικές εξετάσεις κάθε 3 έτη.
Πώς μπορεί να προληφθεί ο διαβήτης
Ο προδιαβήτης μπορεί να βελτιωθεί σε ορισμένα άτομα που υιοθετούν σοβαρές μακροπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους. Αυτές περιλαμβάνουν καθημερινή σωματική δραστηριότητα (ιδανικός στόχος 30 λεπτά άσκησης 5 ημέρες την εβδομάδα), υγιεινή διατροφή (λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως) και παρακολούθηση των μεγεθών των μερίδων, καθώς και εύρεση υποστήριξης για την υπέρβαση ψυχολογικών, κοινωνικών και άλλων εμποδίων. Τα άτομα με προδιαβήτη που χάνουν τουλάχιστον 5% με 7% του σωματικού τους βάρους μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Αν και κανένα φάρμακο δεν είναι επί του παρόντος εγκεκριμένο για τη θεραπεία του προδιαβήτη, ορισμένα άτομα με προδιαβήτη που έχουν και άλλες παθήσεις όπως αρτηριακή υπέρταση ή παχυσαρκία μπορεί να ωφεληθούν από φάρμακα όπως η μετφορμίνη ή τα ενέσιμα GLP-1RA.
Οι παρεμβάσεις της ΕΕ
Λόγω του μεγάλου επιπολασμού του προδιαβήτη και του διαβήτη σε αναπτυγμένες χώρες, όπως στις Ευρωπαϊκές, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί παρεμβάσεις στον πληθυσμό αυτό, όπως η “Care4Diabetes (C4D): Reducing the burden of non-communicable diseases by providing a multidisciplinary lifestyle treatment intervention for type 2 diabetes”. Η Ευρωπαϊκή αυτή κοινή δράση «Φροντίδα για το Διαβήτη» στοχεύει στη βελτίωση της υγείας των πολίτων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω προγραμμάτων που εστιάζουν στην αλλαγή του τρόπου ζωής και συγκεκριμένα στη διατροφή, στην άσκηση, στον ύπνο και στη διαχείριση του καθημερινού στρες. Ξεκίνησε το Φεβρουάριο 2023, έχει διάρκεια 36 μηνών και συμμετέχουν συνολικά 12 χώρες. Στην Ελλάδα αρμόδιος φορέας είναι 1η Υγειονομική́ Περιφέρεια Αττικής σε συνεργασία με τη Θεραπευτική Κλινική ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα.
«Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που περιγράφονται παραπάνω φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικές στην αναστροφή του προδιαβήτη και στην πρόληψη της εξέλιξης σε διαβήτη συγκριτικά με τα φάρμακα από μόνα τους», αναφέρουν οι Καθηγήτριες της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας) και Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) που παρουσιάζοντας τα κύρια στοιχεία τηςδημοσίευσης στο JAMA Patient Page.
.
