Σε υψηλά επίπεδα κινήθηκαν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοσοκομείων κατά τον πρώτο μήνα του έτους, συνεχίζοντας την πορεία που ακολούθησαν το 2023.
Σύμφωνα με το Δελτίο Μηνιαίων Στοιχείων Γενικής Κυβέρνησης, τον Ιανουάριο 2024, τα ληξιπρόθεσμα χρέη διαμορφώθηκαν στα 1.451 εκατ. ευρώ, έναντι των 1.319 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα, σημειώνοντας αύξηση 10%. Τον Ιανουάριο καταγράφηκε ρεκόρ δεκαετίας, καταρρίπτοντας εκείνο του Οκτωβρίου 2023, όταν για πρώτη φορά έσπασαν το «φράγμα» των 1.400 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, κατά το 2023 τα «φέσια» των νοσοκομείων κινήθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας, με την κορύφωση να καταγράφεται τον Οκτώβριο, που ανήλθαν στα 1.403 εκατ. ευρώ. Σε μηνιαία βάση, το προηγούμενο έτος διαμορφώθηκαν στα 1.277 εκατ. ευρώ, κατά μέσο όρο, από 1.033 εκατ. ευρώ το 2022, καταγράφοντας αύξηση 24%. Μάλιστα, το έτος «έκλεισε» με ληξιπρόθεσμα χρέη αυξημένα κατά 412 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2022, σημειώνοντας άνοδο της τάξης του 45%.
Αντίστοιχα, ωστόσο, σε επίπεδο ρεκόρ διαμορφώθηκαν και οι δαπάνες των νοσοκομείων του ΕΣΥ το προηγούμενο έτος, οι οποίες ανήλθαν σε 3.216 εκατ. ευρώ, με μια αύξηση της τάξης του 4.3%, σε σχέση με το 2022.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το «Σύστημα Επιχειρηματικής Ευφυΐας (Bi-Health) – Εισαγωγή Στοιχείων Μονάδων Υγείας» του υπουργείου Υγείας, το σύνολο των δαπανών των νοσοκομείων των επτά Υγειονομικών Περιφερειών της χώρας (ΥΠΕ), διαμορφώθηκε στα 3.216 εκατ. ευρώ, έναντι 3.082 εκατ. ευρώ το 2022. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει τις δαπάνες για υλικά και υπηρεσίες αλλά και για συγκεκριμένες κατηγορίες μισθοδοσίας, (όχι τη βασική).
Τα ληξιπρόθεσμα χρέη των νοσοκομείων συνιστούν ένα διαρκές ζήτημα για την Πολιτεία, με δεδομένες και τις δεσμεύσεις απέναντι στους Θεσμούς, τον καιρό των μνημονίων και της ενισχυμένης εποπτείας που ακολούθησε. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην τελευταία έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας για την Ελλάδα, εξέφρασε αυξημένη ανησυχία για το ζήτημα, για το οποίο έχει παραπέμψει τη χώρα μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Όπως επισημαίνει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στα ποσά των ληξιπρόθεσμων οφειλών συμπεριλαμβάνονται τα rebate (υποχρεωτικές εκπτώσεις) και clawbak (υποχρεωτικές επιστροφές) από την πλευρά των προμηθευτών, τα οποία δεν έχουν ακόμα συμψηφιστεί.
Μείωση μέσω της ΕΚΑΠΥ
Ανάχωμα στην ανοδική πορεία των ληξιπρόθεσμων χρεών αναμένεται να αποτελέσει η κεντρικοποίηση των προμηθειών των νοσοκομείων, μέσω της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ).
Η ΕΚΑΠΥ για το 2023 έχει αναλάβει ένα μέρος της δαπάνης που αντιστοιχεί σε προϋπολογισμό ύψους 200-220 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον πρόεδρό της, Άρη Αποστόλου, από τον Μάιο του 2023 που ξεκίνησε η νέα διαδικασία, η Αρχή δεν παράγει ληξιπρόθεσμα. Ήδη οι εξοφλήσεις γίνονται στις 90 ημέρες από την παραλαβή των τιμολογίων, έναντι των 10-12 μηνών, κατά την προηγούμενη περίοδο. Το αμέσως επόμενο διάστημα εκτιμάται ότι θα υπάρξει περαιτέρω μείωση στο χρόνο εξόφλησης, καθώς αφενός αποκτάται εμπειρία στη νέα διαδικασία, αφετέρου ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός και ξεκίνησε η σύμβαση για την υποστήριξη από ανάδοχο, ο οποίος θα βοηθήσει τόσο στο κομμάτι της μείωσης γραφειοκρατίας, λόγω όγκου παραστατικών (παραλαβή, αρχειοθέτηση κλπ) όσο και του ελέγχου, με τελικό στόχο να εντός του πρώτου εξαμήνου του 2024, η εξόφληση των τιμολογίων να γίνεται σε λιγότερο από 60 ημέρες.
Εάν τα Νοσοκομεία τηρήσουν την οδηγία του υπουργείου να πληρώνουν παλαιότερες οφειλές σε ποσοστό 20% των αγορών του μήνα αλλά και το σύνολο από τα τρέχοντα, εκτιμάται ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των Νοσοκομείων στο τέλος του χρόνου θα έχουν μειωθεί σημαντικά.
Στα «χέρια» της ΕΚΑΠΥ όλα τα φάρμακα
Μέχρι στιγμής, η ΕΚΑΠΥ διαχειρίζεται τις διαδικασίες προμήθειας φαρμάκων, που διενεργούνται κατόπιν διαγωνισμών που υλοποιεί η ΕΚΑΠΥ και συμφωνιών που συνάπτει η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Τιμών Φαρμάκων, και αφορούν κλειστούς ή ανοιχτούς προϋπολογισμούς, για τον εφοδιασμό των νοσοκομείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας και του Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου». Με ρύθμιση που περιλαμβάνεσαι στο ερανιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας, που τέθηκε σε διαβούλευση την Πέμπτη (7/3), στη διαχείρισή της περνάει το σύνολο των νοσοκομειακών φαρμάκων.
Με το άρθρο 25, η ΕΚΑΠΥ αναλαμβάνει και τον υπολογισμό και την επιβολή του clawback για το σύνολο της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ». Ειδικότερα, αναλαμβάνει τις διαδικασίες υπολογισμού του ποσού επιστροφής, ανά φαρμακευτική εταιρεία, για το σύνολο της φαρμακευτικής δαπάνης, το οποίο θα υπολογίζεται σε τριμηνιαία ή σε εξαμηνιαία βάση και θα συμψηφίζεται με ισόποσες οφειλές για την προμήθεια φαρμάκων. Με την έγκαιρη έκδοση του clawback αλλά και του rebate εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί σημαντική εξοικονόμηση σε επίπεδο ταμειακών ροών κάτι που επηρεάζει τα δημοσιονομικά μεγέθη του έτους.
