Έναν κρίσιμο πλην όμως υποεκτιμημένο παράγοντα για την καρδιαγγειακή υγεία αποτελεί ο θόρυβος, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα και -σε ορισμένες περιπτώσεις- ακόμα και στο θάνατο. Παράλληλα, σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τα καρδιαγγειακά νοσήματα συνιστά η ρύπανση του περιβάλλοντος και δεν είναι λίγες οι μελέτες οι οποίες οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα.
«Ο θόρυβος είναι πάρα πολύ σημαντικός παράγοντας. Ειδικά σε άτομα που ζουν σε περιοχές κοντά σε αεροδρόμια ή σε οδικές αρτηρίες με πάρα πολύ μεγάλη κίνηση των αυτοκινήτων, φαίνεται ότι επηρεάζει το παρασυμπαθητικό τους σύστημα, αυξάνει τις κατεχολαμίνες (σ.σ. κατηγορία ορμονών και νευροδιαβιβαστών που σχετίζονται με αυξημένη καρδιαγγειακή νοσηρότητα) και μπορεί να προκαλέσει αρρυθμίες καθώς και αιφνίδιο θάνατο, ιδιαίτερα σε άτομα με σύνδρομα όπως είναι το Short QT (σ.σ. σπάνια συγγενής διαταραχή που προκαλεί επικίνδυνες αρρυθμίες)», ανέφερε ο Καθηγητής Καρδιολογίας στο ΕΚΠΑ, Δημήτρης Τούσουλης, σε πρόσφατη ημερίδα του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ), που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των 100 χρόνων λειτουργίας του. Και πρόσθεσε:
«Ακούσατε πρόσφατα την περίπτωση μιας 23χρονης κοπέλας που πέθανε με το ξυπνητήρι. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η κοπέλα είχε κάποιο σύνδρομο QT και ο θάνατος προήλθε από το έντονο ξύπνημα, δηλαδή από το θόρυβο του ξυπνητηριού, που επέφερε αύξηση των κατεχολαμινών, η οποία προκάλεσε αρρυθμία που οδήγησε στο θάνατο».
Σημειώνεται ότι τα σύνδρομα QT (long και short) διαγιγνώσκονται κατά βάση από το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Ωστόσο, μερικές φορές σε ένα και μοναδικό ηλεκτροκαρδιογράφημα δεν είναι εμφανή και ίσως χρειάζεται 24ωρο ηλεκτροκαρδιογράφημα (holter ρυθμού) για να μπει η διάγνωση.
Όπως τόνισε ο καθηγητής, σύμφωνα με επιστημονική δημοσίευση του 2024, όσοι ζουν κοντά σε περιοχές με αυξημένο θόρυβο διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων. Όσον αφορά στο μηχανισμό, παλαιότερη δημοσίευση έχει δείξει ότι ο θόρυβος επηρεάζει το αγγειακό ενδοθήλιο, δημιουργεί φλεγμονή και μπορεί να προκαλέσει αθηρωμάτωση.
«Γι΄ αυτό το λόγο υπάρχουν σήμερα συστάσεις όσον αφορά στα επιτρεπόμενα όρια dB στα αεροδρόμια και στους δρόμους με μεγάλη κυκλοφορία. Όλα αυτά η πολιτεία πρέπει να τα λάβει σοβαρά υπόψη της, γιατί ο θόρυβος είναι πάρα πολύ σημαντικός παράγοντας για την καρδιαγγειακή υγεία», σημείωσε.
«Φονική» η ρύπανση του περιβάλλοντος
Ο κ. Τούσουλης αναφέρθηκε -μεταξύ άλλων- και στις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία της καρδιάς και των αγγείων, επισημαίνοντας ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις που σχετίζονται με αυτήν είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο, η περιφερική αρτηριοπάθεια, οι θρομβοεμβολές, οι αρρυθμίες, κυρίως η ισχαιμική νόσος και η καρδιακή ανεπάρκεια. «Όλες αυτές οι παθήσεις έχουν αυξηθεί, ως αποτέλεσμα της ρύπανσης του περιβάλλοντος», υπογράμμισε.
Mελέτες από την Κίνα έχουν δείξει ότι υπάρχει αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων και θνητότητας σε άτομα που είναι κοντά σε περιοχές με αυξημένη ρύπανση, με διοξείδιο του άνθρακα, μονοξείδιο του αζώτου και του θείου. Προς αυτήν την κατεύθυνση συνηγορεί και ελληνική μελέτη που έδειξε ότι υπάρχει αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος σε άτομα που ζουν σε περιοχές με μεγάλη κυκλοφοριακή συμφόρηση (traffic).
Ένα από τα πιο ρυπογόνα στοιχεία τα οποία επηρεάζουν την υγεία μας, οδηγώντας σε αυξημένη νόσο της καρδιάς αλλά και των πνευμόνων, είναι το diesel.
«Ελληνική μελέτη, που βραβεύτηκε στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Καρδιολογίας και δημοσιεύτηκε σε κορυφαίο περιοδικό, διαπίστωσε ότι η έκθεση στο diesel αυξάνει τη φλεγμονή στο σώμα και τη θρόμβωση και καταστρέφει το ενδοθήλιο, το οποίο είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για την καρδιαγγειακή υγεία», τόνισε ο Καθηγητής.
Σύνδεση με το μήκος των τελομερών
Ο κ. Τούσουλης ανέδειξε και τον κρίσιμο ρόλο που φαίνεται ότι διαδραματίζουν τα τελομερή στη σχέση ρύπανσης – καρδιαγγειακού κινδύνου. Τα τελομερή είναι τμήματα του DNA στο τέλος των χρωμοσωμάτων που προστατεύουν το γονιδίωμα ενός ανθρώπου. Με το πέρασμα του χρόνου και όσες περισσότερες φορές τα κύτταρα διαιρούνται μέσα στο σώμα, τόσο τα τελομερή μικραίνουν. Το μικρό μήκος των τελομερών στους ενηλίκους έχει σχετιστεί με διάφορα νοσήματα, μεταξύ των οποίων και τα καρδιαγγειακά καθώς και με πρόωρη θνησιμότητα. Όπως εξήγησε ο καθηγητής, το μήκος των τελομερών επηρεάζεται από το οξειδωτικό στρες, το οποίο έχει άμεση σχέση με τη ρύπανση του περιβάλλοντος. Από την άλλη πλευρά, το μικρό μήκος των τελομερών είναι ανεξάρτητος παράγοντας πρόγνωσης της κλινικής έκβασης των ασθενών με καρδιαγγειακά, ενώ το οξειδωτικό στρες είναι βασικός παράγοντας μείωσης του μήκους των τελομερών.
Αυτό αποδεικνύεται και από την Περιβαλλοντική Μελέτη του ΕΚΠΑ «Κορινθία», σύμφωνα με την οποίατα άτομα που ζουν σε περιοχές με αυξημένη ρύπανση είχαν μεγαλύτερο καρδιαγγειακό κίνδυνο, μέσω βλαβών του ενδοθηλίου και αθηρωμάτωσης στις καρωτίδες, σε σχέση με τα άτομα ίδιας ηλικίας που ζουν σε άλλες περιοχές.
«Δείξαμε τη στενή σχέση που έχει η ρύπανση με την αθηρωμάτωση και κατ΄ επέκταση τις επιπτώσεις της αθηρωμάτωσης, όπως είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου, η καρδιακή ανεπάρκεια και τα εγκεφαλικά επεισόδια. Μετρήσαμε και το μήκος των τελομερών και είδαμε ότι οι ασθενείς που είχαν μεγάλη αθηρωμάτωση είχαν και μικρότερο μήκος τελομερών. Δηλαδή, η ρύπανση ελαττώνει το μήκος των τελομερών και έτσι αυτοί οι άνθρωποι ζουν λιγότερα χρόνια», κατέληξε ο Καθηγητής.
