Μεγάλο αριθμό παραπόνων από χρόνιους πάσχοντες και πολίτες, λαμβάνει η Ένωση Ασθενών Ελλάδας, αναφορικά με υπέρμετρες οικονομικές επιβαρύνσεις, αθέμιτες κοστολογήσεις και εν γένει διαχείριση των ασθενών από ιδιώτες παρόχους συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ, μεταξύ άλλων και κατά τη διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων.
Οι πρακτικές αυτές, οι οποίες δείχνουν να αυξάνονται με εκθετικό ρυθμό, αποδίδονται στο ελλιπές ελεγκτικό πλαίσιο, με συνέπεια οι ασφαλισμένοι να μην έχουν επαρκή ενημέρωση για την κοστολόγησή τους από τις ιδιωτικές δομές και να μη διενεργούνται αποτελεσματικοί έλεγχοι των χρεώσεων. Μάλιστα, έχουν επισημανθεί επανειλημμένα και από τον Συνήγορο του Πολίτη, τόσο στην τελευταία Ετήσια Έκθεση για το 2023 όσο και σε ομιλίες εκπροσώπων της Αρχής σε ημερίδες της Ένωσης, που αφορούν στα δικαιώματα των ασθενών.
Η Ένωση Ασθενών τονίζει ότι τα παραπάνω, σε συνδυασμό με σειρά πρόσφατων νομοθετικών και λοιπών κανονιστικών μεταβολών, όπως η εφαρμογή της Υπουργικής Απόφασης (ΕΑΛΕ/Γ. Π. 43167/01.09.2022 (ΦΕΚ Β’ 4630) που αφορά στην υλοποίηση μέτρων ελέγχου της συνταγογράφησης και εκτέλεσης εργαστηριακών εξετάσεων, η συνταγογράφηση των σκιαγραφικών μέσων που χρησιμοποιούνται για απεικονιστικές εξετάσεις αποκλειστικά και μόνο από ιατρούς Ακτινολόγους και η χρέωση 1 ευρώ ανά παραπεμπτικό για την εκτέλεση διαγνωστικών εξετάσεων βιολογικών υλικών και 3 ευρώ ανά παραπεμπτικό για την εκτέλεση απεικονιστικών ελέγχων σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα (Άρθρο 25 Ν. 5102/2024) δημιουργούν επιπλέον πίεση στους χρονίως πάσχοντες και ιδίως σε άτομα με συννοσυρότητες, στους οικονομικά ασθενέστερους και χαμηλοσυνταξιούχους και κατοίκους περιοχών όπου οι δημόσιες δομές δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Οι καταγγελίες των πολιτών
Σύμφωνα με την Ένωση Ασθενών Ελλάδας, μεταξύ άλλων, έχουν αναφερθεί τα ακόλουθα:
• Μεγάλη δυσκολία εύρεσης ραντεβού σε διαγνωστικά κέντρα μέσω ΕΟΠΥΥ, στις περιπτώσεις που η χρέωση είναι μέσω παραπεμπτικού με συμμετοχή («με το ταμείο») και δεν πραγματοποιείται αποκλειστικά με ιδιωτική δαπάνη (, “οut of pocket”) δαπάνη. Τα ραντεβού μέσω ΕΟΠΥΥ μονίμως «είναι κλεισμένα» και μετατίθενται σε χρονικό διάστημα που συχνά ξεπερνά τον ένα μήνα, λόγω υποτιθέμενης πλήρωσης του αριθμού αυτών. Αντίθετα, σε περίπτωση που ο ασθενής προτίθεται να καταβάλει εξ ολοκλήρου το κόστος της εξέτασης, υπάρχει άμεση διαθεσιμότητα.
• Περιπτώσεις σε κάποιες περιοχές όπου κανένα διαγνωστικό δε δέχεται συνταγογραφημένη ακτινογραφία από τον ΕΟΠΥΥ και όλες γίνονται ιδία δαπάνη.
• Υπάρχουν επιπλέον χρεώσεις σε απεικονιστικές εξετάσεις (π.χ. Ακτινογραφία Θώρακος: τιμή παραπεμπτικού + συμμετοχή ασθενούς + έως και 15 ευρώ επιπλέον για την ψηφιακή / ψηφιοποιημένη εικόνα, ή για την εκτύπωση CD, ή για να κλείσει ένας ασθενής ραντεβού από το διαγνωστικό κέντρο)
• Έχει παρατηρηθεί στροφή εξεταζόμενων σε δημόσιες δομές (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας) για πραγματοποίηση εξετάσεων. Δυστυχώς, τα Νοσοκομεία όντως αδυνατούν να εξυπηρετήσουν μεγάλο αριθμό περιστατικών, λόγω φόρτου εργασίας. Τα Κέντρα Υγείας μπορούν να υποστηρίξουν συγκεκριμένο αριθμό ραντεβού, αλλά αυτό μόνο σε όσα διαθέτουν Ακτινολόγο ή Μικροβιολόγο – και συνήθως στα Κέντρα Υγείας είναι ένας σε κάθε ειδικότητα. Σύμφωνα με τους ασθενείς, η δημιουργία του πεδίου για ραντεβού για αιματολογικές εξετάσεις μέσω της εφαρμογής finddoctors.gov.gr αποτελεί αναμφίβολα θετικό βήμα που θα συμβάλει στην άμβλυνση του προβλήματος, ωστόσο, κρίνουν ότι πρέπει να εμπλουτιστεί και να εξελιχθεί, ώστε να περιλαμβάνει και νοσοκομεία αλλά και απεικονιστικές εξετάσεις.
• Σε διαγνωστικά όπου πραγματοποιούνται απεικονιστικές εξετάσεις με σκιαγραφικό, πέραν της επιπρόσθετης χρέωσης για τη συνταγογράφηση του σκιαγραφικού, ζήτημα το οποίο διευθετήθηκε μεν με την από 28.06.2024 εγκύκλιο του ΕΟΠΥΥ, η οποία αναφέρεται από πολίτες ότι δεν τηρείται παντού, έχουν αναφερθεί περιστατικά όπου επιβάλλεται επιπλέον χρέωση για παρουσία ιατρού στο χώρο (η οποία προβλέπεται από το νόμο), αλλά και για φλεβοκαθετήρα / φλεβοκέντηση.
• Σε περιπτώσεις όπου εξεταζόμενοι δικαιούνται να πραγματοποιήσουν εξετάσεις άνευ συμμετοχής, έχει ζητηθεί να προσκομίσουν απόφαση ΚΕΠΑ, για να βεβαιωθεί η πάθηση ή το ποσοστό αναπηρίας.
«Αντιλαμβανόμαστε ότι η ύπαρξη της σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στο πεδίο των διαγνωστικών εξετάσεων, η οποία εξυπηρετεί χιλιάδες πολίτες, παρέχοντας πολύτιμη πρόσβαση και ανακουφίζει τις δημόσιες δομές, προϋποθέτει την οικονομική βιωσιμότητα των ιδιωτικών δομών καθώς και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλές από αυτές τις δομές λόγω clawback και rebate, αλλά δεν είναι δυνατόν οι συνέπειες αυτής της δύσκολης εξίσωσης να μετακυλίονται στους ασθενείς και δη τους πιο αδύναμους οικονομικά, οι οποίοι επιβαρύνονται σε υπέρμετρο βαθμό από ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία και αντιμετωπίζουν από τα μεγαλύτερα ποσοστά καταστροφικών δαπανών στην Ευρώπη, αποτελώντας τον πλέον αδύναμο και ανυπεράσπιστο κύκλο της αλυσίδας», επισημαίνει η Ένωση.
Οι παρεμβάσεις που απαιτούνται
Οι ασθενείς τονίζουν ότι οι πρακτικές αμφίβολης νομιμότητας δεν γίνονται αποδεκτές, επισημαίνοντας ότι τόσο η Πολιτεία όσο και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη οφείλουν να προστατεύσουν τους ασθενείς και κάθε τυχόν χρέωση πρέπει να είναι ξεκάθαρη και προδιατυπωμένη με διαφάνεια.
Παράλληλα, κρίνουν αναγκαία την επίσπευση και ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εφαρμογής διαγνωστικών πρωτοκόλλων και κατευθυντήριων οδηγιών συνταγογράφησης, που θα συμβάλουν στον διαχωρισμό των παρεμβάσεων με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα από αστήρικτες, αναποτελεσματικές, επικίνδυνες και σπάταλες πρακτικές, στην ορθολογικότερη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων στον τομέα της Υγείας αλλά και τη μείωση των εξόδων των ασθενών μέσω της αποτροπής της τεχνητής ζήτησης. «Εξυπακούεται ότι για τη βέλτιστη αποτελεσματικότητα των ανωτέρω, απαιτείται η συμμετοχή των εκπροσώπων των ασθενών», υπογραμμίζει η Ένωση.
Τέλος, καλεί όλους τους κοινωνικούς εταίρους να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του Συστήματος Υγείας, διατηρώντας ωστόσο απαρέγκλιτη την πρόσβαση των ασθενών στις αναγκαίες και απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις. Μάλιστα, τονίζει ότι επιφυλάσσεται για κάθε νόμιμο δικαίωμα για την προάσπιση των ασθενών από τυχόν παράνομες ή αθέμιτες πρακτικές.
