Πραγματική επανάσταση έχουν φέρει τα φάρμακα νέας γενιάς στην αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας την τελευταία επταετία, καθώς στη φαρέτρα των γιατρών έχουν προστεθεί καινούργιες θεραπευτικές κατηγορίες φαρμάκων, που αφενός βελτιώνουν την επιβίωση και αφετέρου μειώνουν τις νοσηλείες. «Μερικά από αυτά τα είχαμε δει παλαιότερα να θεραπεύουν ικανοποιητικά ασθενείς με διαβήτη, αλλά πέρασαν και στην καρδιολογία με τις κλινικές μελέτες να δείχνουν πλέον ότι είναι σωτήρια για τους ασθενείς μας», δηλώνει σε συνέντευξη του στο Πρακτορείο FM o καθηγητής Καρδιολογίας- Επείγουσας Ιατρικής και πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης και Έρευνας της Καρδιακής Ανεπάρκειας (ΕΜΕΚΑ)Ιωάννης Παρίσης. Όπως φαίνεται όμως, την τελευταία επταετία στην Ελλάδα, δεν έχει βελτιωθεί μόνο η φαρμακευτική αγωγή για τους ασθενείς με το σύνδρομο της καρδιακής ανεπάρκειας, αλλά και η πρόσβαση τους στο δημόσιο σύστημα, καθώς από το 2017 έχει αναπτυχθεί Δίκτυο Ιατρείων Καρδιακής Ανεπάρκειας.
50 ενεργά ιατρεία Καρδιακής Ανεπάρκειας
«Αυτό το δίκτυο αφορά 76 ιατρεία, εκ των οποίων 50 λειτουργούν πολύ ενεργά. Είναι σε μεγάλα ή μικρά νοσοκομεία ακόμα και σε κάποια κέντρα υγείας και συμβάλλουν στη διαχείριση της καρδιακής ανεπάρκειας στην καθημερινότητα. Μέσα από αυτά αναπτύσσεται καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών, γιατί επιβάλλεται μία ενιαία πολιτική, γίνεται καλύτερη συμμόρφωση στις κατευθυντήριες οδηγίες και στις στρατηγικές πρόληψης». Πόσο έχουν βοηθήσει στη διαβίωση τους ασθενείς, και πόσο έχουν διευκολύνει την επαφή τους με το δημόσιο σύστημα, καθώς μεγάλο ζητούμενο στη συγκεκριμένη νόσο είναι η συχνή επαφή του ασθενούς με τον καρδιολόγο, ερωτάται ο κ. Παρίσης. «Ελάχιστα είναι τα ιδιωτικά που συμμετέχουν καθώς η συντριπτική πλειονότητα είναι δημόσια. Και ναι έχουν διευκολύνει τους ασθενείς. Καλύπτουν το κενό της Πρωτοβάθμιας, όπου δεν μπορεί κάποιος να έχει πρόσβαση. Αλλά ακόμα και η Πρωτοβάθμια μπορεί να παραπέμψει σε αυτά τα ιατρεία τους ασθενείς, έτσι ώστε να γίνουν πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, αλλά και θεραπείες».
Για ποιους λόγους έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια
Ο κ. Παρίσης παραχωρεί τη συνέντευξη με αφορμή το πρόσφατο 26ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καρδιακής Ανεπάρκειας, του οποίου και προήδρευσε. Στο συνέδριο συζητήθηκαν όλα τα τελευταία δεδομένα για την πανδημία που πλέον θεωρείται και μαστίζει ένα 10% του πληθυσμού άνω των 65, ενώ αφορά ένα 1- 2% του πληθυσμού κάτω από αυτή την ηλικία. Σύμφωνα μάλιστα με στατιστικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο εν λόγω συνέδριο, η θνητότητα είναι μεγαλύτερη από αυτή που παρατηρείται στις πιο βαριές μορφές καρκίνου. Τα τελευταία χρόνια το σύνδρομο αυξάνει δραματικά, γιατί 1. θεραπεύεται καλύτερα, οπότε επιβιώνουν περισσότερο οι ασθενείς 2. Η στεφανιαία νόσος που είναι από τις κυρίαρχες αιτίες, θεραπεύεται καλύτερα. Οι ασθενείς επιβιώνουν μετά από ένα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και τροφοδοτούν τη δεξαμενή των πασχόντων από καρδιακή ανεπάρκεια και 3. Ο πληθυσμός γηράσκει και η καρδιακή ανεπάρκεια συνάδει με την αύξηση της ηλικίας, αναφέρει ο διευθυντής της Πανεπιστημιακής κλινικής Επειγόντων Περιστατικών του ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ, για να επισημάνει στη συνέχεια ότι αυτό που έχει αλλάξει τις τελευταίες δεκαετίες είναι η πρόγνωση των ασθενών.
Μείωση της θνητότητας από 40% στο 20% στην πενταετία σε εξειδικευμένα κέντρα
«Η θνητότητα είναι περίπου 40% στην 5ετία, αλλά σε εξειδικευμένα κέντρα φτάνει το 20%, ενώ παλαιότερα αυτή η θνητότητα ήταν πολύ υψηλότερη. Ένα καινούργιο δεδομένο είναι ότι έχει αυξηθεί ο αριθμός των ασθενών με προχωρημένο στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας, δηλαδή ασθενείς που κάνουν δύο ή τρεις νοσηλείες κατ' έτος, εξαιτίας του συνδρόμου. Σε αυτό το στάδιο η θνητότητα φτάνει περίπου στο 50% το χρόνο. Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας η πρώιμη διάγνωση, έτσι ώστε να μην φτάσει ο ασθενής σε προχωρημένο στάδιο». Όσον αφορά το κλάσμα εξώθησης που είναι δείκτης του πόσο καλά η καρδιά συμμετέχει στην αιμάτωση των περιφερικών οργάνων και ιστών ο κ. Παρίσης αναφέρει ότι οι ασθενείς που έχουν κάτω από 40 έχουν μεγαλύτερη θνητότητα. Και όσοι έχουν άνω του 40, έχουν μικρότερη. «Οι τελευταίοι επειδή συνήθως είναι ηλικιωμένοι με συνοσηρότητες κάνουν πολλές νοσηλείες και σε αυτούς αυξάνει η μη καρδιαγγειακή θνητότητα».
Με κατάθλιψη το 20% των ασθενών- Λοιμώξεις και μη συμμόρφωση οι κύριες αιτίες νοσηλειών- Κρίσιμος ο εμβολιασμός
Η απορρύθμιση είναι ο βασικός παράγοντας των επανανοσηλειών. Σε τι οφείλεται συνήθως, ερωτάται ο καθηγητής. «Σύμφωνα και με ελληνικά δεδομένα, μία σημαντική αιτία είναι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού και κυρίως ιογενείς, από γρίπη, rsv, πνευμονιόκοκκο, covid. Για αυτό και οι εμβολιασμός είναι ένα πολύ καλό όπλο πρόληψης των λοιμώξεων, άρα και πρόληψης των εισαγωγών στο νοσοκομείο, και ακολούθως, πρόληψης κατανάλωσης πόρων του συστήματος. Άλλες σημαντικές αιτίες απορρύθμισης είναι η κακή συμμόρφωση των ασθενών στις διαιτητικές οδηγίες, αλλά και τη φαρμακευτική αγωγή, ενώ λόγω του χρόνιου νοσήματος, το 20% αυτών των ασθενών αναπτύσσει κατάθλιψη, η οποία επίσης οδηγεί σε κακή συμμόρφωση. Όμως, και η λήψη του αλατιού είναι μία πολύ συχνή αιτία απορρύθμισης που οδηγεί σε είσοδο των ασθενών στο νοσοκομείο». Σύμφωνα με τον κ. Παρίση, πέρα από τη στεφανιαία νόσο υπάρχουν και άλλες αιτιολογίες για την καρδιακή ανεπάρκεια που έχουν αναδυθεί τα τελευταία χρόνια, «όπως για παράδειγμα η μυοκαρδίτιδα, οι βαλβιδοπάθειες, η ασβεστοποιός στένωση της αορτής, αλλά και διάφορες άλλες πιο σπάνιες αιτίες όπως το σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς, το οποίο συνήθως είναι αναστρέψιμο, μετά την αρχική θεραπεία του, αν γίνει σωστά».
Μείωση της θνητότητας κατά 25% την επόμενη 25ετία με εξέταση αίματος για έγκαιρη διάγνωση -Αποζημιώνεται την τελευταία διετία και στην Ελλάδα
Όσον αφορά τις εξετάσεις υπάρχουν καινούργιες εξελίξεις και κυρίως αφορούν μετρήσιμες ουσίες στο αίμα όπως είναι τα νατριουρητικά πεπτίδια και κυρίως το λεγόμενο NT-proBNP,για τη διάγνωση και την παρακολούθηση θεραπείας των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Σύμφωνα με τον έγκριτο καρδιολόγο, αυτή η εξέταση ήταν διαθέσιμη από το 2004 στη χώρα μας, αποζημιώνεται όμως μόλις τα τελευταία 2 χρόνια (τρεις φορές το έτος). Κάτι που όπως επισημαίνει ο ειδικός αναμένεται να αυξήσει την χρήση της στην καθημερινή κλινική πράξη για την πρώιμη διάγνωση της νόσου. «Αυτό το μόριο βγαίνει από την ίδια την καρδιά όταν υπάρχει στρες στον καρδιακό μυ, που δημιουργεί η καρδιακή ανεπάρκεια. Απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος και το ανιχνεύουμε τόσο στο εργαστήριο, όσο και με φορητές παρακλίνιες συσκευές μέτρησης σε 5-10 λεπτά. Αυτή η εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην πρωτοβάθμια και στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών».
Το καλύτερο είναι το νωρίτερο
Όπως λέει ο κ. Παρίσης, πολλές καρδιολογικές εταιρείες και κράτη στηρίζουν εκστρατείες στην πρωτοβάθμια πάνω στα νάτριουρητικά πεπτίδια. «Το αγγλικό πρόγραμμα 25 action αναφέρεται στο γεγονός ότι η χρήση νατριουρητικών πεπτιδίων αναμένεται να μειώσει στην 25ετία κατά 25% τη θνητότητα των ασθενών, προβάλλοντας την πιο έγκαιρη διάγνωση και πιο έγκαιρη έναρξη θεραπείας. Και η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία στην εκστρατεία της, αναφέρει ότι αυτό το πεπτίδιο είναι «πεπτίδιο για τη ζωή» που μπορεί έγκαιρα να διαγνώσει το σύνδρομο, έτσι ώστε να γίνει και πιο έγκυρη η αντιμετώπισή του. Το καλύτερο στην καρδιακή ανεπάρκεια είναι το νωρίτερο. Νωρίτερα η διάγνωση, νωρίτερα θεραπεία, νωρίτερα η πρόληψη των ασθενών».
