«Όλα γίνονται για τον χαλκό», υπογράμμισε στο Reuters ένας διαχειριστής χαρτοφυλακίου της Tribeca Investment Partners. Και δεν έχει άδικο, καθότι η τιμή του έκανε ρεκόρ στη Σαγκάη και υψηλό δύο ετών στο χρηματιστήριο μετάλλων του Λονδίνου, ξεπερνώντας το ισχυρό φράγμα αντίστασης των 10.000 δολαρίων ο μετρικός τόνος. Και βέβαια, δεν είναι το μοναδικό εμπόρευμα που ακολουθεί την ανιούσα.
Η Goldman Sachs επεσήμανε χαρακτηριστικά ότι η τιμή του χαλκού βρίσκεται στους πρόποδες αυτού που σε τρία έως πέντε χρόνια θα γίνει Έβερεστ, ενώ πολλοί αναλυτές κάνουν λόγο για τη μεγαλύτερη bull market για τα εμπορεύματα από τη δεκαετία του 1970. Τι κρύβεται πίσω από την άνοδο αυτή; Βασικός παράγοντας, αν και όχι αποκλειστικός, είναι το ισχυρό δολάριο, καθώς τα περισσότερα εμπορεύματα αποτιμώνται σε αμερικανικό νόμισμα και όσο ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ παραμένει επίμονα υψηλός θα τροφοδοτεί την ισχύ του νομίσματος σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή.
Όμως, ένα ισχυρό δολάριο ασκεί πιέσεις και σε πολλά άλλα νομίσματα του πλανήτη, με την Bank of America να προειδοποιεί για την «απαρχή μίας χαοτικής εποχής» για τα ασιατικά νομίσματα, με το δολάριο να κινείται στο υψηλότερο επίπεδο από πέρυσι το Νοέμβριο οδεύοντας προς κέρδη για τέταρτο συναπτό τρίμηνο.
Πολύ περισσότερο, ένα ισχυρό δολάριο πολλαπλασιάζει τις πιέσεις προς τις οικονομίες οι οποίες αναγκάζονται να εισάγουν τις πρώτες ύλες, όπως εμπορεύματα και ενέργεια, που σημαίνει ότι μαζί με τα αγαθά θα εισάγουν και νέο κύμα πληθωρισμού, την ώρα που τα επιτόκια στις περισσότερες χώρες βρίσκονται ήδη σε υψηλά επίπεδα με ελάχιστα έως απαγορευτικά περιθώρια για νέες επιτοκιακές αυξήσεις για τη στήριξη των δικών τους νομισμάτων. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε συνεχή ανατροφοδότηση του πληθωρισμού, λαμβάνοντας ωστόσο και τις υπόλοιπες συνιστώσες του παγκόσμιου γεωπολιτικού περιβάλλοντος με τους δύο πολέμους, στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή, σε εξέλιξη.
Στα ύψη οι τιμές βασικών μετάλλων
Δεν είναι όμως μόνο ο χαλκός που παρουσιάζει εκρηκτική άνοδο και ο οποίος συνιστά μία ιδιαίτερη περίπτωση, καθώς υπάρχει ένα τεράστιο έλλειμμα στην αγορά που τείνει να γίνει ακόμη μεγαλύτερο, εν μέσω εκρηκτικής ζήτησης για χρήση στην ηλεκτροκίνηση και για εφαρμογές στην τεχνητή νοημοσύνη. Το φετινό έλλειμμα εκτιμάται στους 35.000 τόνους και τείνει να φθάσει τους 100.000 έως το 2025, καθώς η Κίνα - ο μεγαλύτερος παραγωγός αλλά και καταναλωτής χαλκού στον κόσμο - έχει περιορίσει τη βιομηχανική παραγωγή της εν μέσω της γενικότερης οικονομικής επιβράδυνσης και αρκετά ορυχεία χαλκού, κυρίως στην Χιλή, κλείνουν επειδή αρχίζουν να «γερνούν».
Τον τελευταίο μήνα, η τιμή του χαλκού έχει ενισχυθεί 12%, ενώ από τις αρχές του έτους έως σήμερα καταγράφει κέρδη άνω του 16%. Αντίστοιχα, η τιμή ψευδαργύρου έχει εκτιναχθεί 27% από τον Φεβρουάριο, η τιμή κασσίτερου 37% από το χαμηλό του Ιανουαρίου, ενώ του αλουμινίου σημειώνει άνοδο 19% από το χαμηλό του Φεβρουαρίου. Το νικέλιο είναι περίπου 18% υψηλότερα από τα επίπεδα που κινείτο στα τέλη Μαρτίου, ενώ το σιδηρομετάλλευμα καταγράφει κέρδη 20% τις τελευταίες 17 ημέρες που άρχισε να ανακάμπτει από τις φετινές απώλειες.
Ένα ισχυρό δολάριο καθιστά τα εμπορεύματα πολύ πιο ακριβά για τις χώρες που δεν χρησιμοποιούν δολάριο με αποτέλεσμα να επηρεάζεται το παγκόσμιο εμπόριο. Συνεπώς, ένα ισχυρό δολάριο μπορεί να δημιουργήσει πληθωριστικά κύματα σε ολόκληρο τον κόσμο - συμπεριλαμβανομένων των χωρών που δεν έχουν πολλές συναλλαγές με τις ΗΠΑ. Σε αυτή την περίπτωση, οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες μπορεί να χρειαστεί να προβούν σε δράση για την ισχύ του δολαρίου - επειδή ένα ισχυρό δολάριο στέλνει αυξήσεις τιμών απευθείας στις οικονομίες τους. Η μοναδική λύση για τις άλλες κεντρικές τράπεζες. είναι πιθανό να αυξήσουν τα επιτόκια, όπως έκανε η κεντρική τράπεζα της Ινδονησίας, για να μπορέσει να στηρίξει την ρουπία που βρίσκεται σε χαμηλό πολλών ετών.
Σε κλοιό πιέσεων πολλά νομίσματα
Στο «μάτι του κυκλώνα» βρίσκεται το γεν που έχει βουλιάξει στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1990 έναντι του δολαρίου, με τις ιαπωνικές αρχές να είναι προ των πυλών για να αγοράσουν γeν και να στηρίξουν την αξία του. Παρότι η Ιαπωνία τερμάτισε την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων το Μάρτιο, το χάσμα ανάμεσα στα ιαπωνικά και αμερικανικά κρατικά ομόλογα παραμένει τεράστιο και, όπως φαίνεται, έτσι θα παραμείνει για αρκετό ακόμη διάστημα, καθώς η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας που συνεδρίασε σήμερα δεν άλλαξε τόνο στη νομισματική πολιτική της κρατώντας ουσιαστικά το γεν εξασθενημένο.
Το γεν, με πτώση 9% φέτος, είναι το νόμισμα με την χειρότερη επίδοση μεταξύ των νομισμάτων των χωρών της Ομάδας G10. Eπίσης, το δολάριο έχει ενισχυθεί 7% έναντι του νοτιοκορεατικού γουόν τον τελευταίο μήνα, σε υψηλό έτους. Μάλιστα, η Bank of America δεν είναι αισιόδοξη για κανένα νόμισμα της Ασίας. Στην Ευρώπη, το ευρώ έχει υποχωρήσει περίπου 3% από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου, ενώ η σουηδική κορώνα καταγράφει απώλειες 8%.
Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες είναι αυτές που θεωρούνται ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε έντονες διακυμάνσεις των ισοτιμιών, καθώς το χρέος τους είναι σε δολάρια. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, μία άνοδος του δολαρίου κατά 10% μπορεί να οδηγήσει το ΑΕΠ των αναπτυσσόμενων οικονομιών σε πτώση 1,9% σε διάστημα ενός έτους, ενώ οι υπόλοιπες δυσμενείς επιδράσεις διαρκούν πάνω από δύο χρόνια. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι το 2022, σε αντίστοιχη ισχυροποίηση του δολαρίου, η Σρι Λάνκα αντιμετώπισε την χειρότερη οικονομική κρίση στην ιστορία της και τελικά οδηγήθηκε σε χρεοκοπία.
Γιατί ενισχύεται το δολάριο;
Ο βασικός λόγος είναι ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός που δημιουργεί «πονοκέφαλο» στην Fed. Η προοπτική μείωσης των επιτοκίων έχει μετατοπιστεί τώρα για Σεπτέμβριο στην καλύτερη περίπτωση, ενώ δεν αποκλείεται αυτό να συμβεί και μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου, οπότε απομακρύνεται και η προοπτική περισσότερων από μία επιτοκιακών μειώσεων για φέτος. Ενδεικτικά, τα νέα στοιχεία στοιχεία για τον πληθωρισμό, που έδειξαν ότι το κόστος στέγης και μεταφορών παραμένει άκρως υψηλό, επιβεβαιώνοντας τους φόβους των υπευθύνων χάραξης νομισματικής πολιτικής ότι ο πληθωρισμός, ειδικά στον κλάδο υπηρεσιών, ήρθε για να μείνει.
Ο δείκτης προσωπικών καταναλωτικών δαπανών αυξήθηκε το Μάρτιο στο 2,7% σε ετήσια βάση, λίγο υψηλότερα από το 2,6% που περίμεναν οι αναλυτές και από το 2,5% του Φεβρουαρίου, παρότι σε μηνιαία βάση η αύξηση παρέμεινε στάσιμη στο 0,3%. Ο συγκεκριμένος δείκτης παρακολουθείται στενά από την Fed για την πορεία των τιμών καταναλωτή και όπως δείχνουν τα στοιχεία εξακολουθεί να απέχει από το στόχο. Στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου, ο δείκτης ατομικών καταναλωτικών δαπανών - εξαιρουμένων τροφίμων και ενέργειας - αυξήθηκε στο 3,7% σε ετήσια βάση, από 1,8% του τέταρτου τριμήνου του 2023 αλλά και τις προβλέψεις για αύξηση 3,4%.
