Μεταξύ σοβαρού και αστείου, κορυφαίος τραπεζίτης μου έλεγε ότι… μαθαίνει να πιλοτάρει ελικόπτερο, καθώς μέσα στο προσεχές διάστημα είναι έτοιμος να ρίξει “helicopter money” στην αγορά.
Μέχρι εδώ καλά, και είναι προφανές ότι για να επανέλθει η οικονομία ικανοποιητικά και γρήγορα, χρειάζεται ζεστό χρήμα. Κάτι που ούτως ή άλλως έχει καταλάβει και προωθεί η ΕΚΤ, δίνοντας μαζική πρόσβαση σε φθηνή ρευστότητα.
Εντούτοις, υπάρχει ένα πολύ μεγάλο διακύβευμα, και αυτό δεν είναι άλλο από το πού θα πάνε τα λεφτά.
Αν είναι να πέσει χρήμα από το ελικόπτερο, αυτό πρέπει να φτάσει στους εργαζομένους των επιχειρήσεων και όχι να διακρατηθεί από τους επιχειρηματίες για αλλότριους σκοπούς
Όχι μόνο σε ποιες επιχειρήσεις θα κατευθυνθούν, αλλά κυρίως τι θα κάνουν οι επιχειρηματίες με αυτά τα χρήματα. Γιατί, αν είναι να δανειστούν για να δώσουν μέρισμα –όπως γινόταν στο παρελθόν- ή για να εξαγοράσουν μπιρ παρά τους πτωχευμένους ανταγωνιστές τους, κάναμε μια τρύπα στο νερό.
Όπως μου εξηγούσε άλλος κορυφαίος τραπεζίτης, η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μετά από μια δεκαετία κρίσης, τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν ανύπαρκτες καταθέσεις καθώς το όποιο «λίπος» είχε συσσωρευθεί τα καλά χρόνια εξανεμίστηκε σε μεγάλο βαθμό την περίοδο των μνημονίων.
Paycheck to paycheck
Αυτό σημαίνει, ότι –όπως λένε και στις Ηνωμένες Πολιτείες- ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων επιβιώνει αυτή τη στιγμή με τη λογική “paycheck to paycheck”. Παίρνει δηλαδή το μισθό του και τον έχει χαλάσει ολόκληρο μέχρι να πληρωθεί το επόμενο. Και, όπως έχει αποδειχθεί στο παρελθόν, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, «το paycheck to paycheck δεν αντέχει κρίσεις».
Επιπλέον, η δομή της ελληνικής οικονομίας και αγοράς εργασίας είναι τέτοια που δυστυχώς ευνοεί τη δημιουργία μακροχρόνια ανέργων. Δεν έχουμε τις μεγάλες βιομηχανίες που λειτουργούν ως «ακορντεόν», απολύοντας αλλά και προσλαμβάνοντας μαζικά εργαζομένους ανάλογα με την πορεία της οικονομίας. Η μικρομεσαία επιχείρηση που θα κλείσει λόγω κορονοϊού, δεν θα ανοίξει και μαζί της θα χαθούν –πιθανότατα οριστικά- οι θέσεις των εργαζομένων.
Ποια είναι η λύση για όλα αυτά; Η στοχευμένη διάθεση των κεφαλαίων, με προτεραιότητα τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Με άλλα λόγια, ένα “paycheck protection program” στο οποίο θα εξασφαλίζεται ότι η χρηματοδότηση, κρατική ή τραπεζική θα πηγαίνει στην πληρωμή των μισθών και των λειτουργικών εξόδων της εκάστοτε επιχείρησης. Και ότι προϋπόθεση για όλες τις ευεργετικές ρυθμίσεις θα είναι οι θέσεις εργασίας να διατηρηθούν στο ακέραιο και οι μισθοί να πληρώνονται στην ώρα τους.
Αν είναι να πέσει χρήμα από το ελικόπτερο, αυτό πρέπει να φτάσει στους εργαζομένους των επιχειρήσεων και όχι να διακρατηθεί από τους επιχειρηματίες για αλλότριους σκοπούς.
Μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε σε μια ανάκαμψη τύπου “V” ή “U” που σημαίνει ότι σε κάποιους μήνες η οικονομία μας θα πατά ξανά στα πόδια της και τα χρέη θα μπορούν να αποπληρωθούν. Αλλιώς μας περιμένει ένα μοντέλο “L”, το οποίο θα είναι πολύ χειρότερο από αυτά που βιώσαμε από το 2010 και μετά.
