Παρακολουθούσα χθες μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση για την αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών στην Αμερική κατά την περίοδο του κορονοϊού. Και το βασικό συμπέρασμα ήταν πως επιστρέφουμε προηγούμενα μοντέλα συμπεριφοράς, είτε αυτά αφορούν τις αγορές μας από τα σούπερ μάρκετ, είτε τη διατροφή μας, είτε την καθημερινότητά μας. Περιέγραφε δηλαδή μια τάση της λογικής “back to basics” την οποία έφερε ο κορονοϊός.
Μια τάση που έχει έρθει και στο πεδίο της οικονομίας, τόσο παγκοσμίως όσο και στη χώρα μας.
Ας αναλογιστούμε για παράδειγμα τον τουρισμό. Οι εποχές που μπαίναμε σε ένα αεροπλάνο και φεύγαμε για μικρά ή μεγάλα ταξίδια ανά τον κόσμο θα αργήσουν να επιστρέψουν. Και δεν μιλάω μόνο για οικονομικούς λόγους. Ακόμη και εκείνοι που μπορούν να διαθέσουν τα χρήματα, αφενός δεν μπορούν άμεσα να το κάνουν, αλλά και μόλις ανοίξουν ξανά τα αεροδρόμια είναι σίγουρο ότι θα το ξανασκεφθούν. Άρα, με ό,τι αυτό σημαίνει, επιστρέφουμε στον «παραδοσιακό», εσωτερικό τουρισμό, τουλάχιστον για το προσεχές χρονικό διάστημα.
Συναφής εξέλιξης είναι η κάθετη πτώση στη δημοφιλία του Airbnb και αντίστοιχα η επιστροφή στα «παραδοσιακά» ενοίκια. Το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα –και μέχρι νεωτέρας- έχουμε δει μαζική στροφή στη μακροχρόνια ενοικίαση έναντι των πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει άμεσο αντίκτυπο στο real estate ευρύτερα. Και πολλοί είναι εκείνοι που εκτιμούν ότι, σε ένα βαθμό, η συγκεκριμένη τάση ήρθε για να μείνει.
Αλλά και σε τραπεζικό επίπεδο, αυτό που βλέπουμε είναι μια στροφή στο παραδοσιακό banking. Βλέπουμε τράπεζες που εστιάζονται στο να δανείσουν επιχειρήσεις προκειμένου αυτές να καταφέρουν να επιβιώσουν και εν συνεχεία να λειτουργήσουν ομαλά στη νέα συγκυρία. Ο ρόλος των private equities, που στο παρελθόν είχαν «πάρει πάνω τους» πολλές εταιρικές χρηματοδοτήσεις θα είναι εξαιρετικά περιορισμένος, ενώ αντίστοιχα θα περάσει καιρός μέχρι να δούμε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου ή νέες εισαγωγές στα χρηματιστήρια.
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι και η οικονομία μπαίνει σε μια λογική “back to basics” για άγνωστο χρονικό διάστημα. Κάποιοι λένε ότι ζούμε μια παρένθεση λίγων μόνο μηνών ενώ άλλοι ότι τα νέα δεδομένα ήρθαν για να μείνουν.
Το μόνο σίγουρο είναι πως για το άμεσο μέλλον, στην καθημερινότητα αλλά και στο ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον θα βιώσουμε μια «επιστροφή στις ρίζες». Και κερδισμένοι θα είναι εκείνοι που άμεσα θα ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις, αλλάζοντας το μοντέλο λειτουργίας τους ή ακόμη και τη στόχευση της επιχείρησής τους.
