Κάτι λιγότερο από 2 εβδομάδες έχουν απομείνει για τη διεξαγωγή των εθνικών εκλογών στη Σκωτία την Πέμπτη, 6 Μαΐου, με το αποτέλεσμα της κάλπης να αναμένεται να καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τις δυνατότητες για ένα νέο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας της χώρας από τη Βρετανία, μετά από το τελευταίο δημοψήφισμα του 2014.
Με δεδομένο το υψηλότατο ποσοστών επιθυμίας των Σκωτσέζων για παραμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση (62% κατά του Brexit στο δημοψήφισμα του 2016) και εν όψει των εκλογών, επανέρχεται το ενδεχόμενο για το εάν και πόσο κοντά θα μπορούσε να βρίσκεται η ανεξαρτησία της χώρας από το Ηνωμένο Βασίλειο και η αυτόνομη είσοδος της Σκωτίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το εκλογικό σύστημα
Οι εκλογές στη Σκωτία διεξάγονται με ένα μεικτό σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης, συνδυάζοντας την ψήφο σε "μονοεδρικές" και "πολυεδρικές" περιφέρειες. 73 μέλη του κοινοβουλίου της Σκωτίας εκλέγονται ανά μονοεδρική εκλογική περιφέρεια με το παραδοσιακό σύστημα "FPP" ("Ο πρώτος που περνάει το φανάρι"), δηλαδή ο πρώτος σε ψήφους παίρνει και την έδρα. Οι υπόλοιπες 56 θέσεις εκλέγονται μέσω πολυεδρικών περιφερειών με το σύστημα της εκλογικής λίστας. Κάθε εκλογέας λαμβάνει δύο ψηφοδέλτια, ένα για να ψηφίσει έναν μεμονωμένο υποψήφιο και ένα για να διαλέξει από κομματική λίστα. Αφού μετρηθούν πρώτα οι μεμονωμένες ψήφοι και βγουν οι έδρες, στη συνέχεια μετριούνται οι ψήφοι από τις λίστες και γίνεται εκ νέου κατανομή των υπόλοιπων εδρών με βάση το ποσοστό που εξέλαβε κάθε λίστα στην εκάστοτε περιφέρεια και σε συνδυασμό με το αποτέλεσμα στις μονοεδρικές. Το ελαφρώς περίπλοκο σύστημα της Σκωτίας, βοηθά τα μικρότερα κόμματα που υποεκπροσωπούνται στις μονοεδρικές, να διατηρούν εκπροσώπους στο Κοινοβούλιο της Σκωτίας. Το αποτέλεσμα της πολυπλοκότητας αυτής, σύμφωνα με την ανάλυση της τράπεζας Berenberg, είναι να δυσκολεύει το έργο των δημοσκοπήσεων για την ασφαλή πρόβλεψη των εκλογικών αποτελεσμάτων.
.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Εν όψει των εκλογών, το σημερινό κυβερνών Εθνικό Κόμμα Σκωτίας (SNP) και η επικεφαλής του και νυν πρωθυπουργός της χώρας, Νίκολα Στέρτζον, αναμένεται να λάβουν το 49% της γενικής ψήφου και το 39% από τις περιφερειακές ψήφους. Στις εθνικές εκλογές του 2016, το SNP κέρδισε 63 έδρες, 2 μακριά από την πλειοψηφία που χρειαζόταν στο κοινοβούλιο, πλειοψηφία την οποία εξασφάλισε με τη συνεργασία του με τον κόμμα των Πράσινων, που τάσσεται και αυτό υπέρ της ανεξαρτησίας από το ΗΒ.
Σημειώνεται πως τα ποσοστά του SNP σημειώνουν σημαντική πτώση στις έρευνες της κοινής γνώμης τις τελευταίες εβδομάδες, θέτοντας εν αμφιβόλω το εάν το κόμμα της κ. Στέρτζον θα μπορούσε να εξασφαλίσει το «μαγικό αριθμό» των 65 εδρών για την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
«Κλειδί» η απήχηση των μικρότερων κομμάτων
Σε περίπτωση που το SNP δεν καταφέρει να εξασφαλίσει την πλειοψηφία, αναμένεται να στραφεί εκ νέου στο κόμμα των Πρασίνων, το οποίο οι δημοσκοπήσεις δίνουν ποσοστά που θα μπορούσαν να το φέρουν κοντά στην εκλογική δύναμη του 2016 (με 6 βουλευτές).
Εναλλακτική συνεργασίας με το SNΡ θα μπορούσε να αποτελέσει και το νεοπαγές κόμμα Alba, του πρώην ηγέτη του SNP, Άλεξ Σάλμοντ, το οποίο τάσσεται και αυτό υπέρ της ανεξαρτησίας της Σκωτίας και το οποίο θα κατέλθει στις εκλογές μόνο για τις περιφερειακές ψήφους. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν ποσοστά κοντά στο 3% για το Alba.
Όπως αναφέρει η Berenberg, τρία είναι τα βασικά σενάρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανεξαρτησία της Σκωτίας από το ΗΒ το επόμενο χρονικό διάστημα.
1. Αρχικά, τα κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας να κερδίσουν στις εκλογές της 6ης Μαΐου, πιθανό αλλά όχι σίγουρο ενδεχόμενο.
2. Στη συνέχεια, το κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου να εγκρίνει τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος, σενάριο που δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες.
3. Οι Σκωτσέζοι υπέρ της ανεξαρτησίας θα πρέπει να κερδίσουν στην κάλπη το δημοψήφισμα, που είχε αποφανθεί υπέρ της παραμονής της χώρας στο ΗΒ με 55,3% υπέρ και 44,7% στο δημοψήφισμα του 2014.
Η Berenberg σημειώνει πως παρόλο που υπάρχει πιθανότητα για μεγάλο «θόρυβο» από τη Σκωτία, το ενδεχόμενο αποχώρησης της χώρας από το ΗΒ παραμένει χαμηλό.
Οι επιλογές του Λονδίνου
Μετά το αποτέλεσμα των σκωτσέζικων εκλογών, ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον θα μια δύσκολη επιλογή για τα αιτήματα του Εδιμβούργου, εάν τα κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας κερδίσουν στις κάλπες της 6ης Μαΐου και ζητήσουν από το Λονδίνο ένα νέο δημοψήφισμα.
Ο Τζόνσον θα μπορούσε να ενδώσει στο αίτημα και να εγκρίνει το δημοψήφισμα, επιλογή που μάλλον είναι χαμηλού ρίσκου, δεδομένου πως οι δημοσκοπήσεις στη Σκωτία δείχνουν πως δεν προβλέπεται αλλαγή του αποτελέσματος για αποχώρηση από το ΗΒ.
Η κυβέρνηση του Τζόνσον θα μπορούσε να ζητήσει από το βρετανικό κοινοβούλιο να μην στηρίξει το αίτημα για δημοψήφισμα στη Σκωτία, με βάση την πλειοψηφία που έχει ο πρωθυπουργός στη Βουλή των Κοινοτήτων του Λονδίνου. Σε νομική προσφυγή του Εδιμβούργου κατά του βρετανικού κοινοβουλίου, ο Τζόνσον θα μπορούσε να στραφεί στο Ανώτατο Δικαστήριο του ΗΒ ώστε να καταπέσει το αίτημα της Σκωτίας για ένα νέο δημοψήφισμα.
Σύμφωνα με την Berenberg, ο Τζόνσον θα επιλέξει τη δεύτερη επιλογή, έχοντας στα υπόψιν του την εμπειρία του δημοψηφίσματος για το Brexit και το πως η τελική ψήφος για έξοδος του ΗΒ από την Ευρωπαϊκή Ένωση διέψευσε τις δημοσκοπήσεις του 2016 και τις εκτιμήσεις του τότε Βρετανού πρωθυπουργού, Ντέιβιντ Κάμερον, για παραμονή στην ΕΕ.
