Ας ξανασυστηθούμε με τον Βόλο.
Τσίπουρο και μια μεγάλη γκάμα από μεζέδες, μπαράκια γεμάτα φοιτητόκοσμο και ντόπιους, ένα πεζοδρομημένο λιμάνι που σφύζει από ζωή και κτήρια βιομηχανικού παρελθόντος που πρωταγωνιστούν στην καθημερινότητα, είναι μερικά από τα στοιχεία που συνθέτουν τον σύγχρονο αέρα μιας πόλης, η οποία αγκαλιάζει την ιστορία της και γίνεται ο προορισμός, αντί για ένα απλό σημείο εκκίνησης.
Λίγο πιο πάνω, τα χωριά του Πηλίου έρχονται να προσθέσουν στη λίστα τα δικά τους «διαμαντάκια» με το μονοπάτι των Κενταύρων, ένα «μπαλκόνι με θέα» για καφέ και φαγητό, αλλά και με τοπικά superfood προϊόντα που έρχονται στο προσκήνιο.
Ο Βόλος ξανασυστήνεται στον επισκέπτη και είναι τυχερός, γιατί καταφέρνει να «σπάσει» το παλιό, κλασικό δίλημμα «βουνό ή θάλασσα;», δίνοντας την τέλεια λύση στους αναποφάσιστους και στις παρέες που κανείς δεν θέλει να συμβιβαστεί.
Σύμφωνα με την Αντιδήμαρχο Τουρισμού Γεωργία Μποντού Τοκαλή, ο Δήμος Βόλου επιχειρεί να αναζωογονήσει την τουριστική του ανάπτυξη και στηρίζει το νέο του πρόγραμμα πάνω σε 4 κύριους πυλώνες: πολιτισμός, γαστρονομία, πεζοπορικός και θαλάσσιος τουρισμός. Ας δούμε μερικά από τα πράγματα που περιλαμβάνουν.
Η Αργώ, η βιομηχανική ιστορία και ο ντε Κίρικο
Φτάνοντας στον Βόλο ένα από τα πρώτα πράγματα που βλέπει κανείς στο λιμάνι είναι η «Αργώ», ένα εντυπωσιακό μεταλλικό ομοίωμα του πλοίου στο οποίο επιβιβάστηκαν οι Αργοναύτες, με κατεύθυνση την Κολχίδα και στόχο να πάρουν το χρυσόμαλλο δέρας, κατά την ελληνική μυθολογία.
Είναι το σύμβολο της πόλης και μας δίνει μια ιδέα για το τι θα μπορεί να δει κανείς στο - μελλοντικό - πρωτοποριακό μουσείο της «Αργούς» και της Αργοναυτικής Εκστρατείας, τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν τον Φεβρουάριο. Το έργο έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση 14 εκατ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και ευρωπαϊκά προγράμματα, και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα σε 36 μήνες, δίνοντας στον Βόλο μια άλλη δυναμική στον τομέα του πολιτισμού.
Ξεκινώντας απο εκεί, ο επισκέπτης μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα των ντόπιων και να περπατήσει την «περαντζάδα» της πόλης, όπως λέγονται συχνά τα 3 πεζοδρομημένα χιλιόμετρα της παραλίας του Βόλου. Χωρίς αυτοκίνητα, εδώ συναντά κανείς μόνο πεζούς και ποδηλάτες που απολαμβάνουν, από τη μια πλευρά, τη θάλασσα για χαλαρές βόλτες και από την άλλη, τα μαγαζιά της πόλης και την ζωντάνια που προσφέρουν.
Περίπου στα μισά του πεζόδρομου συναντά κανείς το επιβλητικό κτήριο Παπαστράτου, το οποίο κάποτε στέγαζε τις καπναποθήκες της ιστορικής καπνοβιομηχανίας και είναι πλέον σημείο αναφοράς, καθώς στεγάζει γραφεία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Τις δεκαετίες του '20 - '30, ο Βόλος ήταν το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο και το μεγαλύτερο λιμάνι σε ολόκληρη την Ελλάδα. Οι άνθρωποι της περιοχής έχτισαν τα σπίτια τους δίπλα στα εργοστάσια υφαντικής, καπνοβιομηχανίας, τροφίμων και μεταλλουργίας για λόγους «εξυπηρέτησης», και η στενή αυτή συνύπαρξη δημιούργησε ένα μοναδικό χαρακτηριστικό αστικής δομής, που σπάνια συναντάνται αλλού.
Άλλωστε, η βιομηχανική ιστορία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της πόλης, με την βιομηχανική αρχιτεκτονική να προσδίδει, αντί να αφαιρεί από την ομορφιά της. Και μια εξαιρετική περίπτωση ενός αναπάντεχου θεματικού τουρισμού.
Συνολικά, ο Βόλος μετράει πενήντα δύο μεγάλα εργοστάσια, από τα οποία περίπου τα 30 έχουν αλλάξει χρήση και έχουν ενσωματωθεί στη σύγχρονη αστική ζωή. Μερικά από αυτά είναι η καπναποθήκη Παπάντου, η οποία στεγάζει το Μουσείο της Πόλης του Βόλου, η καπναποθήκη Σπίρερ η οποία στεγάζει την Πολεοδομία και το εργοστάσιο κεραμοποιίας - πλινθοποιίας Τσαλαπάτα, το οποίο έχει μετατραπεί σε πολυχώρο πολιτισμού.
Ιδιαίτερο πολιτιστικό ενδιαφέρον έχει και το Κέντρο Τέχνης Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, το οποίο οφείλει την ονομασία του στον σπουδαίο Ιταλό ζωγράφο, που γεννήθηκε στον Βόλο το 1888 και φιλοξενεί έργα Ελλήνων καλλιτεχνών της συλλογής του Βολιώτη καπνεμπόρου Αλέκου Δάμτσα. Ενώ στον σιδηροδρομικό σταθμό μπορεί να θαυμάσει κανείς τα σχέδια του Ιταλού μηχανικού Εβαρίστο ντε Κίρικο, πατέρα του διάσημου ζωγράφου.
Ώρα για τσίπουρο, μεζέ και παραδοσιακή μπατζίνα
Η παράδοση των τσιπουράδικων στον Βόλο «μετράει» περίπου 100 χρόνια, όταν περίπου 13.000 Μικρασιάτες εγκαταστάθηκαν εκεί, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, τον Σεπτέμβριο του 1922. Οι πρόσφυγες που έγιναν εργατικά χέρια στα εργοστάσια της πόλης, συνήθιζαν να πηγαίνουν για ένα μικρό ποτήρι με τσίπουρο και μια «μπουκιά» στο διάλειμμα της δουλειάς για να πάρουν δύναμη και να μπορέσουν έπειτα να συνεχίσουν τη μέρα τους.
Όμως ήταν το «ποτηράκι» του τσίπουρου που είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο και όχι το φαγητό. Ο θαλασσινός μεζές ήταν απλά μια υποστηρικτική παρουσία που συνόδευε το ποτό, για να μην «πιάσει» τους εργάτες. Σήμερα, αυτή η παράδοση συνεχίζεται στα περισσότερα τσιπουράδικα της πόλης, τα οποία σερβίρουν τοπικούς μεζέδες «έκπληξη» για να συνοδεύσουν το τσίπουρο, το οποίο πλέον σερβίρεται σε ατομικά μπουκαλάκια των 25 ml.
Ο σεφ Γρηγόρης Χέλμης ιδιοκτήτης του φημησμένου τσιπουράδικου Μεζέν, λίγο πάνω από το λιμάνι του Βόλου, εξηγεί πως τα τσιπουράδικα της πόλης δεν είναι γαστρονομία, καθώς βρίσκονται πιο κοντά στη λογική ενός μπαρ. Εδώ έρχεται κανείς για το τσίπουρο και «για να μην τον κόψει το ποτό, τρώει και λίγο φαγητό», με μοτίβο το «γουλιά - μπουκιά - κουβέντα, γουλιά - μπουκιά - κουβέντα και πάλι από την αρχή».
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Δήμος του Βόλου έχει ήδη κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για να εντάξει το θεσμό των τσιπουράδικων στο εθνικό ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, με τα αποτελέσματα να αναμένονται στις αρχές του 2023.
Βέβαια, αν κάποιος θέλει να γευτεί το τσίπουρο από την «πηγή» του, μπορεί να επισκεφτεί μια αποσταγματοποιία, όπως αυτή του Νίκου Τοκαλή, ενός γεωπόνου / αμπελουργού στην κοντινή Νέα Αγχίαλο, όπου μπορεί να βρει κανείς τσίπουρο βιολογικής γεωργίας με διπλή απόσταξη και να αποκτήσει περισσότερες γνώσεις για τα χαρακτηριστικά της γεύσης και τη διαδικασία παρασκευής του. Άλλωστε η Νέα Αγχίαλος είναι ζώνη ΟΠΑΠ με πλούσιους αμπελώνες.
Παράλληλα, η περιοχή έχει και ενεργή δράση στον τομέα του «γαστρονομικού πολιτισμού». Όπως εξηγεί η πρόεδρος του Συλλόγου Οξυωτών Νέας Αγχιάλου, Βασιλική Λύτρα, στην περιοχή αυτή υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για αναβίωση της παραδοσιακής κουζίνας. Μάλιστα, ο Σύλλογος έχει δρομολογήσει μια σειρά από σεμινάρια και μαθήματα, ώστε η ντόπια νέα γενιά - και φυσικά όσοι επισκέπτες ενδιαφέρονται - να μάθουν τις παλιές συνταγές, όπως είναι η τοπική μπατζίνα. (Περισσότερες πληροφορίες θα βει κανείς στα κοινωνικά δίκτυα του Συλλόγου.)
Πάμε μια βόλτα στον βουνό
Ο πεζοπορικός τουρισμός είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες στο νέο πρόγραμμα του Δήμου Βόλου και αφορά κυρίως στην περιοχή του Πηλίου, καθώς η Πορταριά, η Μακρυνίτσα και τα γύρω χωριά προσφέρουν αμέτρητες επιλογές μονοπατιών πεζοπορίας.
Ήδη, έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια σηματοδότησης όλων των πεζοπορικών μονοπατιών με πρωτοβουλία του Δήμου, ώστε ο επισκέπτης να γνωρίζει τόσο το επίπεδο δυσκολίας, όσο και τον χρόνο που θα χρειαστεί για να το περπατήσει. Ειδικά, για την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού υπάρχουν σύντομες διαδρομές που λειτουργούν ως «βόλτα» και δεν απαιτούν κανενός είδους εξοπλισμό, προσφέροντας στον επισκέπτη τη δυνατότητα να απολαύσει την πλούσια βλάστηση και το τρεχούμενο νερό, την ώρα που απλά κινείται προς τον επόμενο προορισμό του.
Ένα από αυτά είναι το «Μονοπάτι των Κενταύρων», το οποίο ξεκινάει από την πλατεία της Αδάμενας για να φτάσει στην Πηγή της Μάνας, μετά από 40 λεπτά πορείας μικρής δυσκολίας, μέσα σε ένα καταπράσινο δάσος. Κατά την Ελληνική μυθολογία αυτή η περιοχή αυτή ήταν η θερινή κατοικία των θεών και πατρίδα των Κενταύρων, από όπου και πήρε το όνομα του το μονοπάτι!
Ακόμα ένα από τα σημεία που αξίζει να επισκεφτεί κανείς στην Πορταριά είναι ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Πορταρέας, ο οποίος διατηρεί μέχρι και σήμερα τμήματα από τις σπάνιες τοιχογραφίες του 16ου αιώνα με τον «βίο της Θεομήτορος».
Μάλιστα, λέγεται πως το χωριό οφείλει το όνομα του στο βυζαντινό μονίδριο της Παναγίας Πορταρέας, πάνω στο οποίο χτίστηκε ο ξυλόστεγος ναΐσκος. Οι εργασίες συντήρησης απέδειξαν ότι διασώζονται τμήματα της τοιχοποιίας από τον αρχικό βυζαντινό ναό του 13ου αι., στα χαμηλά μέρη της βόρειας, νότιας και ανατολικής πλευράς.
Λίγα λεπτά μακριά, η Μακρινίτσα ή Μακρυνίτσα, έχει τον... τιμητικό τίτλο «το μπαλκόνι του Πηλίου» και φημίζεται για την χαρακτηριστική πηλιορείτικη αρχιτεκτονική, την εξαιρετική θέα και τις παραδοσιακές γεύσεις που προσφέρει.
Κάνοντας μια βόλτα στο χωριό, ο επισκέπτης μπορεί να βρει μια πλούσια ποικιλία από παραδοσιακά χειροποίητα γλυκά του κουταλιού, όπως μηλαράκι και κάστανο, βότανα από την βιοποικιλότητα της περιοχής, όπως τσάι του βουνού και ρίγανη, αλλά και βάζα γεμάτα τσιτσίραβλα σε άλμη, ένα κορυφαίο παραδοσιακό πηλιορείτικο έδεσμα
Ενώ για τους φιλότεχνους, στο ιστορικό διατηρητέο καφενείο «Ο Θεόφιλος» μια μεγάλη τοιχογραφία του Έλληνα ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ καλύπτει ολόκληρο τον ένα τοίχο. Σε κοινή θέα και όχι μέσα σε κάποιο μουσείο, ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει την τοπική κουζίνα, υπό το βλέμμα του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης, Αντώνη Κατσαντώνη.
Και μια βόλτα στη θάλασσα
Αναπόσπαστο κομμάτι του Βόλου, ο παγασητικός κόλπος, αποκτά πιο σημαντικό ρόλο στο κομμάτι του τουρισμού και αλλάζει την εικόνα του ως ένα σημείο εκκίνησης προς άλλους προορισμούς. Πλέον, στόχος είναι οι - όλο και πιο δημοφιλείς ιδιωτικές ιστιοπλοϊκές κρουαζιέρες - να γίνουν round trip και να επιστρέφουν στην πόλη του Βόλου.
Αξίζει να αναφέρουμε πως τον περσινό Οκτώβριο έγινε η αρχή για να ενισχυθεί η δραστηριότητα στο θαλάσσιο κομμάτι της περιοχής και εγκαινιάστηκε το 1ο Φεστιβάλ Yachting στον Βόλο, με τη συμμετοχή περισσότερων από 50 εκθετών. Στις αρχές του Μαΐου διεξάχθηκε μετά τιμών και το «2o Φεστιβάλ Yachting Volos: Θαλάσσιος Τουρισμός και Γαστρονομία». Όπως δήλωσε σχετικά η αντιδήμαρχος κ. Γ. Μποντού Τοκαλή: «Η ανάπτυξη του γιότινγκ και του θαλάσσιου τουρισμού αποτελεί προτεραιότητα για το Δήμο, καθώς αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη για την τοπική οικονομία».
Είτε πρόκειται για ιδιωτικές κρουαζιέρες στις μαγευτικές παραλίες του Παγασητικού κόλπου, τα γραφικά χωριά και το νησί Τρίκερι, είτε για πιο μακρινές διαδρομές προς τις Σποράδες, όσοι ενδιαφέρονται για ενοικίαση σκαφών μπορούν να απευθυνθούν στην Ένωση Πλοιοκτητών Επαγγελματικών Τουριστικών Σκαφών Θεσσαλίας ΑΡΓΩ, η οποία διαθέτει έναν ενισχυμένο στόλο, με πληθώρα επιλογών, για ταξίδια αναψυχής και... «μαθήματα» ιστιοπλοϊας στα νερά του θρυλικού Ιάσωνα.
Είναι δύσκολο να ορίσει κανείς ένα κοινό «στόχο», το είδος των επισκεπτών που θέλει να προσεγγίσει ο Δήμος του Βόλου με το νέο του τουριστικό πρόγραμμα, και αυτο συμβαίνει όχι επειδή δεν έχει καθαρό όραμα, αλλά γιατί οι επιλογές που προσφέρει η περιοχή είναι τόσες πολλές και τόσο διαφορετικές μεταξύ τους που θα μπορούσαμε απλά να συνεχίσουμε να απαρριθμούμε είδη θεματικού τουρισμού.
Η κυρία Τοκαλή το είπε με τον πιο απλό τρόπο και ίσως αυτό αρκεί. «Ο Βόλος θέλει οι επισκέπτες του να είναι ταξιδιώτες και όχι τουρίστες».
Δείτε το φωτογραφικό gallery: