Μετά από μέρες πολιτικής αναταραχής, ο Μάριο Ντράγκι παραιτήθηκε από τη θέση του ως πρωθυπουργός της Ιταλίας την Πέμπτη – στέλνοντας σε σοκ το ευρωπαϊκό πολιτικό κατεστημένο του οποίου τη σταθερότητα βοήθησε να διασφαλιστεί ως επικεφαλής της ΕΚΤ.
Η παραίτηση του Ντράγκι, η οποία προκάλεσε πρόωρες εκλογές οι οποίες θα διεξαχθούν στις 25 Σεπτεμβρίου, στέλνει την Ιταλία σε μια νέα περίοδο πολιτικής αστάθειας και θέτει υπό αμφισβήτηση την οικονομική της ανάκαμψη και τον ηγετικό της ρόλο στην απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα, αναφέρει σε ανάλυση του το think tank του Atlantic Council. «Αυτή είναι η ώρα της Ευρώπης και πρέπει να την αδράξουμε», είχε αναφέρει ο Ντράγκι τον Μάιο.
Όμως οι εξελίξεις θέτουν το ερώτημα, ποιος θα αδράξει τώρα τη στιγμή; Επιπρόσθετα, πολλοί έχουν αρχίσει να ανησυχούν αναφορικά με το τι θα ακολουθήσει για την Ευρώπη.
Αποσταθεροποιητική κίνηση
Η παραίτηση του Μάριο Ντράγκι ενέχει τεράστιους κινδύνους για την Ιταλία, την Ευρώπη και τον διατλαντικό συνασπισμό που υποστηρίζει την Ουκρανία. Υπό τον Ντράγκι, η Ιταλία έχει αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη επιρροή στην Ευρώπη. Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, η χώρα δεν υπήρξε αντικείμενο ανησυχιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά βρέθηκε σε ηγετική θέση στους κύκλους της ΕΕ. Καθώς η Ευρώπη οδεύει προς μια ενεργειακή κρίση και το ευρώ βυθίζεται, το να υπάρχει ο Ντράγκι στους ηγετικούς κύκλους της ΕΕ θα ήταν καθησυχαστικό. Υπήρξε επίσης ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας σε κρίσιμες στιγμές, ενώ ήταν ένας από τους πρώτους που υποστήριξαν να δοθεί στη χώρα το καθεστώς υποψήφιας για ένταξη στην ΕΕ.
Ως πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο Ντράγκι έχει διακριθεί στην διαχείριση κρίσεων και είναι κοινή αντίληψη ότι διαθέτει την ικανότητα να βοηθήσει την Ιταλία σε ταραχώδεις καιρούς. Ο Ντράγκι θεωρείται από πολλούς -τόσο στην Ιταλία όσο και στην ευρωζώνη ευρύτερα- ως μια ενωτική και ισχυρή προσωπικότητα, με τη χρηματοοικονομική, πολιτική και οικονομική τεχνογνωσία για την αποφυγή των οικονομικών καταστροφών που μπορεί να προκύψουν. Ας μην ξεχνάμε επίσης, ότι η Ιταλία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Γερμανία και τη Γαλλία. Έτσι, μια αποσταθεροποιημένη Ιταλία θα αποσταθεροποιήσει σίγουρα ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι υποψίες για ρωσικό «δάκτυλο»
Υπάρχουν εκείνοι στα δεξιά, συμπεριλαμβανομένου του (πρώην πρωθυπουργού) Σίλβιο Μπερλουσκόνι και του (πρώην υπουργού Εσωτερικών) Ματέο Σαλβίνι, που έχουν στενούς δεσμούς με τη Ρωσία και τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Μια δεξιά κυβέρνηση στη Ρώμη θα μπορούσε να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη συνεχιζόμενη στρατιωτική βοήθεια της Ευρώπης στην Ουκρανία και στις κυρώσεις κατά της Μόσχας. Είναι επίσης δύσκολο να αγνοηθεί ότι αυτή η κυβερνητική κρίση πυροδοτήθηκε από το λαϊκιστικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων, το οποίο αντιτάχθηκε στην ισχυρή υποστήριξη της Ιταλίας προς την Ουκρανία. Ο Ντράγκι δεν εκδιώχθηκε από τη διάβρωση της δημόσιας υποστήριξης προς την κυβέρνησή του, αλλά από τους σκληρούς πολιτικούς ελιγμούς μεταξύ των πολιτικών φατριών της Ιταλίας. Ο τελικός ωφελούμενος από αυτή την αναταραχή, μπορεί κάλλιστα να είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Φυσικά θα μπορούσε - και κάποιοι στην πραγματικότητα έφτασαν στο σημείο να το αναφέρουν- οι φιλορωσικές πολιτικές δυνάμεις στην Ιταλία να ενορχήστρωσαν την κατάρρευση του Ντράγκι. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα, είναι τα δύο πιο υπέρ του Πούτιν κόμματα στην Ιταλία και είναι επίσης τα υπεύθυνα για την κατάρρευση της κυβέρνησης Ντράγκι.
Οι πιθανές επιπτώσεις στην ιταλική και ευρωπαϊκή οικονομία
Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι υπάρχει πραγματική πιθανότητα να έρθει στην εξουσία μια δεξιά κυβέρνηση και ένας ακροδεξιός πρωθυπουργός. Πολλά από αυτά τα κόμματα δεν έχουν ιστορικό επιτυχούς οικονομικής διαχείρισης και είναι περισσότερο από πρόθυμα να χρησιμοποιήσουν ευρωσκεπτικιστική ρητορική για να ενισχύσουν το πολιτικό τους κεφάλαιο. Αυτό είναι απίθανο να είναι εποικοδομητικό στη διαπραγμάτευση της Ιταλίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τα περισσότερα από διακόσια δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια για την ανάκαμψη από την πανδημία.
Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια καταστροφή. Η Ιταλία πρόκειται να λάβει πρόσθετη χρηματοδότηση από το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ, που θα βοηθήσει στην αποφυγή μιας οικονομικής ύφεσης μετά την πανδημία. Αλλά χωρίς μια σταθερή κυβέρνηση, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ποιος θα εφαρμόσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και στόχους που θέτει η ΕΕ. Μετά την ανακοίνωση των πρόωρων εκλογών, το ιταλικό χρηματιστήριο υποχώρησε και το ευρώ αποδυναμώθηκε.
Τι θα πρέπει να πράξει ο επόμενος...
Για να αποφευχθούν τα... δράματα, τόσο σε ιταλικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επόμενος πρωθυπουργός της Ιταλίας θα πρέπει να καταστήσει σαφές ότι προτεραιότητα του είναι η χώρα του και η ΕΕ, και όχι οι πολιτικές του φιλοδοξίες.
Θα πρέπει να καθησυχάσει τις εύλογες ευρωπαϊκές ανησυχίες και να επιβεβαιώσει ότι η Ιταλία είναι ένας αξιόπιστος εταίρος, ικανός να φέρει εις πέρας τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης. Επίσης ο πρωθυπουργός που θα προκύψει μετά τις εκλογές, θα πρέπει να διατηρήσει τη δέσμευση της χώρας στον φιλο-ουκρανικό συνασπισμό.
Επιμέλεια Τέρρυ Μαυρίδης
