Μέχρι και την Τετάρτη αναμένεται να συνεχιστεί το εκλογικό θρίλερ στη Σουηδία, με την συντηρητική συμμαχία δεξιάς / ακροδεξιάς να είναι έτοιμη να πανηγυρίσει την κατάκτηση της εξουσίας. Η απερχόμενη πρωθυπουργός Μαγκνταλένα Άντερσον τόνισε μιλώντας σε στελέχη της πως «δεν θα έχουμε τελικά αποτελέσματα απόψε», ενώ ο ηγέτης των Μετριοπαθών της σουηδικής δεξιάς, ο Ουλφ Κρίστερσον εκτίμησε πως το εκλογικό αποτέλεσμα είναι απίθανο να γίνει γνωστό πριν από την Τετάρτη, γεγονός που επιβεβαίωσε η εκλογική αρχή της χώρας, αφού η κατάσταση είναι ρευστή και οι διαφορές πολύ μικρές.
Ενδεχόμενη εκλογική νίκη της δεξιάς/ακροδεξιάς θα εγκαινίαζε μια νέα πολιτική εποχή για την Σουηδία, η οποία αναλαμβάνει την 1η Ιανουαρίου την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα πρέπει να ολοκληρώσει τη διαδικασία ένταξής της στο ΝΑΤΟ, διαδικασία που απειλείται με τουρκικό βέτο. Αντίθετα, η επικράτηση της κεντροαριστεράς θα έθετε σε αμφισβήτηση το νέο και άνευ ιστορικού προηγουμένου σχήμα της συμμαχίας συντηρητικών-εθνικιστών και την απόφαση των Μετριοπαθών να προσεγγίσουν τους ακροδεξιούς Δημοκράτες της Σουηδίας.
Σύμφωνα με τα έως τώρα αποτελέσματα, που αντιπροσωπεύουν το 95% των εκλογικών τμημάτων, η συμμαχία υπό τον ηγέτη των Μετριοπαθών της σουηδικής δεξιάς Ουλφ Κρίστερσον εξασφαλίζει οριακή πλειοψηφία, καταλαμβάνοντας 175-176 έδρες από τις συνολικά 349 στο κοινοβούλιο. Στον αντίποδα, το κεντροαριστερό μπλοκ της απερχόμενης πρωθυπουργού Μαγκνταλένα Άντερσον προβλέπεται να εξασφαλίσει 173-174 έδρες. Εφόσον επιβεβαιωθούν τα παραπάνω, η κεντροαριστερά εγκαταλείπει την εξουσία ύστερα από οκτώ χρόνια στη διακυβέρνηση της Σουηδίας.
Μεγάλος νικητής της εκλογικής βραδιάς είναι αναμφίβολα το ακροδεξιό αντιμεταναστευτικό κόμμα Σουηδοί Δημοκράτες (SD), με επικεφαλής τον Τζίμι Άκεσον. Επί του παρόντος, καταγράφει νέο ρεκόρ με 20,7% και γίνεται το δεύτερο ισχυρότερο κόμμα στη χώρα. Παρότι τα exit polls και τα πρώτα αποτελέσματα προέβλεπαν ισχνή επικράτηση για την κεντροαριστερά, καθώς ενσωματώνονταν περισσότερα εκλογικά τμήματα τα δεδομένα άλλαξαν άρδην. Η συντηρητική συμμαχία υπολογίζεται πως θα συγκεντρώσει 49,8% των ψήφων, ενώ το κεντροαριστερό μπλοκ 48,8%. Η διαφορά αντιστοιχεί σε περίπου 60.000 ψήφους ενός εκλογικού σώματος 7,8 εκατομμυρίων.
Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν, πάντως, απίθανη την ανατροπή των συσχετισμών με την ενσωμάτωση των ψήφων που δεν έχουν καταμετρηθεί (όπως π.χ. των απόδημων Σουηδών).
Αυτές οι βουλευτικές εκλογές στη Σουηδία αποκτούν ιστορικό χαρακτήρα, καθώς ποτέ μέχρι τώρα η παραδοσιακή σουηδική δεξιά δεν σκέφτηκε να κυβερνήσει με την άμεση ή έμμεση υποστήριξη της ακροδεξιάς. Μέχρι πρότινος παρίας της σουηδικής πολιτικής σκηνής, το κόμμα SD βρίσκεται πλέον σε θέση ισχύος. Από την πρώτη εκπροσώπησή του στη βουλή το 2010 (5,7%), κατέλαβε την τρίτη θέση το 2014 (12,9%), το 2018 ενίσχυσε ακόμη περισσότερο το ποσοστό του (17,5%). Σήμερα φιγουράρει ως το δεύτερο ισχυρότερο κόμμα: με 20,7% σε εθνικό επίπεδο και ποσοστό που ξεπερνά το 40% σε ορισμένους δήμους στον νότο της χώρας.
Το μεταναστευτικό και η έξαρση της εγκληματικότητας έχουν δώσει ώθηση στο ακροδεξιό κόμμα τα τελευταία χρόνια. Μαζί με την άνοδο των τιμών στα καύσιμα και την ηλεκτρική ενέργεια, ήταν τα θέματα που κυριάρχησαν στην προεκλογική εκστρατεία.
Ποιος είναι ο Τζίμι Άκεσον;
Στα 17 χρόνια που βρίσκεται στο τιμόνι των Σουηδών Δημοκρατών (SD), ο Τζίμι Άκεσον μετέτρεψε το ακροδεξιό κόμμα από παρία της σουηδικής πολιτικής σκηνής σε απαραίτητο βαρίδι της δεξιάς για να κυβερνήσει μετά τις εκλογές της Κυριακής.
Ο 43χρονος μελαχρινός άνδρας με τα γυαλιά και το επιμελώς φροντισμένο μούσι, καλλιεργεί την εικόνα ενός «κανονικού Σουηδού». Μεταμόρφωσε τη ρατσιστική οργάνωση «Bevara Sverige Svensk», που καλούσε τους οπαδούς της να διατηρήσουν σουηδική τη Σουηδία, σε ένα εθνικιστικό κόμμα με λογότυπο... ένα λουλούδι. «Θέλει να παρουσιάσει την εικόνα ενός απλού ανθρώπου (…) που ψήνει λουκάνικα, πηγαίνει ταξίδι στα Κανάρια νησιά με πτήση τσάρτερ και μιλάει με συνηθισμένο τρόπο», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) ο Γιόνας Χίνφορς, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ.
Προερχόμενος από τη μεσαία τάξη, ο Τζίμι Άκεσον γεννήθηκε στο Σέλβεσμποργκ της νότιας Σουηδία. Σε αυτήν τη μικρή πόλη των 9.000 κατοίκων, όπου η σουηδική σημαία κοσμεί τα περισσότερα σπίτια και πολλοί δεν κρύβουν την ανησυχία τους για τον μεγάλο αριθμό μεταναστών στη γειτονική μητρόπολη του Μάλμε, το SD δημιούργησε το πρώτο του προπύργιο. Αφού ασχολήθηκε με την πολιτική ως έφηβος, ο Άκεσον προσχώρησε στο κόμμα κατά τη δεκαετία του 1990, ύστερα από ένα απογοητευτικό πέρασμα από τον κύριο εκφραστή της σουηδικής δεξιάς, το κόμμα των Μετριοπαθών. Ανέλαβε την ηγεσία των Σουηδών Δημοκρατών το 2005.
Υπό την ηγεσία του Άκεσον -- ο οποίος λατρεύει τα θρίλερ, τις πίτσες και τις τηγανητές πατάτες, ενώ έχει αποκαλύψει προβλήματα εθισμού στα διαδικτυακά παιχνίδια -- το SD άλλαξε ταυτότητα. Το 2006 υιοθέτησε ένα νέο έμβλημα για το κόμμα, μια μπλε ανεμώνη με κίτρινη καρδιά (τα χρώματα της σουηδικής σημαίας) αντικαθιστώντας τον «επιθετικό» πυρσό. Ταυτόχρονα, το κόμμα επεδίωξε να κρατήσει αποστάσεις από ρατσιστικές και βίαιες ομάδες, επιδεικνύοντας πολιτική «μηδενικής ανοχής» απέναντι στον ρατσισμό.
Παρότι οι επικριτές του SD υπογραμμίζουν πως ήταν απλώς ένα καμουφλάρισμα, η άνοδος του κόμματος ήταν ραγδαία: 5,7% και πρώτη εκπροσώπηση στη βουλή το 2010, στην τρίτη θέση με 12,9% το 2014 και 17,5% το 2018. Το μεταναστευτικό στη Σουηδία -- μια χώρα που δέχθηκε σχεδόν 250.000 αιτούντες άσυλο τη διετία 2014-2015, περισσότερους από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα σε σύγκριση με τον πληθυσμό των περίπου 10 εκατομμυρίων -- δίνει ώθηση στο ακροδεξιό κόμμα.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου, το SD δημοσίευσε ένα βίντεο με σύνθημα που θύμιζε Ντόναλντ Τραμπ: «Η Σουηδία πρέπει να είναι καλά ξανά». Άντλησε εκλογική δύναμη τόσο από τους κόλπους της συντηρητικής παράταξης όσο και από τους σοσιαλδημοκράτες, ειδικά μεταξύ όσων ανήκουν στην εργατική τάξη.
«Θεωρώ πως (η επιτυχία μας) οφείλεται στο ότι ο κόσμος δεν πιστεύει ότι τα άλλα κόμματα παίρνουν την κατάστασή του στα σοβαρά», λέει ο Άκεσον στο AFP σε προεκλογική συγκέντρωση στη Στοκχόλμη τον Αύγουστο. «Όχι όπως τα άλλα κόμματα», διαμηνύει το SD σε ένα από τα κεντρικά του συνθήματα σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία.
Βέβαια, οι Σουηδοί Δημοκράτες έχουν ρίξει νερό στο κρασί τους, όπως και άλλα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη, υπογραμμίζουν πολιτικοί αναλυτές. Εξαφανίστηκαν αμφιλεγόμενες φράσεις, όπως του Τζίμι Άκεσον που είχε χαρακτηρίσει τους μουσουλμάνους «τη μεγαλύτερη εξωτερική απειλή από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο». Υπέρμαχος του Swexit παλαιότερα, εγκατέλειψε το 2019 την ιδέα της αποχώρησης της Σουηδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με τον Γιόνας Χίνφορς, οι Σουηδοί Δημοκράτες μεταλλάχθηκαν από ένα κόμμα «που λέει όχι σε όλα, σε ένα κόμμα που διαπιστώνει ότι μπορεί να ασκήσει όλο και μεγαλύτερη επιρροή».
Με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ
