Με μια εκτεταμένη πρωτοβουλία υποδομών, οι ΗΠΑ, η Ευρώπη, η Ινδία, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θέλουν να δημιουργήσουν έναν νέο εμπορικό διάδρομο προς την Ινδία, σημειώνει η Handelsblatt την επαύριον της συνόδου κορυφής του G20, η οποία διεξήχθη το περασμένο σαββατοκύριακο.
«Αυτό δεν είναι τίποτα λιγότερο από ιστορικό», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατά την έναρξη του έργου στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G20 στο Νέο Δελχί. Το εμπόριο μεταξύ της Ευρώπης και της Ινδίας -που είναι σήμερα το ταχύτερα αναπτυσσόμενο έθνος της G20- θα επιταχυνθεί κατά 40% ως αποτέλεσμα του έργου, δήλωσε με ενθουσιασμό η φον ντερ Λάιεν.
Με αυτό το φιλόδοξο σχέδιο υποδομών, η Δύση σηματοδοτεί νέα οικονομική και γεωπολιτική ισχύ έναντι της Κίνας, τονίζει το ίδιο δημοσίευμα. Ενώ η Λαϊκή Δημοκρατία αναγκάζεται να περικόψει τις δαπάνες για τη λεγόμενη Πρωτοβουλία της για τον «Δρόμο του Μεταξιού» λόγω οικονομικών προβλημάτων, η Ευρώπη και η Αμερική περνούν στην επίθεση. Και όχι μόνο στο θέμα των υποδομών.
Μαζί με τους συμμάχους τους, κατάφεραν επίσης να κερδίσουν πόντους στη σύνοδο κορυφής των μεγαλύτερων βιομηχανικών και αναδυόμενων χωρών (G20) για άλλα θέματα, όπως η μεταρρύθμιση των πολυμερών αναπτυξιακών τραπεζών, προκειμένου να αποδυναμώσουν την επιρροή της Κίνας στον κόσμο.
Η Κίνα αναγκάστηκε επίσης να εγκαταλείψει την αντίθεσή της σε αρκετές παραγράφους σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία στην κοινή τελική δήλωση, αφού όλα τα άλλα μέλη της G20, εκτός από τη Ρωσία, είχαν προηγουμένως συμφωνήσει σε αντίστοιχες διατυπώσεις. Μετά την Κίνα, η κυβέρνηση της Μόσχας υποχώρησε επίσης.
Σύμφωνα με διαπραγματευτές, η ηγεσία του Πεκίνου αντιτάχθηκε επίσης στην ανάληψη της προεδρίας της G20 από τις ΗΠΑ το 2026. Ωστόσο, η Κίνα δεν πέτυχε ούτε αυτό.
Καγκελάριος Σολτς: «Νέα συντροφικότητα»
Μετά τη σύνοδο κορυφής, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς (SPD) δήλωσε ότι στο Νέο Δελχί υπήρξε «μια νέα σύμπνοια» μεταξύ της Δύσης και των αναδυόμενων χωρών της Ασίας και της Αφρικής. Η συνάντηση στο Νέο Δελχί ήταν μια «σύνοδος κορυφής αποφάσεων», όπως έδειξαν οι αποφάσεις για την Ουκρανία, την πολιτική για το κλίμα και τη μεταρρύθμιση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής.
Στη σύνοδο κορυφής, η Δύση επωφελήθηκε επίσης από την απουσία του επικεφαλής του κινεζικού κράτους Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος δεν ταξίδεψε στο Νέο Δελχί. Εκπροσωπήθηκε από τον πρωθυπουργό Λι Κιανγκ, ο οποίος δεν μπόρεσε να επιβληθεί σε κρίσιμα ζητήματα. Η επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στο Βιετνάμ μετά τη σύνοδο κορυφής είναι επίσης πιθανό να προκαλέσει προβλήματα στο Πεκίνο. Ανακοίνωσε μια νέα «στρατηγική εταιρική σχέση» με τον νότιο γείτονα της Κίνας.
Η κυβέρνηση στην Ουάσινγκτον βλέπει τον εαυτό της σε ανοδική πορεία μετά τη σύνοδο της G20 - και λόγω του σχεδιαζόμενου νέου εμπορικού διαδρόμου μεταξύ Ευρώπης και Ινδίας. Σύμφωνα με τη συμφωνία μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών, το έργο θα περιλαμβάνει μια νέα σιδηροδρομική γραμμή «η οποία, όταν ολοκληρωθεί, θα παρέχει ένα αξιόπιστο και οικονομικά αποδοτικό διασυνοριακό δίκτυο διαμετακόμισης πλοίων-σιδηροδρόμων».
Θα συμπληρώσει τις υπάρχουσες θαλάσσιες και οδικές διαδρομές μεταξύ Ευρώπης και Ινδίας. Η εμπορική οδός θα εκτείνεται από την ινδική υποήπειρο μέσω των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας και του Ισραήλ προς την Ευρώπη.
«Αποτελεσματική αμερικανική ηγεσία»
Ο επικεφαλής της κυβέρνησης του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου εξήρε το σχέδιο υποδομών μεταξύ ΗΠΑ, Ευρώπης, Ινδίας, Σαουδικής Αραβίας και τα Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, χαρακτηρίζοντάς το ως «υλοποίηση ενός ονείρου που ετοιμάζεται εδώ και χρόνια» και ότι η χώρα του θα βρεθεί στο επίκεντρο. Το έργο θα «αλλάξει το πρόσωπο της Μέσης Ανατολής και του Ισραήλ και θα έχει αντίκτυπο σε ολόκληρο τον κόσμο», υποσχέθηκε.
Σύμφωνα με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, οι ΗΠΑ εξήγησαν τη συμμετοχή τους στο έργο με το όραμα των «εκτεταμένων επενδύσεων» ως ένδειξη «αποτελεσματικής αμερικανικής ηγεσίας» - και της προθυμίας να δεχθούν άλλα έθνη ως εταίρους. Πρόκειται επίσης για την προσέγγιση των χωρών της Μέσης Ανατολής και την καθιέρωση της περιοχής ως οικονομικού κόμβου και όχι ως «πηγής προκλήσεων, συγκρούσεων ή κρίσεων».
Η κυβέρνηση στην Ουάσιγκτον αρνείται ότι το σχέδιο ανταγωνίζεται άμεσα την Κίνα και την πρωτοβουλία της για τον «Δρόμο του Μεταξιού», με την οποία το Πεκίνο χρηματοδοτεί έργα υποδομής σε όλο τον κόσμο. Διπλωμάτες από άλλες χώρες, από την άλλη πλευρά, μιλούν ξεκάθαρα για μια απάντηση στις κινήσεις της Κίνας.
Το κόστος παραμένει ασαφές
Οι εμπλεκόμενες χώρες δεν έχουν ακόμη δηλώσει ακριβώς πόσο θα κοστίσει το έργο και μέχρι πότε θα έχει ολοκληρωθεί. Ωστόσο, το σχέδιο είναι να συμφωνηθούν περαιτέρω λεπτομέρειες μέσα στους επόμενους δύο μήνες.
Πρώτον, θα εξεταστεί πού απαιτούνται συγκεκριμένες επενδύσεις - και πού αρκεί η σύνδεση των υφιστάμενων υποδομών μεταξύ των επιμέρους κρατών.
Υπάρχουν σταθερά σχέδια για την τοποθέτηση καλωδίων δίπλα στη νέα σιδηροδρομική γραμμή για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας και την ψηφιακή δικτύωση των εμπλεκόμενων χωρών.
Δεύτερον, νέοι αγωγοί θα επιτρέψουν την εξαγωγή καθαρού υδρογόνου. Ειδικότερα, η Ινδία βλέπει μεγάλες δυνατότητες στην παραγωγή υδρογόνου με τη βοήθεια των τεράστιων ηλιακών σταθμών της χώρας. Η κυβέρνηση του Νέου Δελχί θέλει να χορηγήσει επιδοτήσεις ύψους δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη της βιομηχανίας υδρογόνου και βλέπει την Ευρώπη ως κεντρική αγορά-στόχο.
Τα κονδύλια για τον εμπορικό διάδρομο θα προέλθουν, μεταξύ άλλων, από την πρωτοβουλία Global Gateway της ΕΕ. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να κάνουν οι αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες μια αντιπροσφορά στην Κίνα για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής με όγκο έως 300 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η Κίνα έχει επενδύσει περισσότερα από 1τρισ. δολάρια με την πρωτοβουλία της για τον «Δρόμο του Μεταξιού», που ξεκίνησε πριν από δέκα χρόνια, και έχει εξασφαλίσει έτσι πολιτική επιρροή και σε χώρες του παγκόσμιου Νότου. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, ο σκεπτικισμός έχει αυξηθεί μεταξύ των δικαιούχων χωρών λόγω των φόβων ότι θα πέσουν σε μια κινεζική παγίδα χρέους.
Οι μεταρρυθμίσεις των πολυμερών αναπτυξιακών τραπεζών που συμφωνήθηκαν στη σύνοδο κορυφής της G20 αποσκοπούν επίσης στην αποδυνάμωση της επιρροής της Κίνας στον κόσμο. Στο Νέο Δελχί, οι χώρες της G20 δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν τις πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες.
«Πρέπει να διευρύνουμε την εντολή των πολυμερών αναπτυξιακών τραπεζών», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναμεντάρα Μόντι. Οι αλλαγές αυτές θεωρούνται ζωτικής σημασίας για να βοηθηθούν οι φτωχότερες χώρες να στραφούν από τα ορυκτά καύσιμα στις πράσινες τεχνολογίες.
Η Γερμανία, για παράδειγμα, παρέχει στην Παγκόσμια Τράπεζα 305 εκατομμύρια ευρώ σε υβριδικό κεφάλαιο για το σκοπό αυτό. Αυτή η ειδική κατηγορία ομολόγων θα επιτρέψει στην Παγκόσμια Τράπεζα να αυξήσει σημαντικά τον όγκο των δανείων της προς τα κράτη, αυξάνοντας τα αποτελεσματικά πρόσθετα κεφάλαια σε δισεκατομμύρια δολάρια, δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ (FDP).
Ο σύμβουλος ασφαλείας του Μπάιντεν, ο Σάλιβαν, μίλησε αρκετά ανοιχτά κατά την προετοιμασία της συνόδου κορυφής για μια «θετική εναλλακτική λύση» σε μια «πολύ πιο αδιαφανή ή καταναγκαστική μέθοδο χρηματοδότησης της ανάπτυξης που προσφέρει η Κίνα».
Ωστόσο, δεν αρέσει σε όλες τις δυτικές χώρες της G20 το γεγονός ότι οι ΗΠΑ επικοινωνούν τόσο ανοιχτά τον στόχο τους να αποδυναμώσουν την Κίνα. Ο στόχος θα μπορούσε να επιδιωχθεί, αλλά ίσως θα ήταν καλύτερα να μην τον δηλώσουμε τόσο ανοιχτά, ειπώθηκε στους διαπραγματευτικούς κύκλους. Πολλές αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες ήθελαν τα πάντα εκτός από το να επιλέξουν πλευρά, τη Δύση ή την Κίνα. «Η Δύση επιτέλους ξυπνάει, έτσι μάλλον την βλέπουν στον παγκόσμιο Νότο», δήλωσε ένας διαπραγματευτής.
Η Δύση περνά επίσης στην επίθεση επειδή βλέπει ότι οι διαπραγματεύσεις με την Κίνα σε βασικούς τομείς πολιτικής γίνονται όλο και πιο περίπλοκες. «Έχει γίνει πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθούν μετρήσιμα αποτελέσματα στην πολιτική για το κλίμα», λέει ένας διαπραγματευτής.
Για παράδειγμα, η Κίνα, μαζί με τη Ρωσία και τη Σαουδική Αραβία, επιβραδύνει την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε όλα τα διεθνή φόρουμ. Στις διαπραγματεύσεις της G20, η Κίνα πήρε εν τω μεταξύ την πολιτική για το κλίμα ως όμηρο, προκειμένου να διαπραγματευτεί κάτι από άλλους τομείς πολιτικής, όπως η ανακούφιση από το εμπάργκο των ΗΠΑ κατά του Πεκίνου για τα τσιπ.
Ο φόβος της Κίνας για απομόνωση
Ο καγκελάριος Σολτς απέφυγε επίσης να κατονομάσει έναν ανταγωνισμό μεταξύ της Κίνας και της Δύσης. Η σύνοδος κορυφής δεν αφορούσε τα συμφέροντα ισχύος, αλλά το ζήτημα της συνεργασίας σε έναν «πολυπολικό κόσμο». Κατά τη συνάντηση, «προωθήθηκαν πολλά, πολλά πράγματα που είναι σημαντικά για την περαιτέρω ανάπτυξη του κόσμου», δήλωσε ο Σολτς.
Η Κίνα, ωστόσο, προφανώς ανησυχεί για την περαιτέρω απομόνωσή της. Σε συνάντηση που είχε με την Πρόεδρο της Επιτροπής φον ντερ Λάιεν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής, ο πρωθυπουργός της Κίνας Λι Κιανγκ απηύθυνε έκκληση για συνεργασία και για μια σύνοδο κορυφής ΕΕ-Κίνας αργότερα φέτος. Ελπίζει ότι η ΕΕ θα διατηρήσει τον θεμιτό ανταγωνισμό και θα παράσχει έτσι ένα «περιβάλλον χωρίς διακρίσεις» για τις κινεζικές επιχειρήσεις, δήλωσε ο Λι, σύμφωνα με τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης. Για την Ευρώπη, η Λαϊκή Δημοκρατία προσφέρει ευκαιρίες και όχι κινδύνους, τόνισε.
