Μια αρνητική πρωτιά κατέγραψε η Ελλάδα στην διαχείριση των φυσικών καταστροφών καθώς αποτελεί την μοναδική χώρα στην ΕΕ που δεν διαθέτει επικαιροποιημένους χάρτες κινδύνων πλημμύρας και επικινδυνότητας πλημμύρας, όπως απαιτείται από την ευρωπαϊκή οδηγία για τις πλημμύρες (2007/60/ΕΚ).
Οι πρόσφατες πλημμύρες που προκάλεσε η κακοκαιρία Daniel έφεραν στην επιφάνεια τις καθυστερήσεις που έχει καταγράψει η χώρα μας στην επικαιροποίηση των χαρτών με το ΥΠΕΝ να αναφέρει από την πλευρά του ότι έχουν δοθεί όλες οι σχετικές διευκρινίσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.Τελικά, με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Πέμπτη, η Ελλάδα παραπέμπεται στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επειδή δεν τηρήθηκε το αρχικό χρονοδιάγραμμα.
Το χρονοδιάγραμμα που δεν τηρήθηκε
Τα κράτη - μέλη είχαν κληθεί να επανεξετάσουν και, εφόσον απαιτείται, να επικαιροποιήσουν τους χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας και τους χάρτες κινδύνων πλημμύρας έως τις 22 Δεκεμβρίου 2019 και στο πλαίσιο αυτό όφειλαν να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή την επανεξέταση και, κατά περίπτωση, την επικαιροποίηση των εν λόγω χαρτών τρεις μήνες μετά την εν λόγω ημερομηνία, δηλαδή έως τις 22 Μαρτίου 2020. Δεδομένου ότι η Επιτροπή δεν έλαβε τις απαιτούμενες πληροφορίες από την Ελλάδα, απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στο εν λόγω κράτος μέλος τον Φεβρουάριο του 2022 και, στη συνέχεια, τον Σεπτέμβριο του 2022, απέστειλε αιτιολογημένη γνώμη (οι χάρτες είναι απαραίτητοι για την κατάρτιση αξιόπιστων σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας, τα οποία θα έπρεπε να είχαν καταρτιστεί έως τις 22 Δεκεμβρίου 2021 και να είχαν υποβληθεί έως τις 22 Μαρτίου 2022).
Το ΥΠΕΝ από την πλευρά του, με αφορμή τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές στην Θεσσαλία είχε αναφέρει ότι η ολοκλήρωση των επικαιροποιημένων Χαρτών Επικινδυνότητας Πλημμύρας και των Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας αναμενόταν έως τις 30/11/2023 και η ολοκλήρωση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας για τις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας έως τις 15/7/2024.
Οι λόγοι της καθυστέρησης
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, η σύντμηση του απαιτούμενου χρόνου για την ολοκλήρωση του έργου δεν ήταν εφικτή, λόγω της βελτίωσης της ψηφιακής ανάλυσης των τοπογραφικών δεδομένων του εδάφους και της απαιτούμενης επικαιροποίησης των όμβριων καμπυλών, οι οποίες αποτελούν το αναγκαίο υπόβαθρο για την ορθή εκτίμηση των ζωνών κινδύνου πλημμύρας, σε συνδυασμό με το χρόνο δημόσιας διαβούλευσης που απαιτείται.
Όπως είχε διευκρινίσει σε σχέση με την αναθεώρηση των Σχεδίων, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα της Οδηγίας 2007/60, η πρώτη προπαρασκευαστική ενέργεια ήταν η έκδοση της πρόσκλησης από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ΥΜΕΠΕΡΑΑ προς το ΥΠΕΝ για την «1η Αναθεώρηση Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής Ποταμών των 14 Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας», στις 3/6/2019, ένα μήνα πριν τις εκλογές του Ιουλίου του 2019. «Δυστυχώς, η σχετική πρόσκληση προέβλεπε την επικαιροποίηση των Σχεδίων, με βάση υδρομετεωρολογικά δεδομένα, που στην καλύτερη περίπτωση έφταναν μέχρι το 2013. Κάτι το οποίο ήταν αδόκιμο, αφού η κλιματική κρίση απαιτεί να χρησιμοποιούνται τα πλέον πρόσφατα στοιχεία (οι αναθεωρημένοι χάρτες που ετοιμάζονται τώρα, έχουν τα στοιχεία μέχρι και το 2022 που περιλαμβάνουν και τον Ιανό)», είχε αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση το υπουργείο.
Η Ελλάδα συγκαταλεγόταν μεταξύ των επτά κρατών (Βουλγαρία, Κύπρος, Ελλάδα, Λιθουανία, Ρουμανία, Λουξεμβούργο και Σλοβακία) που δεν είχαν συμμορφωθεί εγκαίρως με τις υποχρεώσεις της οδηγίας για τις πλημμύρες, όσον αφορά την επικαιροποίηση των χαρτών κινδύνων πλημμύρας και επικινδυνότητας πλημμύρας και τον Φεβρουάριο του 2022 είχε λάβει προειδοοποιητική επιστολή. Πλέον όλα τα μέλη έχουν συμμορφωθεί εκτός από την Ελλάδα.
Σημειώνεται ότι οι χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας και οι χάρτες κινδύνων πλημμύρας αποτελούν βασικά μέσα για τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας. Συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις περιοχές που κινδυνεύουν από πλημμύρες και βοηθούν τις κοινότητες να αναπτύξουν στρατηγικές για τη μείωση αυτών των κινδύνων. Οι φορείς πολιτικής προστασίας και πρώτης επέμβασης μπορούν να χρησιμοποιούν τους χάρτες για τον σχεδιασμό της αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, καθώς και ως βάση για αποφάσεις σε θέματα ασφάλισης. Οι χάρτες υποστηρίζουν επίσης τον χωροταξικό σχεδιασμό και την αστική ανάπτυξη, ιδίως με στόχο να αποφευχθεί η δημιουργία νέων κινδύνων.
