Προτάσεις για την ενίσχυση της πρόληψης και αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών σε επίπεδο δήμων απέστειλε η WWF στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας ενώ ανέδειξε την ανάγκη αύξησης των κονδυλίων και στοχευμένης αξιοποίησής τους για τον σκοπό αυτό.
Στο σχετικό κείμενο, η WWF σημειώνει ότι οι πόροι που διατίθενται στους δήμους για την εφαρμογή μιας δημόσιας πολιτικής, όπως η πρόληψη δασικών πυρκαγιών, δεν επαρκούν. «Τα 25 εκ. ευρώ που διατέθηκαν το 2023 στους δήμους, ήτοι κατά μέσο όρο 75.000 ευρώ ανά Δήμο, είναι ένα ιδιαίτερα μικρό ποσό. Είναι απαραίτητο να καταρτιστούν σαφή κριτήρια κατανομής για τις χρηματοδοτήσεις που διατίθενται ετησίως για γενικούς σκοπούς πυροπροστασίας στους 332 Δήμους της χώρας (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι-ΚΑΠ), όπως και μηχανισμοί ελέγχου και λογοδοσίας, καθώς είναι πολύ συχνό φαινόμενο χρήματα που δίνονται στους Ο.Τ.Α. για πυροπροστασία να χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς», αναφέρεται σχετικά.. Όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία έκθεσης που δημοσίευσε το WWF Ελλάς τον Μάιο 20222 , οι ελάχιστοι έλεγχοι που πραγματοποίησαν οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, κατά την περίοδο 2016-2020, αφορούσαν μόνο σε έλεγχο νομιμότητας (εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας) χωρίς εξέταση ή αξιολόγηση της σκοπιμότητας των δαπανών πρόληψης και καταστολής δασικών πυρκαγιών.
Ως προς τις αρμοδιότητες των δήμων, επισημαίνεται ότι αν και έχουν σημαντικές αρμοδιότητες σχετικά με την πρόληψη δασικών πυρκαγιών που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη διαχείριση της βλάστησης για τη μείωση κινδύνου σε περιοχές ιδιαίτερης προστασίας αρμοδιότητάς τους, τη μέριμνα για την τήρηση υποχρεώσεων καθαρισμού από τους ιδιοκτήτες, νομείς και επικαρπωτές των προβλεπόμενων χώρων, δεν προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός των δράσεων αυτών. Όπως εξηγεί η οργάνωση, ο σχεδιασμός σε επίπεδο δήμων στηρίζεται στο Γενικό Σχέδιο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών εξαιτίας δασικών πυρκαγιών με την κωδική ονομασία «Ιόλαος 2» στο πλαίσιο του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη «Ξενοκράτης». Το σχέδιο αυτό αναφέρει ρητά ότι δράσεις και έργα πρόληψης δεν αποτελούν αντικείμενο του και δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτό. Η έλλειψη κατάλληλου σχεδιασμού σε επίπεδο Δήμων δυσχεραίνει την τεκμηρίωση των αναγκών και των προτεραιοτήτων πρόληψης στο πρώτο επίπεδο λήψης αποφάσεων, ενώ παράλληλα δε διασφαλίζει τον απαιτούμενο μακροχρόνιο σχεδιασμό και δεν προσφέρει την κατάλληλη τεκμηρίωση για την άντληση διαθέσιμων κονδυλίων με λογοδοσία και διαφάνεια. Το σχέδιο «Ιόλαος 2» δεν εξυπηρετεί αυτό τον σκοπό, καθώς πρόκειται για «σχέδιο αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών εξαιτίας δασικών πυρκαγιών». Προβλέπει διαδικασίες και ενέργειες σχετικά με τον συντονισμό και τις δράσεις στις οποίες πρέπει να προβούν οι αρμόδιοι φορείς, ενισχύει τον συντονισμό με άλλα επίπεδα σχεδιασμού και υλοποίησης (π.χ. περιφερειακό), αλλά δεν προβλέπει τις δράσεις πρόληψης που πρέπει να υλοποιήσει ο Δήμος σε τοπικό επίπεδο. Επιπρόσθετα, δεν προχωρά σε ανάλυση παραγόντων, όπως η αγροδασική καύσιμη ύλη και η διαχείρισή της ενώ δεν περιλαμβάνει ανάλυση σεναρίων σχετικών με ενδεχόμενες πυρκαγιές, ανάλυση της απειλής και των αιτιών οπότε δεν επισημαίνει προτεραιότητες, συναφή έργα και τεκμηριωμένες δράσεις πρόληψης, όπως υπογραμμίζει ο οργανισμός.
Στο πλαίσιο αυτό η WWF προτείνει μέτρα που εστιάζουν: α) στην ενσωμάτωση δράσεων πρόληψης στον σχεδιασμό για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών σε επίπεδο δήμων βάσει των αρμοδιοτήτων τους και της ανάλυσης του κινδύνου και άλλων δεδομένων όπως έχουν καταγραφεί στις παραμέτρους σχεδιασμού, β) στην ενίσχυση συγκεκριμένων στοιχείων του σχεδιασμού πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών εξαιτίας δασικών πυρκαγιών, οπως η οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών, πόροι για την αποκατάσταση καμένων εκτάσεων και ο απολογισμός των δράσεων πρόληψης, ετοιμότητας και αποκατάστασης και γ)στην ενίσχυση του ορθού και επιστημονικά τεκμηριωμένου σχεδιασμού δράσεων πρόληψης των δασικών πυρκαγιών με την εισαγωγή παραμέτρων σχεδιασμού που περιλαμβάνουν την καταγραφή των απαιτούμενων δεδομένων και πληροφοριών και την ποσοτικοποίηση και χαρτογραφική παρουσίαση της απειλής που προέρχεται από δασικές πυρκαγιές. Ενδεικτικά σημειώνεται εδώ ότι η ανάλυση κινδύνου πραγματοποιείται ως τώρα με τον παρωχημένο χάρτη του π.δ. 575/1980 (Α΄157). Οι παράμετροι σχεδιασμού πρέπει να περιλαμβάνουν τη χωρική ανάλυση κινδύνου, δηλαδή μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση του κινδύνου πυρκαγιάς στην περιοχή, με έμφαση στον εντοπισμό περιοχών υψηλού κινδύνου και ευάλωτων πληθυσμών, καθώς και ποιοτικούς και ποσοτικούς συνθετικούς χάρτες κινδύνου.
Προκειμένου να υλοποιηθούν οι συγκεκριμένες πολιτικές, ο φορέας επισημαίνει ότι χρειάζονται και άλλες προβλέψεις για την επίλυση μιας σειράς προβλημάτων που σχετίζονται με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των σχεδίων. Ειδικότερα, αναφέρεται η ενίσχυση και εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού πολιτικής προστασίας σε επίπεδο ΟΤΑ Α΄ βαθμού και ο συντονισμός μεταξύ των Δήμων και άλλων αρμόδιων υπηρεσιών σχετικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών.
