Ροή
Περισσότερες από 30 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν πλέον νομιμοποιήσει τον γάμο μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ολλανδίας, η οποία ήταν η πρώτη χώρα που θεσμοθέτησε το δικαίωμα στον γάμο για τα ΛΟΑΤ+ άτομα το 2001, με βάση μια έρευνα που διεξήχθη από το Our World in Data.
Σήμερα, οι σχέσεις μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου είναι νόμιμες στις περισσότερες χώρες, με δεκάδες χώρες να επιτρέπουν όχι μόνο τον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου αλλά και την κοινή υιοθεσία, ενώ τουλάχιστον μερικές χώρες αναγνωρίζουν νομικά τις αλλαγές των χαρακτηριστικών φύλου και τα τρίτα φύλα. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα με πλειοψηφία ορθόδοξων χριστιανών που νομιμοποίησε τον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου το 2024.
Στη νεότερη ιστορία, μετά από πισωγυρίσματα στη δεκαετία του 1930, η νομιμοποίηση επέστρεψε τη δεκαετία του 1960, ιδίως στη Δυτική Ευρώπη. Η πρόοδος επιταχύνθηκε τη δεκαετία του 1990, ξεκινώντας από την Ανατολική Ευρώπη και μέχρι το 2020, οι σεξουαλικές πράξεις του ίδιου φύλου ήταν νόμιμες σε 133 χώρες από τις 202 που μελέτησε ο ερευνητής Jean-François Mignot.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή, οι περισσότερες χώρες δεν προστατεύουν τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ+, ενώ δεκάδες χώρες έχουν πρόσφατα εφαρμόσει πιο οπισθοδρομικές πολιτικές (χαρακτηριστικό παράδειγμα η Πολωνία), όπως η ρητή απαγόρευση του γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.
Η προστασία των ΛΟΑΤ+ δικαιωμάτων
Μέχρι τη δεκαετία του 1990, καμία χώρα δεν αναγνώριζε τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ+ πέρα από την ελευθερία για σεξουαλικές πράξεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, με τα δεδομένα να έχουν αλλάξει μόνο τις τελευταίες δεκαετίες.
Η Εσθονία ήταν η πρώτη χώρα που επέτρεψε την αλλαγή φύλου χωρίς περιορισμούς το 1992, με μερικές δεκάδες χώρες να ακολουθούν την ίδια γραμμή τα επόμενα χρόνια. Ο Καναδάς ήταν η πρώτη χώρα που επέτρεψε τις κοινές υιοθεσίες το 1995, και περισσότερες από τριάντα χώρες ακολούθησαν έκτοτε. Το 2011, η Αυστραλία έγινε η πρώτη χώρα που αναγνώρισε στα διαβατήριά της το μη δυαδικό φύλο. Έκτοτε, αρκετές άλλες χώρες έχουν αναγνωρίσει νομικά τα τρίτα φύλα.
Παρόλα αυτά, σε κάποιες χώρες, τα ΛΟΑΤΚ+ άτομα όχι μόνο δεν προστατεύονται θεσμικά -και απαγορεύεται ρητά ο γάμος και η κοινή υιοθεσία-, αλλά κινδυνεύουν με φυλάκιση ή και θανατική ποινή, σε περίπτωση που αποκαλυφθεί η σεξουαλικότητά τους δημοσίως. Επιπλέον, πολλές χώρες απαγορεύουν ακόμη και σήμερα την αλλαγή φύλου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη έπεται να αναγνωρίσει νομικά τα τρίτα φύλα.
Ο κόσμος είναι πολύ μακριά από την ισότητα
Ορισμένα μέρη του κόσμου έχουν γίνει πολύ πιο φιλόξενα στα ΛΟΑΤ+ άτομα σε σχέση με μόλις πριν από μερικές δεκαετίες, όταν οι περισσότεροι δεν μπορούσαν νομικά να έχουν καν σχέση με άτομα του ίδιου φύλου.
Αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διανυθεί, καθώς πολύ λίγες χώρες έχουν θεσπίσει ολοκληρωμένα νομικά δικαιώματα που υποστηρίζουν τα ΛΟΑΤ+ άτομα. Και η αλλαγή των νόμων δεν είναι αρκετή -απαιτούνται επίσης αλλαγές στις στάσεις των ανθρώπων.
Οι ιστορικές και πρόσφατες τάσεις δείχνουν ότι η πρόοδος όσον αφορά τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ+ είναι εφικτή. Χρειάζεται όμως πολύ περισσότερη δουλειά για να οικοδομηθούν κοινωνίες όπου τα ΛΟΑΤ+ άτομα θα μπορούν να ευημερούν εξίσου.
