Την τελική έκθεση του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας στην ΕΕ, η οποία δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για την γεωργία και τα τρόφιμα έλαβε η Κομισιόν. Η έκθεση περιλαμβάνει μια αξιολόγηση των υφιστάμενων προκλήσεων και ευκαιριών αλλά και συστάσεις, οι οποίες θα ληφθούν υπ’ όψιν κατά την διαμόρφωση του οράματός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη γεωργία και τα τρόφιμα, το οποίο θα παρουσιαστεί εντός του τριμήνου.
Στον στρατηγικό διάλογο για το μέλλον της γεωργίας στην ΕΕ, ο οποίος ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2024, συμμετείχαν 29 ενδιαφερόμενοι φορείς από τους ευρωπαϊκούς αγροδιατροφικούς τομείς, την κοινωνία των πολιτών, αγροτικές κοινότητες και την ακαδημαϊκή κοινότητα με σκοπό τη διαμόρφωση κοινής αντίληψης και ενός κοινού οράματος για το μέλλον των αγροδιατροφικών συστημάτων στην ΕΕ.
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), η οποία βρίσκεται σε φάση μετασχηματισμού, αποτελεί ένα από τα κεντρικά θέματα. Όπως αναφέρουν οι φορείς, «η τρέχουσα πολιτική πρέπει να αλλάξει για να ανταποκριθεί στις υπάρχουσες και μελλοντικές προκλήσεις και να συμβάλει στην επιτάχυνση της μετάβασης των συστημάτων αγροδιατροφής προς ένα πιο βιώσιμο, ανταγωνιστικό, κερδοφόρο, και διαφορετικό μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) θα πρέπει να επικεντρωθεί σε στόχους όπως είναι η παροχή κοινωνικοοικονομικής υποστήριξης στους αγρότες οι οποίοι είναι εκείνοι που την χρειάζονται περισσότερο, η προώθηση θετικών αποτελεσμάτων για το περιβάλλον, την κοινωνία αλλά και την καλή μεταχείριση των ζώων και η ενίσχυση των ευνοϊκών συνθηκών για την ύπαιθρο.
Η ΚΓΠ οφείλει να παρέχει εισοδηματική στήριξη για ορισμένους ενεργούς γεωργούς με πολύ πιο στοχευμένο τρόπο. Αυτή η ειδική υποστήριξη θα πρέπει να αποτρέψει την εγκατάλειψη των χωραφιών και να διασφαλίσει ότι οι αγρότες έχουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα στοχεύοντας σε αυτούς που το έχουν περισσότερο ανάγκη, ιδίως σε μικρές και μικτές εκμεταλλεύσεις, σε νέους αγρότες, σε νεοεισερχόμενους και σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς, όπως σημειώνουν οι οργανώσεις. Κατ' επέκταση, η επιβράβευση και η παροχή κινήτρων στους γεωργούς θα πρέπει να υπερβαίνει όσα προβλέπονται από το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο και να θέτουν φιλόδοξους στόχους οι οποίοι θα συνδέονται με μετρήσιμα αποτελέσματα και την χρήση αυστηρών δεικτών.
Η επίτευξη των στόχων της ΕΕ όσον αφορά στη γεωργία και την παραγωγή τροφίμων, την αγροτική ανάπτυξη, την κλιματική ουδετερότητα και την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας απαιτεί έναν αντίστοιχο προϋπολογισμό ο οποίος θα απαντά σε αυτές τις φιλοδοξίες με δίκαιο και ισορροπημένο τρόπο.
Η οικονομική στήριξη περιβαλλοντικών και κλιματικών δράσεων πρέπει να αυξηθεί σημαντικά σε ετήσια βάση και για τις δύο επερχόμενες ΚΑΠ αρχής γενομένης από το τρέχον μερίδιο του προϋπολογισμού για οικολογικά συστήματα και γεωργοπεριβαλλοντικά και κλιματικά εργαλεία.
Η χρηματοδότηση της μετάβασης
Για να εξασφαλιστεί μια επαρκώς χρηματοδοτούμενη μετάβαση, απαιτείται η κινητοποίηση ιδιωτικών και δημόσιων κεφαλαίων. Όπως προτείνει η έκθεση, εκτός της ΚΑΠ θα πρέπει να ιδρυθεί και ένα Προσωρινό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης ως συμπληρωματική υποστήριξη για την ταχύτερη στροφή του κλάδου στη βιωσιμότητα.
Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να συνεργαστούν καλύτερα για την κινητοποίηση κεφαλαίων για έργα που δίνουν τη δυνατότητα στους αγρότες μικρής και μεγάλης κλίμακας και τα ενδιαφερόμενα μέρη του συστήματος τροφίμων να στραφούν
προς βιώσιμες πρακτικές και συστήματα.
Ταυτόχρονα, απαιτούνται ένα αποτελεσματικό πλαίσιο τραπεζικού δανεισμού καθώς και προσαρμογές στην προληπτική εποπτεία και στο πλαίσιο συνοχής μεταξύ των διαφόρων χρηματοδοτικών συστημάτων.
Στο ίδιο πνεύμα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, όπως προτείνουν οι φορείς, θα πρέπει να εφαρμόσει ένα συγκεκριμένο πακέτο δανεισμού για τον τομέα.
Σύμφωνα με την έκθεση του διαλόγου, τα τρόφιμα και τα αγροτικά προϊόντα αποτελούν ουσιαστικό στοιχείο της ευρωπαϊκής κοινωνίας και ασφάλειας, ενώ η ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών τροφίμων και της ευρωπαϊκής γεωργίας αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα. Μεταξύ των μελών του στρατηγικού διαλόγου υπάρχει συναίνεση ότι η οικονομική, περιβαλλοντική και η κοινωνική βιωσιμότητα του αγροδιατροφικού τομέα μπορούν να αλληλοενισχύονται, ιδίως όταν υποστηρίζονται από συνεκτικά μέτρα πολιτικής. Επισημαίνεται επίσης η συμβολή των αγορών, των διατροφικών συνηθειών και της καινοτομίας στην προαγωγή της βιωσιμότητας.
