Με νέα δεδομένα θα συναλλάσσονται οι πολίτες με το Ελληνικό Κτηματολόγιο καθώς αλλάζει ο τρόπος υποβολής πράξεων, ψηφιοποιούνται οι διαδικασίες, μειώνονται οι χρόνοι διεκπεραίωσης των ελέγχων και έκδοσης πράξεων ενώ οι πολίτες αποκτούν μεγαλύτερη ευελιξία.
Το σχέδιο νόμου για το Κτηματολόγιο εισήχθη την Τρίτη στην Ολομέλεια της Βουλής και αναμένεται να φέρει αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του φορέα αλλά και στην εξυπηρέτηση των πολιτών, των επαγγελματιών του κλάδου των ακινήτων και των επενδυτών.
Τομή στον εκσυγχρονισμό του Κτηματολογίου αποτελεί η εισαγωγή της Τεχνητής Νοημοσύνης, η οποία εδώ και λίγες ημέρες που έχει τεθεί επίσημα σε λειτουργία. Με τη χρήση του νέου εργαλείου, ο χρόνος επεξεργασίας των συμβολαίων από τους προϊσταμένους των Κτηματολογικών Γραφείων μειώνεται κάτω από το μισό ή ακόμη και στο 1/3 με αποτέλεσμα να δίνεται η δυνατότητα η εργασία να ολοκληρώνεται σε 10 λεπτά ή και λιγότερο.
Οι νέες διατάξεις επιδιώκουν να «χτυπήσουν» τις παθογένειες ετών και να μειώσει τη γραφειοκρατία και τους χρόνους αναμονής για την ολοκλήρωση πράξεων αλλά και να επιτρέψει στους πολίτες να αξιοποιήσουν την ακίνητη περιουσία τους και στους επενδυτές να κινηθούν έχοντας εμπιστοσύνη στον φορέα. Μ τις μεταρρυθμίσεις που προωθεί το νομοσχέδιο για το Κτηματολόγιο, οι πολίτες αποκτούν μεγαλύτερη ευελιξία και μια σχετική ανεξαρτησία. Εκτός από τη δυνατότητα ψηφιακής υποβολής εγγραπτέων πράξεων επί εικοσιτετράωρης βάσης, πλέον, θα έχουν τη δυνατότητα να διορθώνουν ή να συμπληρώνουν μονομερώς τα στοιχεία για την ιδιοκτησία τους και για το σκοπό αυτό, από τον Ιανουάριο θα τεθεί σε λειτουργία η πλατφόρμα metavoles.ktimatologio.gr. Έτσι, με τις συγκεκριμένες διατάξεις, επιλύεται το χρόνιο πρόβλημα των αποκλίσεων του εμβαδού των οικοπέδων/γηπέδων με πράξεις σύστασης οριζοντίων/καθέτων ιδιοκτησιών εντός του γενικά αποδεκτού ορίου ανοχής του δύο τοις εκατό (2%) που στην πράξη είχε ως συνέπεια την ανάγκη τροποποιήσεων οριζοντίων ή καθέτων ιδιοκτησιών που σε πολλές περιπτώσεις είναι αδύνατη λόγω της μη ανεύρεσης ή της άρνησης προσέλευσης των συνιδιοκτητών, με αποτέλεσμα να τίθενται εκτός συναλλαγής. Το ίδιο πρόβλημα επιλύεται και στις οριζόντιες ιδιοκτησίες καθώς και στα τμήματα αποκλειστικής χρήσης καθέτων ιδιοκτησιών, εφόσον οι αποκλίσεις δεν υπερβαίνουν το ποσοστό του δύο τοις εκατό (2%).
Με τις νέες ρυθμίσεις που προωθεί το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης επιχειρείται να δοθεί και τέλος στην ταλαιπωρία των πολιτών αναφορικά με τα πρόδηλα σφάλματα. Εκατοντάδες χιλιάδες ακίνητα έχουν ενταχθεί εσφαλμένα στους δασικούς χάρτες και προκειμένου να αξιοποιηθούν, οι ιδιοκτήτες τους είναι αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν έναν γραφειοκρατικό κυκεώνα ο οποίος ξεκινά με την προσφυγή στην Επιτροπή Ενστάσεων των Δασικών Χαρτών και τελειώνει με την έκδοση δικαστικής απόφασης η οποία πιστοποιεί ότι το ακίνητο δεν βρίσκεται σε δασική έκταση. Πλέον, για τα πρόδηλα σφάλματα θα απαιτείται μόνο η απόφαση της Επιτροπής Ενστάσεων των Δασικών Χαρτών, η οποία θα μπορεί να λαμβάνεται ηλεκτρονικά ή με φυσική παρουσία και κατόπιν, θα μπορεί να συντελεστεί η εγγραφή στο Κτηματολόγιο.
Οι αλλαγές της τελευταίας στιγμής
Στις νομοτεχνικές βελτιώσεις που συντελέστηκαν ύστερα από τη διαβούλευση συμπεριλαμβάνεται η πρόβλεψη ανάθεσης αιτήσεων διόρθωσης σε πιστοποιημένο μηχανικό υπό την προϋπόθεση ότι ο ίδιος θα υποβάλει υπεύθυνη δήλωση ότι για την υπόθεση που του ανατίθεται δεν συντρέχει στο πρόσωπό του περίπτωση σύγκρουσης. Σκοπός της τροποποίησης είναι αντί για την τυχαία επιλογή μέσω αλγοριθμικής κληρωτίδας όπου θα υπήρχε ο κίνδυνος να ανατεθεί η διόρθωση σε μηχανικό που δραστηριοποιείται στην ίδια περιοχή να πιστοποιείται το αδιάβλητο της διαδικασίας. Ομοίως, δεν θα ισχύει η αρχική πρόβλεψη του άρθρου 16 όπου οριζόταν ότι «ο κύριος γηπέδου ή οικοπέδου με υφιστάμενα ένα ή περισσότερα κτίσματα, επί των οποίων δεν έχουν συσταθεί οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες, δύναται, αν υπάρχει ταύτιση μεταξύ των στοιχείων της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, της εγγραφής στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου και της αποτύπωσης στα κτηματολογικά διαγράμματα, να προβαίνει μονομερώς χωρίς τη συναίνεση των λοιπών εξ αδιαιρέτου ιδιοκτητών, στη διόρθωση, σύμφωνα με την ως άνω ταύτιση, των συμβολαιογραφικών πράξεων κτήσης της κυριότητας επί του γεωτεμαχίου αναφορικά με: α) την πραγματική επιφάνεια, β) το περίγραμμα και γ) τη χρήση των κτισμάτων».
Παράλληλα, στο νομοσχέδιο εισάγεται η υποχρέωση των πολιτών να καταχωρίζουν στη βάση του Εθνικού Μητρώου Επικοινωνίας (Ε.Μ.Επ.) τον αριθμό κινητού τηλεφώνου, εφόσον υφίσταται καθώς και μία διεύθυνση η οποία μπορεί να είναι είτε η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους, είτε η ταχυδρομική διεύθυνση διαμονής ή η ταχυδρομική διεύθυνση επικοινωνίας τους. Τέλος, για τη δυνατότητα διακίνησης δημοσίων εγγράφων με χρήση ΤΠΕ (επέχουσα θέση επίδοσης ή κοινοποίησης στις περιπτώσεις που το έγγραφο εκδίδεται μετά από αίτηση του πολίτη ή εφόσον έχει επιλέξει την ηλεκτρονική επίδοση εγγράφων στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας Πολιτών) ως προϋπόθεση τίθεται η υποχρέωση ειδοποίησης του ενδιαφερόμενου για την έκδοση και ανάρτηση των εγγράφων δια της αποστολής ηλεκτρονικού μηνύματος. Στην περίπτωση που δεν είναι εφικτή η ηλεκτρονική κοινοποίηση ή επίδοση, αυτές μπορούν να πραγματοποιούνται μέσω των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών, με βάση διαδικασία που θα καθοριστεί σε κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Με το σχέδιο νόμου, εισάγεται όπως είναι γνωστό, η δυνατότητα ψηφιακής υποβολής εγγραπτέων πράξεων επί εικοσιτετράωρης βάσης. Ωστόσο, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο κ. Κυρανάκης και δεδομένων των αντιδράσεων από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία υποστήριξαν ότι με τον τρόπο αυτό υπάρχει ο κίνδυνος μεταμεσονύκτιων κατασχέσεων από funds, προβλέπεται ότι το Κτηματολόγιο, θα μπορεί, με απόφασή του να εισάγει εξαιρέσεις από την 24ωρη λειτουργία, ουσιαστικά εννοώντας τις πράξεις της κατάσχεσης και της προσομοίωσης.
Οι προθεσμίες για πολίτες και … κυβέρνηση
Η ολοκλήρωση του Κτηματολογίου ακολουθεί σφιχτά χρονοδιαγράμματα λόγω εσωτερικών αλλά και ευρωπαϊκών πιέσεων. Όπως είναι γνωστό, τα χιλιάδες ακίνητα που παρουσιάζονται ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» θα πρέπει να έχουν δηλωθεί μέχρι τις 30 Νοεμβρίου του 2024, μία προθεσμία η οποία δεν αναμένεται να λάβει άλλη παράταση όπως έχει ανακοινωθεί. Η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων απορρέει τόσο από την ανάγκη να δοθεί ένα τέλος στο «αλαλούμ» που επικρατούσε στις πράξεις αγοραπωλησίας και μεταβιβάσεων των ακινήτων αλλά και από την απαίτηση των ευρωπαϊκών θεσμών να ολοκληρωθεί το Κτηματολόγιο στις προβλεπόμενες προθεσμίες, κάτι που συνδέεται με την χρηματοδότηση του έργου και την αξιοποίηση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Την ώρα ωστόσο που ο χρόνος μετρά αντίστροφα για τα περίπου 160.000 ακίνητα που δεν έχουν δηλωθεί και ενώ χιλιάδες ιδιοκτήτες κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με τις συνέπειες των παραλείψεών τους (και πολλοί ιδιοκτήτες ρισκάρουν να δουν τα ακίνητά τους να περνούν σε άλλον ιδιοκτήτη ή να μην μπορούν να τα αξιοποιήσουν), στην ίδια μοίρα τείνουν να βρεθούν και ιδιοκτήτες ακινήτων για τα οποία έχουν γίνει λανθασμένες εγγραφές (εκτιμάται ότι είναι πάνω από 50%). Οι τελευταίοι ωστόσο, θα έχουν τη δυνατότητα διορθώσεων μέσω των ψηφιακών υπηρεσιών και την αξιοποίηση των πιστοποιημένων μηχανικών (για την διόρθωση χωρικών μεταβολών), ένας θεσμός που εισάγεται με το νέο νομοσχέδιο.
Φυσικά, μέχρι το τέλος του 2025 αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το Κτηματολόγιο σε όλη τη χώρα με την κυβέρνηση να καλείται πλέον όχι μόνο να προλάβει τις προθεσμίες αλλά και να καταστήσει το σύστημα πλήρως λειτουργικό. Και όλο αυτό, καθώς στο Κτηματολόγιο θα στηριχθούν και το χωροταξικό πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, τα οποία θα επιτρέψουν την οργάνωση του χώρου ανά περιοχή, τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης σε όλη την χώρα.
