Μεγάλη ελληνική απάτη σε βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποκαλύπτει το Politico, σε δημοσίευμα με τίτλο «Το μεγάλο, χοντρό, ελληνικό κόλπο για την εξαπάτηση της ΕΕ: Αγρότες απέσπασαν εκατομμύρια ευρώ για γη που δεν τους ανήκε ή δεν την δούλευαν».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διώκει δεκάδες υποθέσεις, στις οποίες Έλληνες πολίτες έλαβαν αγροτικές επιδοτήσεις της ΕΕ από το 2017, για βοσκοτόπια που δεν κατείχαν ή δεν είχαν μισθώσει ή για αγροτικές εργασίες που δεν υλοποίησαν ποτέ, στερώντας από τους αγρότες τα χρήματα που δικαιούνταν.
Η Εισαγγελία ερευνά το πώς στήθηκε το κόλπο αλλά και εάν υπάρχει πιθανή ανάμιξη των κρατικών αρχών, ειδικά ανθρώπων που εργάζονταν στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Ενώ όσοι έκαναν παράνομες αιτήσεις έχουν ήδη προσαχθεί στο δικαστήριο, κανένας φορέας της οργάνωσης δεν έχει κατηγορηθεί, σημειώνεται στο δημοσίευμα. Αντιθέτως, κάθε φορά που οι αρχές της υπηρεσίες λάμβαναν δράση για να εξαρθρώσουν την απάτη, απομακρύνονταν εξαναγκαστικά από τον εκάστοτε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, αναφέρει το Politico.
Τα υπεξαιρεθέντα κεφάλαια είναι πιθανό να φτάνουν τα 45 εκατ. ευρώ ετησίως, σε ένα από τις μεγαλύτερες αγροτικές απάτες των τελευταίων ετών. Το σχέδιο ήρθε στο φως προτού ξεκινήσει η ΕΕ συζητήσεις φέτος για τον καθορισμό του νέου 7ετούς προϋπολογισμού, για την περίοδο 2028-2034. Το ελληνικό σκάνδαλο είναι βέβαιο ότι θα δώσει νέα «πυρομαχικά» στους επικριτές της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), η οποία αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο του επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ ύψους 1,3 τρισ. ευρώ.
Σύμφωνα με το Politico, μία από τις πρώτες που αντιλήφθηκαν τις παρατυπίες ήταν η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Παρασκευή Τυχεροπούλου. Οι ανώτεροί της αντέδρασαν παραγκωνίζοντάς την -την απέκλεισαν από τις βάσεις δεδομένων του φορέα και την κλείδωσαν έξω από το γραφείο της. Έκτοτε, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία την έχει προσκαλέσει να συνδράμει στις έρευνές της και να παρέχει συμβουλές σε τεχνικά και νομικά ζητήματα.
«Η μεθοδολογία της κ. Τυχεροπούλου οδήγησε στην αποκάλυψη ενός εκτεταμένου κυκλώματος το οποίο, μέσω ψευδών δηλώσεων ιδιοκτησίας, λάμβανε παράνομα κοινοτική βοήθεια», δήλωσε στο Politico ο δικηγόρος της, Αντώνης Βαγιανός. «Υπήρξε μια συντονισμένη προσπάθεια απαξίωσής της... με την έναρξη πειθαρχικών διαδικασιών εναντίον της και την παράνομη και εκδικητική απομάκρυνσή της από τη θέση της επικεφαλής του Τμήματος Εσωτερικού Ελέγχου για λόγους ανικανότητας», πρόσθεσε.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ άλλαξε προέδρους έξι φορές τα τελευταία πέντε χρόνια. Εκείνοι που προσπάθησαν να καθαρίσουν το χάος, έχασαν γρήγορα τη θέση τους, σημειώνει το δημοσίευμα.
Οι Ευρωπαίοι εισαγγελείς, των οποίων η αρμοδιότητα είναι να παρακολουθούν την κατάχρηση κονδυλίων της ΕΕ, ερευνούν το σύστημα ελληνικών βοσκοτόπων από το 2021 και ερευνούν περίπου 70 υποθέσεις, σύμφωνα με αρκετούς αξιωματούχους. Μία υπόθεση έχει ήδη εκδικαστεί σε ελληνικό δικαστήριο, με τους κατηγορούμενους να καταδικάζονται με ποινή φυλάκισης. Δύο ακόμη θα δικαστούν στις 19 Φεβρουαρίου.
Η ανατομία του σκανδάλου
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ διαχειρίζεται τα κονδύλια της ΕΕ για τη στήριξη αγροτών και κτηνοτρόφων στην Ελλάδα. Από το 2005, ο οργανισμός είναι η μοναδική αρχή της χώρας που επιβλέπει τις εκταμιεύσεις των επιδοτήσεων στο πλαίσιο της ΚΑΠ.
Ο οργανισμός, που εποπτεύεται από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, καταβάλλει 3 δισ. ευρώ ετησίως σε 900.000 δικαιούχους, συμπεριλαμβανομένων των αγροτών, των γεωργικών συνεταιρισμών και των εξαγωγικών επιχειρήσεων.
Το κόλπο ξεκίνησε μετά από αλλαγές στη νομοθεσία της ΕΕ το 2017 που αναγνώρισε περισσότερη γη για βοσκή στην περιοχή της Μεσογείου. Ο ευρύτερος ορισμός, για τον οποίο η Ελλάδα είχε ασκήσει πιέσεις, περιλάμβανε όχι μόνο λιβάδια αλλά και θαμνώδεις εκτάσεις και δασώδεις βοσκότοπους.
Ως αποτέλεσμα, η επιλέξιμη περιοχή στην Ελλάδα σχεδόν διπλασιάστηκε -και μαζί της η ευκαιρία για διάπραξη απάτης.
Τα στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ και οι τεχνικές εταιρείες που συνεργάζονταν μαζί τους ήταν οι πρώτοι που απέκτησαν πρόσβαση στα νέα αρχεία εκτάσεων γης. Αμέσως μετά, άρχισαν να υποβάλλονται αιτήσεις από άτομα που υποτίθεται ότι ήταν ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές βοσκοτόπων, αλλά που ζούσαν σε εντελώς διαφορετικά μέρη της χώρας από τα αγροτεμάχια για τα οποία έκαναν αίτηση, ισχυρίστηκαν αρκετοί αξιωματούχοι που εργάστηκαν στον οργανισμό και υπέβαλαν καταγγελίες και έγγραφα που είδε το Politico.
Οι ενάγοντες δήλωναν ιδιοκτησία γης χωρίς δικαιολογητικά, όπως συμβόλαια αγοραπωλησίας. Αντ'αυτού, συμπλήρωναν έναν αριθμό σε μια φόρμα αίτησης. Σύμφωνα με οδηγία του ΟΠΕΚΕΠΕ, οι ελεγκτές του δεν ήταν υποχρεωμένοι να ελέγχουν συμβάσεις ή τίτλους ιδιοκτησίας ή να συγκρίνουν δηλώσεις με προηγούμενα έτη.
Ορισμένες εκτάσεις δηλώθηκαν ως ιδιοκτησία ενός δικαιούχου σε ένα χρόνο και στη συνέχεια ενός άλλου το επόμενο έτος. Το ίδιο κομμάτι γης δεν διεκδικήθηκε ποτέ δύο φορές, υποδεικνύοντας ότι το κόλπο «ενορχηστρωνόταν» από κάποιον με συνολική πρόσβαση στα αρχεία, σύμφωνα με αρκετούς αξιωματούχους που συμμετείχαν στην έρευνα και μίλησαν στο POLITICO.
«Αυτό το σχέδιο δεν θα μπορούσε να προχωρήσει εάν δεν υπήρχε κάποιος στον Οργανισμό να σου λέει ποια κομμάτια γης είναι διαθέσιμα σε όλη τη χώρα και να φροντίσει να μην υπάρξει 'διπλή κράτηση' στους φερόμενους ιδιοκτήτες της γης», δήλωσε στο POLITICO πρώην στέλεχος του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Το σχέδιο λειτουργούσε σε 3 επίπεδα
Οι σημερινοί και πρώην αξιωματούχοι περιγράφουν ένα σχέδιο που λειτουργούσε σε τρία επίπεδα: Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έδινε πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους διαθέσιμους βοσκότοπους στους τεχνικούς συμβούλους του. Τα στελέχη που εμπλέκονταν στην απάτη «έκλειναν τα μάτια» σε απορριπτέες αιτήσεις ή εξέδιδαν εγκυκλίους που βοηθούσαν τους «δράστες» να αποφύγουν τον έλεγχο, ενώ οι διευθυντές της υπηρεσίας που προσπάθησαν να φέρουν στην επιφάνεια το σχέδιο αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν.
«Αυτό δεν θα ήταν δυνατό χωρίς τον συντονισμό κάποιου που έχει πρόσβαση στον χάρτη με τις διαθέσιμες περιοχές και σε όσα έχουν ήδη δηλωθεί», είπε ένας αξιωματούχος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Οι περισσότερες ψεύτικες αιτήσεις έγιναν από την Κρήτη, η οποία έλαβε τα 2/3 των συνολικών αγροτικών επιδοτήσεων από την ΕΕ το 2020, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Σε συμβόλαια και νομικά έγγραφα που είδε το Politico, Κρητικοί δήλωναν ότι κατέχουν γη αλλού — από τη Βόρεια Ελλάδα μέχρι την Πελοπόννησο και τα νησιά.
«Υπάρχουν τόσο πολλοί αγρότες από την Κρήτη που δηλώνουν γη σε όλη την Ελλάδα, καμία από τις αιτήσεις δεν πέφτει στην ίδια περιοχή και κανείς δεν δηλώνει το ίδιο κομμάτι γης», πρόσθεσε ο αξιωματούχος του υπουργείου.
Οι αιτούντες έλαβαν κεφάλαια για γη εκτός Ελλάδας σε 34 περιπτώσεις, μεταξύ των οποίων ένας που διεκδίκησε οικόπεδο στη γειτονική Βόρεια Μακεδονία, η οποία δεν είναι καν στην ΕΕ, αποκάλυψε το Inside Story.
Το 2019, δύο άτομα από το Ρέθυμνο της Κρήτης υπέβαλαν αίτηση για επιδότηση μισθωμένης γης στην Τζια για να χρησιμοποιηθεί ως βοσκότοπος. Η αίτησή τους περιελάμβανε μισθωτήρια συμβόλαια τα οποία κατονόμαζαν δύο άλλους κατοίκους του Ρεθύμνου ως ιδιοκτήτες. Έλαβαν περίπου 73.000 ευρώ από κονδύλια της ΕΕ. Την επόμενη χρονιά δύο άλλοι Ρεθυμνιώτες παραγωγοί μίσθωσαν την ίδια έκταση στην Τζιά και, σε συμβόλαια που υποβλήθηκαν στον ΟΠΕΚΕΠΕ, η γη φαινόταν να έχει νέους ιδιοκτήτες.
«Οι υποτιθέμενοι ιδιοκτήτες των ίδιων τεμαχίων στην Τζιά των Κυκλάδων άλλαζαν τη γη σαν πουκάμισα», αναφέρει έκθεση που κατέθεσε στους εισαγγελείς Ρεθύμνου ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Γρηγόρης Βάρρας. «Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις συνενοχής».
