Το ερώτημα «Πόσες Περιφέρειες έχει η Ελλάδα» επιδέχεται τουλάχιστον είκοσι διαφορετικές απαντήσεις, δηλωτικές της έλλειψης μιας ενιαίας στρατηγικής αντίληψης για το χώρο στην πατρίδα μας. Αυτή η έλλειψη ενιαίας στρατηγικής αντίληψης αποτυπώνεται στα πολλαπλά και διαφορετικά συστήματα περιφερειακής συγκρότησης του συνόλου της Δημόσιας Διοίκησης στη χώρας μας, από την Κεντρική Διοίκηση, τα Υπουργεία, τις Γενικές Διευθύνσεις, την Τοπική Αυτοδιοίκηση μέχρι την ίδια την περιφερειακή συγκρότηση των συλλογικών φορέων της χώρας.
Για παράδειγμα, η τοπική αυτοδιοίκηση β΄βαθμού (Περιφέρειες) συγκροτείται σε δεκατρείς (13) οργανισμούς, ενώ η αποκεντρωμένη διοίκηση του Υπ. Εσωτερικών συγκροτείται σε επτά (7) Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Η συγκρότηση των υγειονομικών φορέων σε περιφερειακό επίπεδο απαρτίζεται από επτά (7) Διοικήσεις Υγειονομικών Περιφερειών που περιλαμβάνουν μια εξαιρετικά διαφοροποιημένη χωρική διαφοροποίηση τόσο σε σχέση με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις όσο και με τις Περιφέρειες.
Στο πεδίο των ελεγκτικών μηχανισμών φορολογίας, τελωνείων, αστυνομίας, λιμενικού –ακτοφυλακής και πυροσβεστικής, καταγράφονται σχεδόν αντίστοιχα συστήματα περιφερειοποίησης/ περιφερειακής συγκρότησης που συνεπάγονται διοικητική σύγχυση, καθημερινά προβλήματα επικοινωνίας, αντι-οικονομιών (πχ., οριζόντιες διοικητικές υποστηρικτικές υπηρεσίες). Έτσι, η Φορολογική Διοίκηση της χώρας συγκροτείται σε τέσσερις (4) Φορολογικές Περιφέρειες, η Τελωνειακή Διοίκηση σε τρείς (3) Τελωνειακές Περιφέρειες, η Αστυνομία σε δεκατρείς (13) Γενικές Περιφερειακές Διευθύνσεις, η Λιμενική Διοίκηση σε εννιά (9) Περιφερειακές Διοικήσεις και η Πυροσβεστική σε δεκατρείς (13) Περιφερειακές Διευθύνσεις.
Οι χωρικές αναφορές των ανωτέρω περιφερειακών σχηματισμών σε πολλές φορές είναι διαφοροποιημένες ακόμα και όταν τιτλοφορούνται ως «Αττική», δηλωτικό στοιχείο των πολλαπλών συστημάτων περιφερει-οποίησης και περιφερειακής συγκρότησης της δημόσιας διοίκησης της χώρας μας. Έτσι, η χωρική αναφορά «Αττική» σημαίνει διαφορετική εδαφική περιφέρεια για την τοπική αυτοδιοίκηση, για τις υγειονομικές περιφέρειες, για τις τελωνειακές και φορολογικές περιφέρειας.
Τα πολλαπλά συστήματα περιφερειοποίησης της χώρας προκύπτουν από την κυριαρχία κλαδικών κριτηρίων έναντι των χωρικών. Δεν υπάρχει ακόμα μια σαφής περιφερειακή συγκρότηση της χώρας στη βάση της περιφερειακής αυτοδιοίκησης έτσι ώστε να επιβληθεί ένα χωρικό κριτήριο τέτοιο που θα προσανατολίσει ή και θα αναγκάσει το σύνολο της Δημόσιας Διοίκησης να ακολουθήσει με ποικίλες ωφέλειες τόσο για την ίδια τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης (πχ., διευκόλυνση διακλαδικότητας, επιτάχυνση σύνθετων διοικητικών διαδικασιών) όσο και για την καθημερινότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Η ανωτέρω πολυδιάσπαση επηρεάζει αρνητικά τη συγκρότηση δικτυώσεων και συμπράξεων των ίδιων των δημόσιων φορέων και οργανισμών, θολώνει την ανάγκη λογοδοσίας και υπευθυνότητας, δυσχεραίνει εξαιρετικά την παροχή ολοκληρωμένων δημόσιων υπηρεσιών, αυξάνει (χωρίς να χρειάζεται) το κόστος λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών και το κόστος συναλλαγών των πολιτών και των επιχειρήσεων με το Δημόσιο, ενώ υπονομεύει την αποτελεσματικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών σε ευαίσθητους τομείς της δημόσιας δράσης.
Συνολικά, η πολλαπλή περιφερειοίηση της χώρας συμβάλει αρνητικά στην ικανότητα των αποκεντρωμένων οργάνων της Κεντρικής Διοίκησης να υλοποιεί και να αξιολογεί δημόσιες πολιτικές, επιτείνει τη σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ των δυο βαθμών τοπικής αυτοδιοίκησης και μεταξύ της τοπικής αυτοδιοίκησης και της Κεντρικής Διοίκησης, διασπά τη συνέχεια και συνέπεια σύνθετων διοικητικών διαδικασιών και υπονομεύει εν τέλει ακόμα και την ίδια τη χωρική συνοχή των δημόσιων πολιτικών. Με άλλα λόγια, με την πολλαπλή και στρεβλή περιφερειοποίηση της χώρας δεν έχουμε ούτε ισχυρή Κεντρική Διοίκηση, ούτε ισχυρή Αποκεντρωμένη Διοίκηση ούτε ισχυρή Τοπική Αυτοδιοίκηση!
Η περιφερειοποίηση της χώρας στο σύγχρονο περιβάλλον της τραγικής οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που διερχόμαστε οφείλει ακολουθήσει μια μακροχρόνια στρατηγική πολύ-επίπεδης διακυβέρνησης για την προώθηση ολοκληρωμένων προϊόντων και υπηρεσιών, λαμβάνοντας υπόψη τη χωρική διάσταση, την τοπική γνώση και την ανάγκη κινητοποίησης και ενδυνάμωσης των τοπικών φορέων. Προς τούτο απαιτείται μια ενιαία στρατηγική αντίληψη για την περιφερειοποίηση της χώρας και την περιφερειακή συγκρότηση και αποκέντρωση της Δημόσιας Διοίκησης τέτοια που θα στηρίζεται στην πρόταξη του χωρικού έναντι του κλαδικού και τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων προς τα κάτω στη βάση ενιαίων περιφερειακών ενοτήτων υπηρεσιών που θα διασφαλίζουν την αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη διακλαδική συνεργασία και ολοκληρωμένη παροχή δημοσίων υπηρεσιών.
Όσο θα υπάρχουν πολλαπλά συστήματα περιφερειοποίησης και περιφερειακής συγκρότησης της Δημόσιας Διοίκησης, τόσο θα υπονομεύεται η ανάπτυξη και θα αυξάνονται τα κόστη συναλλαγών και συμμόρφωσης των πολιτών και των επιχειρήσεων.
