Η σταθερότητα του οικονομικού περιβάλλοντος αλλά και η πολιτική ηρεμία είναι τα βασικά ζητούμενα προκειμένου να λειτουργήσει μια επιχείρηση στην Ελλάδα, υποστηρίζει ο κ. Χάρης Μακρυνιώτης,* Διευθύνων Σύμβουλος της Endeavor Greece. Παράλληλα, τονίζει ότι χρειάζονται στοχευμένα κίνητρα στις επιχειρήσεις, προκειμένου να αλλάξουν τα δεδομένα στον κλάδος τους. Ο ίδιος πάντως τονίζει ότι δεν υπάρχει «μυστικό της επιτυχίας» για να πετύχει ένα επιχειρηματικό σχέδιο, αλλά αντίθετα χρειάζεται καλή ομάδα, σκληρή δουλειά και επιμονή.
Το τελευταίο διάστημα οι κυοφορούμενες αλλαγές στη φορολογία και στο ασφαλιστικό, σε συνδυασμό με την πολιτικοποίηση ορισμένων επενδύσεων, όπως οι Σκουριές έχουν προκαλέσει αναταραχή στον επιχειρηματικό χάρτη. Τι πιστεύετε ότι χρειάζεται να γίνει προκειμένου να μετατραπεί η Ελλάδα σε δημοφιλή επιχειρηματικό προορισμό.
Βασικό ζητούμενο για να μπορέσει να λειτουργήσει μια επιχείρηση είναι να μπορεί να κάνει τον οικονομικό της προγραμματισμό για τα επόμενα χρόνια. Χρειάζεται δηλαδή ένα σταθερό φορολογικό, ασφαλιστικό και νομικό πλαίσιο, χωρίς εκπλήξεις, όπως για παράδειγμα να προπληρώσει μια επιχείρηση φόρους βάσει της πρόβλεψης για τον επόμενο χρόνο. Είναι σίγουρα σημαντικό να υπάρχει και πολιτική σταθερότητα καθώς οι πρόσφατες συχνές εκλογικές αναμετρήσεις και η πολιτική αβεβαιότητα είχαν φυσικά αντίκτυπο και στην αγορά. Χρειάζεται, επίσης, μείωση της γραφειοκρατίας και ταχύτερες διαδικασίες για να προχωρούν οι επενδύσεις και να γίνονται πιο εύκολα οι επιχειρηματικές δραστηριότητες. Είναι, επίσης, σημαντικό να δοθούν κίνητρα στοχευμένα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν την προοπτική να μεγαλώσουν και να αλλάξουν τα δεδομένα στον κλάδο τους, λειτουργώντας παράλληλα ως πρότυπα και για άλλους. Αυτές δεν είναι πολλές αλλά επηρεάζουν τους κλάδους τους και συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας. Οι επιχειρηματίες δεν θέλουν βοήθεια από το κράτος, θέλουν βασικά να μην τους βάζει εμπόδια.
Αν ξεκινούσατε μια εταιρεία σήμερα, θα το κάνατε στην Ελλάδα ή εκτός συνόρων;
Η Ελλάδα έχει συγκεκριμένα πολύ θετικά χαρακτηριστικά τα οποία μπορεί να αξιοποιήσει κανείς για να κάνει μια επιχείρηση στη χώρα μας. Υπάρχουν τομείς στους οποίους έχουμε ως χώρα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ενώ διαθέτουμε και ένα πολύ καλό ανθρώπινο δυναμικό. Πρέπει, όμως, να δημιουργηθούν και οι προϋποθέσεις, όπως ανέφερα παραπάνω, να φτιάξουμε δηλαδή το «γήπεδο» και τότε δεν θα έχουμε φαινόμενα εταιρειών που αλλάζουν έδρα για φορολογικούς κυρίως λόγους ενώ διατηρούν εδώ το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητας και του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Πόσο επηρέασε η κρίση την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα; Ισχύει εν τέλει το ρητό «πενία τέχνας κατεργάζεται»;
Η κρίση στην Ελλάδα ανέτρεψε κάποια δεδομένα, όπως για παράδειγμα η προοπτική εργασίας στο δημόσιο τομέα, που δεν αποτελεί πλέον ελκυστική επιλογή ή σε μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις, που συρρίκνωσαν λόγω κρίσης την παρουσία τους στη χώρα. Σίγουρα η επιχειρηματικότητα αναδείχθηκε ως μια βιώσιμη εναλλακτική. Επιχειρηματικότητα υπήρχε διαχρονικά στην Ελλάδα αλλά ήταν κυρίως μικρής κλίμακας και χαμηλής παραγωγικότητας, πράγμα που σιγά σιγά αλλάζει και βλέπουμε λίγες ακόμα αλλά σημαντικές επιχειρηματικές προσπάθειες με πολλαπλασιαστικό αντίκτυπο. Είναι εταιρείες που απασχολούν άμεσα 50 ή 100 υπαλλήλους αλλά έμμεσα δίνουν δουλειά σε δεκαπλάσιο αριθμό ανθρώπων μέσω της δραστηριότητάς τους. Επίσης, η κρίση ανέδειξε και συγκεκριμένες ευκαιρίες, Για παράδειγμα, η συρρίκνωση κάποιων πολυεθνικών επιχειρήσεων άνοιξε το δρόμο σε ελληνικές εταιρείες να αναδειχθούν και να πάρουν μερίδια αγοράς σε κατηγορίες προϊόντων που κάτι τέτοιο φαινόταν αδύνατο παλιότερα.
Πόσο εύκολο είναι να προάγει κανείς την επιχειρηματικότητα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα;
Ανεξάρτητα αν είναι εύκολο ή δύσκολο, είναι σίγουρα απαραίτητο. Η πολυετής οικονομική κρίση στη χώρα έφερε στο προσκήνιο και την ανάγκη να αλλάξουμε τα πράγματα από κάτω προς τα πάνω. Δεν περιμένει κανείς πλέον να αλλάξουν τα πράγματα κεντρικά από το κράτος, δεν περιμένει να χρηματοδοτηθεί από τις τράπεζες, όπως συνέβαινε παραδοσιακά και δεν περιμένει από τις παραδοσιακές εταιρείες να απορροφήσουν όλους τους ανέργους, που το ποσοστό τους είναι περίπου 25% και διπλάσιο για τις ηλικίες κάτω των 35 ετών.
Τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους πολλές επιχειρηματικές προσπάθειες και αντίστοιχα πολλοί φορείς για τη στήριξή τους. Υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες ακόμα προσπάθειες για την προαγωγή της υγιούς επιχειρηματικότητας σε πανεπιστήμια, φορείς και επιχειρήσεις που κάνουν πολύ καλή δουλειά και είναι σημαντικό να συνεχίσουν τη δράση τους και να συνεργαστούν μεταξύ τους για να αλλάξει το σκηνικό της επιχειρηματικότητας στη χώρα.
Είστε μέλος ενός διεθνούς δικτύου προώθησης της επιχειρηματικότητας. Πόσο διαφορετικό είναι το περιβάλλον στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες του δικτύου; Πού υπερέχουμε και πού υστερούμε;
Η Endeavor έχει παρουσία σε 23 χώρες με μόνο κοινό τους σημείο την ύπαρξη σημαντικών επιχειρηματικών εγχειρημάτων που χρειάζονται τη στηριξη της Endeavor για να αναπτυχθούν και να αλλάξουν τα δεδομένα στην αγορά. Η Ελλάδα ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που απέκτησε γραφείο της Endeavor και ακολούθησε η Ισπανία και η Βουλγαρία και εντός του 2016 αναμένεται να ξεκινήσει δραστηριότητα και στην Ιταλία και τη Σερβία. Οι υπόλοιπες χώρες είναι κυρίως στη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική. Προφανώς κάθε χώρα αλλά και γεωγραφική περιοχή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και ιδιατερότητες οπότε δεν θα ήταν δυνατή η σύγκριση. Σε κάθε χώρα υπάρχουν συγκεκριμένοι τομείς που υπερτερούν και αυτό αποτυπώνεται στις εταιρείες που εντάσσονται στο δίκτυο. Στην Ελλάδα ας πούμε έχουμε καινοτόμες επιχειρήσεις σε παραδοσιακούς κλάδους, όπως ο αγροδιατροφικός και ο τουρισμός, ενώ χρειάζεται να ωριμάσει η αγορά περαιτέρω σε άλλους τομείς, όπως η τεχνολογία, που ενώ βλέπουμε πολύ αξιόλογες προσπάθειες ακόμα δεν έχουν αναπτυχθεί αρκετά για να ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές της Endeavor. Επίσης, παρατηρούμε ότι υπάρχουν στο δίκτυό μας χώρες που είναι πολύ δημοφιλείς σε ξένες επιχειρήσεις για να επεκτείνουν εκεί τις δραστηριότητές του. Τέτοια παραδείγματα είναι η Τουρκία και χώρες της Μέσης Ανατολής.
Από τη θέση σας έχετε δει και αξιολογήσει δεκάδες ή και εκατοντάδες επιχειρηματικά σχέδια. Υπάρχει «χρυσή συνταγή» για την επιτυχία;
Δεν υπάρχει «μυστικό» επιτυχίας. Το σημαντικό είναι η επιχείρηση να καλύπτει μια πραγματική ανάγκη, να λύνει ένα υπαρκτό πρόβλημα ή να αξιοποιεί ένα κενό στην αγορά. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μια καλή ομάδα. Η ομάδα είναι το νούμερο ένα συστατικό για μια επιτυχημένη επιχείρηση. Επίσης, δεν αρκεί μια έξυπνη και καινοτόμα ιδέα, χρειάζεται πλάνο και πολύ καλή κατανόηση του ανταγωνισμού και της αγοράς. Και βέβαα χρειάζεται σκληρή δουλειά και επιμονή. Μια καλή ιδέα αποτελεί ένα πολύ μικρό ποσοστό της επιτυχίας. Η αποτελεσματκική υλοποίηση είναι το «κλειδί».
