Όταν ο Γκυ Ντεμπόρ έγραψε το 1967 την κοινωνία του θεάματος, ήταν αδύνατον να φανταστεί τον κατακερματισμό της ανθρώπινης συνείδησης από την εισβολή των ηλεκτρονικών πολυμέσων, του ανεξέλεγκτου βομβαρδισμού του διαδικτύου και τη δύναμη των fake news. Ο Ντεμπόρ είδε ορθά την υποκατάσταση του Είναι από το Φαίνεσθαι. Βαθμιαία ακόμα και η ταυτότητα του κάθε ανθρώπου υποκαταστάθηκε από κατακερματισμένες εικόνες και οι ανθρώπινες ανάγκες υποκαταστάθηκαν από καταναλωτικές συμπεριφορές που υπαγορεύονται από το πώς μας βλέπουν οι άλλοι.
Ήταν πρακτικά αδύνατον η δημοκρατία να μείνει αλώβητη από αυτή την διαδικασία. Οι επιλογές των ψηφοφόρων χειραγωγούνται όλο και περισσότερο από την εικόνα. Μέχρι πρόσφατα, τα media απλά φρόντιζαν να περνάνε οι εικόνες από βολικούς παραμορφωτικούς καθρέπτες, που μεγέθυναν ή απέκρυπταν κατά το δοκούν, τα ισχυρά ή αδύναμα σημεία κάθε υποψηφίου. Πρόσφατα πληροφορούμαστε ότι σε εκλογικές μάχες κυριάρχησε το ψέμα με την μορφή διαδικτυακών fake news.
Η μόνη αντίδραση σε αυτή την κυριαρχία της εικόνας σε βάρος της πολιτικής και των επιχειρημάτων, είναι η όσο τον δυνατόν αμεσότερη επαφή του πολιτικού με τους πολίτες. Στις μικρές κοινότητες οι άνθρωποι γνωρίζονται μεταξύ τους και είναι πολύ πιο δύσκολο τα μίντια και οι μιντιάρχες να επιβάλουν την άποψής τους για έναν άνθρωπο που γνωρίζουμε προσωπικά.
Η διατήρηση περιφερειών όπως η Β’ Αθήνας κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση:
- Η αναγνωρισιμότητα κυριαρχεί, τηλεπαρουσιαστές, ποδοσφαιριστές, φωτομοντέλα, γίνεται η γνώριμη - εύκολη επιλογή σε ένα ψηφοδέλτιο 60 υποψηφίων.
- Τεχνοκράτες-τηλεπερσόνες που κατοικοεδρεύουν στα παράθυρα των καναλιών έχουν αθέμιτο πλεονέκτημα, ακόμα και εάν καλοπροαίρετα δεχθούμε ότι τα κανάλια τους επέλεξαν «αξιοκρατικά» και όχι με το αζημίωτο, σημασία έχει ότι τους επιλέγουν.
- Είναι πρακτικά αδύνατον για οποιονδήποτε υποψήφιο να συνομιλήσει με μία εντελώς ετερόκλητη κοινωνία και πολύ περισσότερο να την εκφράσει, από την Κηφισιά μέχρι την Γλυφάδα και το Περιστέρι. Και είναι αδύνατον για τους πολίτες να αξιολογήσουν περισσότερους από 600 υποψηφίους όλων των κομμάτων.
Είναι λοιπόν αναπόφευκτο σε μία τέτοια εκστρατεία να κυριαρχήσει το θέαμα και το χρήμα, που μπορεί να αγοράσει θέαμα και δημοφιλία. Θέαμα σχεδιασμένο από επαγγελματίες της επικοινωνίας, που δεν θα στηριχθεί σε επιχειρήματα, αλλά στην εικόνα και που θα υποκινεί το θυμικό των πολιτών.
Ωστόσο το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στην «μη σχέση», στην καθοριστική διαμεσολάβηση από τα Μέσα της σχέσης των πολιτών με τους υποψηφίους. Η Β’ Αθήνας δεν μπορεί να είναι μία εκλογική περιφέρεια γιατί δεν είναι ενιαία κοινότητα. Οι πολίτες της έχουν λιγότερη σχέση μεταξύ τους από όση έχουν οι Χανιώτες με τους Ηρακλειώτες. Εάν είναι αδύνατον να συνομιλούν οι Κηφισιώτες με τους Περιστεριώτες για να επιλέξουν προτεραιότητες, πώς είναι δυνατόν ένας βουλευτής να εκφράζει ταυτόχρονα και τις δύο κοινότητες;
Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλά νομοσχέδια βουλευτές από μικρές περιφέρειες παρεμβαίνουν πολύ περισσότερο και ζητάνε βελτιώσεις που απαιτεί η τοπική κοινωνία. Αυτοί οι βουλευτές έχουν πιο στενές σχέσεις, έχουν «ζυμωθεί» με τους πολίτες και είναι έντονο το στοιχείο της λογοδοσίας, οι πολίτες έχουν την ευκαιρία να συνομιλήσουν και να τους κρίνουν δια ζώσης. Αντίθετα βουλευτές της Β’ Αθήνας πολύ πιο εύκολα συμπεριφέρονται σαν βουλευτές επικρατείας λογοδοτώντας κυρίως στις κομματικές ηγεσίες και λιγότερο στους πολίτες ψηφοφόρους τους.
Αυτή η απουσία στην ουσία λογοδοσίας σε συνδυασμό με την τεράστια οικονομική δαπάνη για προεκλογική εκστρατεία μεγάλης έκτασης, είναι το ιδανικό υπόστρωμα για την διαπλοκή και την διαφθορά.
Πάγια θέση των Οικολόγων Πράσινων, όπου ανήκω, αποτελεί: οι εκλογικές περιφέρειες να είναι αρκετά μεγάλες ώστε να διασφαλίζεται η αναλογικότητα, αλλά αρκετά μικρές ώστε να υπάρχει αληθινή σχέση ανάμεσα στους πολίτες και τους εκπροσώπους τους. Είναι γεγονός ότι πολύ μικρές περιφέρειες στρεβλώνουν την απλή αναλογική, αλλά αυτή εξασφαλίζεται και με 8, 10 ή 15 έδρες. Κανείς δεν έχει πει ποτέ ότι στρεβλώθηκε η απλή αναλογική στην Α΄ Αθήνας με τις 14 έδρες.
Ακούγονται επιχειρήματα ότι δήθεν το μέγεθος της Β' Αθήνας προστατεύει τα μικρά κόμματα. Ίσως προστατεύει τους αρχηγούς τους, αλλά όχι την ουσιαστική επαφή των μικρών κομμάτων με την κοινωνία. Αντίθετα η επαφή ενός μικρού κόμματος με τους πολίτες είναι πολύ πιο υγιής και άμεση σε μικρότερες πόλεις όπως η Λάρισα ή το Ηράκλειο, παρά στην Β' Αθήνας όπου ακόμα και η επιτυχία των πολιτικών εκδηλώσεων εξαρτάται από την προβολή τους στα ΜΜΕ.
Είναι λοιπόν δημοκρατική επιταγή να κατατμηθεί η Β’ Αθήνας σε τουλάχιστον 3 περιφέρειες με γεωγραφική συνοχή, κάτι που και οι Οικολόγοι Πράσινοι διεκδικούσαμε, οπότε θα στηρίξουμε μια τέτοια θετική μεταρρύθμιση.
