Η κλιμάκωση της μεταναστευτικής κρίσης στον Έβρο και στο Αιγαίο και η προκλητική στάση της Τουρκίας εκτός από τις πολιτικές προεκτάσεις και τα ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας που εγείρουν έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο και το ρίσκο για την υλοποίηση ενεργειακών έργων στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου.
Πριν από λίγο καιρό, η Τουρκία είχε ισχυριστεί ότι ένα μεγάλο έργο το οποίο σχεδιάζουν να υλοποιήσουν από κοινού Ελλάδα-Κύπρος και Ισραήλ, ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed, δεν μπορεί να κατασκευαστεί χωρίς της συμβολή της. Φυσικά, τότε, η απάντηση ήταν άμεση από την πλευρά του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος έσπευσε να διαμηνύσει προς πάσα κατεύθυνση ότι «ο ισχυρισμός της Τουρκίας ότι χωρίς αυτούς ο EastMed δεν γίνεται είναι πέρα από την εποχή, πέρα από το διεθνές δίκαιο».
Όπως είναι γνωστό, για το συγκεκριμένο έργο έχουν προηγηθεί διαβουλεύσεις μεταξύ των τριών εμπλεκόμενων χωρών και της Ιταλίας ενώ οι ΗΠΑ έχουν ξεκάθαρα εκφράσει τη στήριξή τους. Άλλωστε, στις 3 Μαρτίου ξεκίνησε από την ελληνική κυβέρνηση ο αδειοδτικός κύκλος του έργου με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης της διαδικασίας το 2024. Ουσιαστικά μέσα στο επόμενο διάστημα, ο φορέας υλοποίησης του έργου, η IGI Poseidon (η κοινή εταιρεία της ΔΕΠΑ και της Edison) αναμένεται να υποβάλει τον πλήρη φάκελο των αιτήσεων για την έκδοση των αδειών που απαιτούνται για το έργο.
Το έργο EastMed αναγνωρίζεται, από το 2013, ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), βάσει του κανονισμού της ΕΕ 347/2013 και στον πλέον πρόσφατο κατάλογο που δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 31 Οκτωβρίου 2019 συμπεριλαμβάνεται στην ίδια ομάδα έργων με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon. Η αναγνώριση των έργων του Αγωγού EastMed και Ποσειδών ως PCI είναι εξαιρετικής σημασίας, καθώς παρέχει πρόσβαση σε προγράμματα συγχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διεξαγωγή μελετών αλλά και μελλοντικά για έργα κατασκευής.
Το κόστος του αγωγού EastMed μέχρι την Ιταλία έχει υπολογισθεί σε περίπου 6 δισ. Ωστόσο, με τη συνεχή τεχνολογική εξέλιξη, η δυναμικότητα του αγωγού ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω, μεταφέροντας με οικονομίες κλίμακας ποσότητες πέραν των 10 ΔΚΜ ετησίως του αρχικού σχεδιασμού του, γεγονός το οποίο θα αλλάξει άρδην την οικονομική δυναμική του έργου.
Φίλης: Τον τελικό λόγο για τον EastMed τον έχει η αγορά και όχι η Τουρκία
Ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, δρ Κωνσταντίνος Φίλης μιλώντας στο Insider.gr, διευκρινίζει ότι η Τουρκία, εν μέσω της μεταναστευτικής κρίσης, δεν μπορεί να επηρεάσει την υλοποίηση ενεργειακών έργων όπως είναι ο αγωγός EastMed. Κληθείς να απαντήσει στο αν η στάση της Τουρκίας μπορεί να επηρεάσει τις ενεργειακές εξελίξεις και τα ενεργειακά έργα στην Ελλάδα όπως είναι ο αγωγός EastMed, σημειώνει ότι: «Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποια άμεση ή έμμεση διασύνδεση μεταξύ των τεκταινομένων στον Έβρο ή γενικότερα στα προσφυγο-μεταναστευτικά με τον EastMed . O αγωγός αυτός έχει κάποιες αντικειμενικές τεχνικές δυσκολίες, υπάρχουν οικονομικά ζητήματα που θα πρέπει να διευθετηθούν. Η Τουρκία δεν είναι ο καθοριστικό παράγοντας για την υλοποίηση του EastMed. Καθοριστικός παράγοντας είναι το τι επιθυμεί η αγορά και αν ο EastMed μπορεί να δώσει στην αγορά αυτό το οποίο θέλει και αν είναι οικονομικά ανταγωνιστικός. Σημαντικό ρόλο φυσικά διαδραματίζει και η συμφωνία που έγινε πρόσφατα μεταξύ των εμπλεκόμενων κρατών (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ) ενώ άλλη μία παράμετρος είναι και το αν θα εμπλακούν εταιρείες κύρους οι οποίες θα πρέπει «να σηκώσουν» το έργο. Αυτά όμως είναι ζητήματα που θα καθοριστούν τα επόμενα χρόνια και οπωσδήποτε όχι τους επόμενους μήνες».
