Στο ανώτερο επίπεδο μεταφέρονται σήμερα Τρίτη οι επαφές για τα ενεργειακά θέματα, στο πλαίσιο της 9ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης της χώρας, με την τηλεδιάσκεψη που θα πραγματοποιηθεί το απόγευμα με τη συμμετοχή του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, με τους επικεφαλής των κλιμακίων των Θεσμών. Η τηλεδιάσκεψη έρχεται σε συνέχεια των συζητήσεων σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων, οι οποίες προηγήθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, με σκοπό να καταγραφούν τα βήματα που έχουν γίνει προς την κατεύθυνση των ενεργειακών εκκρεμοτήτων.
Όπως έδειξαν και οι σχετικές αναφορές στην προηγούμενη έκθεση αξιολόγησης της Κομισιόν, στην ενεργειακή «ατζέντα» περιλαμβάνονται τα υψηλά επίπεδα των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η πορεία των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων, η εξυγίανση του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, αλλά και η δρομολόγηση εφαρμογής του Σχεδίου Δίκαιης Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών. Παράλληλα, στο «κάδρο» των Βρυξελλών συνεχίζει να βρίσκεται η ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά ρεύματος, την οποία συνδέουν με τα μέτρα συμμόρφωσης στην ευρωκαταδίκη της χώρας μας για τη μονοπωλιακή πρόσβαση της ΔΕΗ στον λιγνίτη.
Όσον αφορά το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας, χαρακτηριστικές είναι παλαιότερες αναφορές της Κομισιόν για το γεγονός ότι οι τιμές χονδρικής στην Ελλάδα εξακολουθούν να είναι από τις υψηλότερες στην ΕΕ, παρά τη σταδιακά απόσυρση του λιγνίτη. Μάλιστα, στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τη σύνταξη της έκθεσης και έως σήμερα, η εκκίνηση του Target Model πυροδότησε για εβδομάδες την περαιτέρω άνοδο των χονδρεμπορικών τιμών. Έτσι, παρόλο που έχει επέλθει πλέον αποκλιμάκωση, παραμένει ακόμη προς διερεύνηση αν πρέπει να υπάρξουν δομικές παρεμβάσεις, που θα αποσοβήσουν τον όποιο κίνδυνο εκ νέου εκτροχιασμού.
Επί τάπητος αναμένεται να τεθούν επίσης τα μέτρα που έθεσε σε εφαρμογή η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου, για την εξυγίανση του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ). Αν και οι μελέτες της ΡΑΕ και του ΔΑΠΕΕΠ δείχνουν πως είναι αποτελεσματικά τουλάχιστον σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο, σύμφωνα με δηλώσεις των επικεφαλής των δύο φορέων, στο επίκεντρο των συζητήσεων αναμένεται να βρεθεί η βιωσιμότητα του ΕΛΑΠΕ σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, και το κατά πόσο αυτή είναι διασφαλισμένη χωρίς να χρειαστούν νέες παρεμβάσεις στο μέλλον.
Περισσότερο διαδικαστικό χαρακτήρα αναμένεται να έχει η επισκόπηση των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων, με δεδομένο ότι σχεδόν σε όλες τις προς αποκρατικοποίηση ενεργειακές εταιρείες, βρίσκονται σε εξέλιξη οι σχετικές διαδικασίες. Ενδεικτικό είναι πως στην τελική ευθεία έχει μπει η εκδήλωση ενδιαφέροντος για το 49% του ΔΕΔΔΗΕ και για τη ΛΑΡΚΟ, ενώ ήδη έχουν καταρτισθεί οι short list για τις ΔΕΠΑ Υποδομών και ΔΕΠΑ Εμπορίας. Το ίδιο αναμένεται το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα και με την υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στη Νότια Καβάλα, ώστε να ξεκινήσει η δεύτερη φάση του διαγωνισμού παραχώρησης του asset.
Η ελληνική πλευρά έχει να επιδείξει απτά δείγματα «ωρίμανσης» του Σχεδίου Δίκαιης Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών, ώστε η υλοποίησή του να ξεκινήσει από φέτος. Χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις σε πρόσφατο συνέδριο της Γενικής Γραμματέως Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρας Σδούκου, η οποία επισήμανε ότι στόχος είναι η Ελλάδα να γίνει η πρώτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα καταθέσει τα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης, αποδεικνύοντας και με αυτό τον τρόπο την επιδίωξή της να πρωτοστατήσει στην απολιγνιτοποίηση.
Από την άλλη πλευρά, ανοικτό παραμένει το ζήτημα του μηχανισμού που θα δώσει πρόσβαση σε ανταγωνιστές της ΔΕΗ σε μερίδιο της ηλεκτροπαραγωγής της εταιρείας. Μάλιστα, προηγούμενες εκθέσεις της Κομισιόν έθεταν ως χρονικό ορόσημο τα τέλη του 2020 για την οριστικοποίηση του μηχανισμού, ώστε στη συνέχει να διεξαχθεί market test με τους εμπλεκόμενους παράγοντες της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Η ελληνικά πλευρά έχει συνδέσει τη «θεραπεία» του μονοπωλίου στον λιγνίτη με την αποζημίωση της ΔΕΗ για τις ζημίες που θα «γράψει» όσο διάστημα διατηρήσει ακόμη σε λειτουργία λιγνιτικές της μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Ωστόσο, προς το παρόν τουλάχιστον, οι Βρυξέλλες τηρούν στάση αναμονής ως προς το αίτημα απόσβεσης των σχετικών ζημιών της εταιρείας.
