Δεδομένης της επίδρασης της πανδημίας, είναι πιθανόν σημαντικό ποσοστό από τα ρυθμισμένα δάνεια να καταγραφεί ως μη εξυπηρετούμενο το δ΄ τρίμηνο του 2021 και το 2022, επισημαίνει η ΤτΕ στην Ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2021.
Δίνοντας την εικόνα των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών, η ΤτΕ αναφέρει τα εξής:
Σε ατομική βάση, τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ) ανήλθαν στο τέλος Σεπτεμβρίου 2021 σε 20,9 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 26,3 δισ. ευρώ συγκριτικά με το τέλος Δεκεμβρίου 2020 και κατά περίπου 86,3 δισ. ευρώ έναντι του Μαρτίου του 2016, οπότε είχε καταγραφεί και το υψηλότερο επίπεδο ΜΕΔ.
Η υποχώρηση του αποθέματος των ΜΕΔ κατά τη διάρκεια του 2021 οφείλεται κυρίως σε πωλήσεις δανείων ύψους 26,2 δισ. ευρώ (λόγω της αξιοποίησης του προγράμματος παροχής κρατικής εγγύησης σε τιτλοποιήσεις δανείων πιστωτικών ιδρυμάτων, “Ηρακλής”) και λιγότερο σε εισπράξεις μέσω ενεργητικής διαχείρισης (δηλαδή μέσω αναδιαρθρώσεων/ρυθμίσεων δανείων, είσπραξης καθυστερούμενων οφειλών, ρευστοποίησης εξασφαλίσεων κ.λπ.).
Επίσης, τη μείωση των ΜΕΔ υποβοήθησαν, μετά και τη λήξη των μέτρων αναστολής πληρωμής δόσεων, τα μέτρα των τραπεζών για διευκόλυνση πελατών τους όσον αφορά τους όρους αποπληρωμής των δανείων τους.
Η διάρθρωση των ΜΕΔ
Σχετικά με τη διάρθρωση των ΜΕΔ σε απόλυτα μεγέθη, τα 2/3 περίπου αφορούν επιχειρηματικά δάνεια, το 1/5 περίπου στεγαστικά και το υπόλοιπο καταναλωτικά δάνεια. Επίσης, περίπου ισόποση είναι η κατανομή όσον αφορά δανειακές συμβάσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί από τις τράπεζες, δάνεια αβέβαιης είσπραξης (“unlikely to pay”) και δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών τα οποία δεν έχουν ακόμη καταγγελθεί.
Όσον αφορά βασικούς δείκτες ποιότητας των ΜΕΔ, ο λόγος των ΜΕΔ προς το σύνολο των δανείων εμφάνισε σημαντική μείωση, αλλά παρέμεινε υψηλός (15,0%) τον Σεπτέμβριο του 2021. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, στο τέλος Ιουνίου 2021 ο δείκτης αυτός ανήλθε σε 2,3% (όσο και το αντίστοιχο μέγεθος για τις τράπεζες που εποπτεύονται από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό).
Μείωση του δείκτη ΜΕΔ παρατηρήθηκε σε όλες τις κατηγορίες χαρτοφυλακίων, ενώ εντός του επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου ο δείκτης για το χαρτοφυλάκιο τόσο των ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων όσο και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων παραμένει υψηλός. Καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο χαρτοφυλάκιο των μεγάλων επιχειρήσεων και στο χαρτοφυλάκιο των ναυτιλιακών δανείων.
Με βάση την κλαδική ανάλυση, στους τρεις κλάδους με το υψηλότερο υπόλοιπο δανείων, δηλαδή εκείνους του εμπορίου, της μεταποίησης και των κατασκευών, ο δείκτης ΜΕΔ ανήλθε σε περίπου 18%, 16% και 23% αντίστοιχα, ενώ σε κλάδους συναφείς με τον τουρισμό, όπως των καταλυμάτων και της εστίασης, ανήλθε σε περίπου 14% και 38% αντίστοιχα.
Αναφορικά με την κάλυψη των ΜΕΔ από συσσωρευμένες προβλέψεις, ο σχετικός δείκτης διαμορφώθηκε σε 43,5% (από 44,4% το Σεπτέμβριο του 2020). Ταυτόχρονα, κατά την επισκοπούμενη περίοδο ο δείκτης αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων (cure rate) βελτιώθηκε, ενώ ο δείκτης αθέτησης (default rate) εμφάνισε μικρή επιδείνωση.
Στο τέλος Σεπτεμβρίου 2021 περίπου 39% του συνόλου των ΜΕΔ συνδέονταν με ρυθμίσεις, ενώ επισημαίνεται ότι υψηλό ποσοστό των δανείων που τίθενται σε καθεστώς ρύθμισης εμφανίζουν πάλι καθυστέρηση σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα μετά τη συνομολόγηση της ρύθμισης. Δεδομένης της επίδρασης της πανδημίας, είναι πιθανόν ότι σημαντικό ποσοστό από τα ρυθμισμένα δάνεια θα καταγραφεί ως μη εξυπηρετούμενο το δ΄ τρίμηνο του 2021 και το 2022. Μέρος επίσης από τα δάνεια που τελούν υπό καθεστώς στήριξης (π.χ. μέσω προγραμμάτων όπως το «Γέφυρα») είναι πιθανόν να καταγραφεί ως ΜΕΔ όταν παρέλθει η περίοδος διευκόλυνσης. Τέλος, υποχώρηση εμφανίζει το ποσοστό των δανείων που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας.
Συνολικά, διαπιστώνεται προσπάθεια των τραπεζών να βελτιώσουν την ποιότητα του ενεργητικού τους και να ενισχύσουν τα χρηματοοικονομικά τους μεγέθη. Σε λίγες επιμέρους περιπτώσεις, ιδίως μικρότερου μεγέθους τραπεζών, απαιτείται ωστόσο εντατικοποίηση της προσπάθειας αυτής.
